عصر الماسی رادیو

رادیو امروز دوران متمایزی را می‌گذراند. عصر طلایی رادیو به گمان برخی به سر آمده، ولی به‌رغم دیگران مگر طلا گرانبهاترین کانی عالم است که منتهادرجه ارزشگذاری باشد؟ الماس را …

رادیو امروز دوران متمایزی را می‌گذراند. عصر طلایی رادیو به گمان برخی به سر آمده، ولی به‌رغم دیگران مگر طلا گرانبهاترین کانی عالم است که منتهادرجه ارزشگذاری باشد؟ الماس را فراموش نکنیم. رادیو نیز می‌تواند عصر جدیدی را تجربه کند به نام عصر الماسی رادیو. عصری که رادیو می‌تواند در سپهر پر ستاره رسانه‌ای درخشش خود را حفظ و حتی پرفروغ‌تر کند. در این نوشته کوتاه به یکی از این الزامات یعنی گفتگو‌های رادیویی می‌پردازم.

قالب گفتگو یکی از جذاب‌ترین قالب‌های برنامه‌های رادیویی است که خود را بر سیما نیز تحمیل کرده است. برای آن‌که گفتگو شنیده شود و موثر باشد، ۷ شرط ضروری در میان است که تنها آنها را برمی‌شمارم و تفصیل آن را به فرصتی دیگر حوالت می‌دهم.

۱) طرفین گفتگو باید در حوزه و موضوع مورد گفتگو کارشناس و متخصص باشند. اجرای برنامه رادیویی با گفتگوی رادیویی بسیار متفاوت است.

۲ ) گفتگوی رادیویی باید در حوزه خاص و محدود باشد. گفتگو نمی‌تواند از سیر تا پیاز را شامل شود. پرسش اصلی که طرفین گفتگو درصدد پاسخگویی به آن هستند، باید روشن طرح شود. موضوع با پرسش اصلی متفاوت است.

۳ ) گفتگوی رادیویی با مناظرات تخصصی آکادمیک متفاوت است. در مناظره‌های آکادمیک هدف طرفین مجاب کردن متقابل است، ولی در رادیو هدف آگاهی مخاطب است. از این‌رو، نوع مفاهیم و ادبیاتی که در رادیو باید به‌کار گرفته شود، درخور درک و فهم مخاطب باشد. البته تا جایی که خدشه بر محتوای بحث وارد نشود.

۴ ) کارشناسان مدعو به رادیو باید احساس امنیت و آرامش از حضور در رادیو داشته باشند. نگاه ابزاری به کارشناسان و نخبگان که سرمایه‌های رادیو هستند، بسیار مخرب است. به‌نظر من، رادیو باید پاتوق و باشگاه صاحب‌نظران و اندیشمندان در حوزه‌های مختلف دانش و فرهنگ و معرفت باشد. متولیان رادیو باید امکانات و اعتبارات لازم را برای این مهم فراهم کنند.

۵ ‌) یکی از آفات گفتگو‌ها دعوت از جویندگان نام است نه جویندگان حقیقت. به نوعی برنامه‌سازان گاهی در روزمرگی در دعوت از کارشناسان می‌افتند، هر آن‌کس که بنام‌تر است و جویای نام‌تر در اولویت قرار می‌گیرد، در حالی که بسیاری از عالمان و فرهیختگان و صاحبنظران نه نامدارند نه جویای نام. وظیفه رادیو این است که میزبان این رجال فرهنگی باشد. (اعم از مردان و بانوان)‌

۶ ) در سوژه‌یابی هم دست‌اندرکاران گفتگوهای رادیو گاهی در معرض روزمرگی و مد‌زدگی هستند. هر‌آنچه تیتر روزنامه‌هاست و عنوان خبرهای سیما لزوما مساله روز کشور نیست، بلکه تشخیص متولیان آن رسانه این‌گونه بوده است.

۷ ) هدف‌گذاری گفتگوهای رادیویی اگر به معنای این باشد که نتیجه گفتگو از قبل معین شود و گفتگو را به این سمت هدایت کنیم، اصلا و ابدا ممدوح نیست؛ بلکه مذموم است و رادیو را از رسانه‌‌ آگاهی‌بخش به بوق پروپاگاندا مبدل کند.