ایساف چیست

ایساف از جمله واژه های جدیدی است كه از چند سال قبل وارد ادبیات سیاست بین الملل شده است این واژه كه از درون بحران افغانستان ظهور كرده ,در زبان فارسی به نیروی بین المللی كمك به امنیت افغانستان ترجمه شده است

نیروهای بین المللی كمك به امنیت افغانستان موسوم به "ایساف" وابسته به ناتو قلمرو حضور خود را از شمال و غرب افغانستان به جنوب این كشور گسترش دادند وتامین امنیت در ۶ استان جنوبی افغانستان را برعهده گرفتند.

اكنون پرسش این است كه ایساف چیست و ماموریتهای آن كدام است؟در این مطلب با جوانب مختلف نیروی ایساف آشنا می شوید.

ایساف (Isaf) از جمله واژه های جدیدی است كه از چند سال قبل وارد ادبیات سیاست بین الملل شده است. این واژه كه از درون بحران افغانستان ظهور كرده، مخفف واژه های انگلیسیIsaf)(International Security Assistance Force ) است كه در زبان فارسی به "نیروی بین المللی كمك به امنیت افغانستان" ترجمه شده است.

ایساف، طبق قطعنامه های شماره ۱۳۸۶، ۱۴۱۳ و ۱۴۴۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد و طبق فصل هفتم منشور ملل متحد و مفاد موافقتنامه۶ دسامبر ۲۰۰۱ بن به منظور كمك به حفظ امنیت برای كمك به دولت انتقالی افغانستان و اجرای برنامه ها و فعالیت های سازمان ملل متحد در آن كشور تشكیل شد.

جزئیات مسئولیت و حیطه اختیارات ایساف، طبق موافقتنامه فنی نظامی Military Technical Agreement- Mta كه در ۴ ژانویه ۲۰۰۲ بین سرلشكر انگلیسی جان مك كول به عنوان اولین فرمانده ایساف و دولت انتقالی امضا شد، موارد زیر اعلام شده است:

▪ ایجاد ساختارهای امنیتی مطمئن در افغانستان.

▪ شناسایی نیازهای بازسازی افغانستان.

▪ آموزش و تشكیل نیروهای امنیتی آینده افغانستان.

از ۱۱ اوت سال ۲۰۰۳ فرماندهی و هدایت نیروهای ایساف را سازمان پیمان آتلنیك شمالی (ناتو۹ برعهده گرفت.

اگر چه ایساف طبق قطعنامه های سازمان ملل متحد تشكیل شده است، اما این نیرو، نیروی سازمان ملل نیست، بلكه ائتلافی از نیروهای ۳۶ كشور علاقه مند است كه با مجوز شورای امنیت سازمان ملل و حمایت سازمان پیمان آتلانتیك شمالی به افغانستان نیرو و تجهیزات نظامی ارسال كرده اند.

در حال حاضر نیروهای ایساف در افغانستان حدود ۸۰۰۰ نفر است كه از سوی۳۶ كشور كمك كننده نیرو به ایساف (Troop Contributing Nations-TCN) شامل آلمان،كانادا،فرانسه،ایتالیا،نروژ،بلژیك، جمهوری آذربایجان، آلبانی، بلغارستان،اتریش،تركیه،مقدونیه،اسلواكی،اسلوونی، كرواسی، جمهوری چك، دانمارك، فنلاند، یونان، مجارستان، ایرلند، لتونی، لیتوانی، لوگزامبورگ، مقدونیه، هلند، زلاند نو، لهستان، رومانی، اسپانیا، سوئد، سوئیس ، آمریكا ،پرتقال و ایسلند است.

تغییر فرماندهی ایساف موجب شده است تا از ایساف اول، دوم، سوم و... سخن به میان آید. طبق درخواست شورای امنیت سازمان ملل، اولین بار كشور انگلیس فرماندهی ایساف را از زمان تشكیل در دسامبر ۲۰۰۱ تا ژوئن ۲۰۰۲ بر عهده داشت كه به ایساف اول معروف شده است. سپس تركیه از ژوئن ۲۰۰۲ تا فوریه ۲۰۰۳ فرماندهی ایساف دوم را بر عهده گرفت.

از فوریه ۲۰۰۳ تا اوت ۲۰۰۳ آلمان و هلند به طور مشترك ایساف سوم را رهبری كردند. از اوت ۲۰۰۳ به بعد فرماندهی ایساف به ناتو واگذار شد كه فرماندهی آن را ارتش آلمان بر عهده داشت و در فوریه ۲۰۰۴ فرماندهی آن به افسران كانادایی محول شد.

ششمین ایساف تحت رهبری سپاه اروپایی به فرماندهی افسرات فرانسوی بود.هفتمین ایساف را افسران ترك فرماندهی كردند.فرماندهی ایساف هشتم را ایتالیایی ها عهده دار بودند. فرماندهی ایساف نهم كه ایساف فعلی است از مه ۲۰۰۶ بر عهده فرماندهی سپاه واكنش سریع ناتو به فرماندهی یك افسر انگلیسی قرار دارد.

همچنین ایساف متشكل از تیپ چند ملیتی كابل (Kabul Multinational Brigade-KMNB) و ستادهای ایساف (Headquarters Isaf- Hyisaf) است. تیپ چند ملیتی كابل تابع ستاد ایساف است و وظایف تاكتیكی در منطقه قلمرو مسئولیت ایساف را هدایت می كند.آلمان و فرانسه عمده ترین تامین كنند نیروهای تیپ كابل هستند.حدود ۲۰۰۰ نیروی این تیپ آلمانی و فرانسوی هستند.این تیپ كه مسئول هدایت تاكیكی نیروهای زمینی است سه گروه ضربت دارد.

طبق اسناد و موافقتنامه های تأسیس ایساف از جمله موافقتنامه بن، ابتداقلمرو فعالیت این نیرو كابل و مناطق نزدیك آن بود اما اكن.ن به استانهای جنوبی افغانستان هم توسعه یافته است.

همچنین اگر چه طبق مفاد موافقتنامه ۶ دسامبر ۲۰۰۱ بن و موافقتنامه فنی نظامی ۴ ژانویه ۲۰۰۲ قرار بود زمان پایان فعالیت ایساف پایان فرآیند بن یعنی اواسط سال ۲۰۰۴ باشد اما در واقع تاریخ مشخصی برای این امر وجود ندارد و ایساف پایان مأموریت خود را به اجرای موفقیت آمیز وظایفش در فرآیند ملت سازی افغانستان اعلام كرده است.

تاكنون تامین امنیت ۱۳ استان در مناطق شمالی و غربی افغانستان برعهده نیروهای ایساف قرار داشت اما از روز دوشنبه ۹ مرداد ۱۳۸۵ نیروهای تحت فرماندهی ایساف در چارچوب برنامه جدید مسوولیت برقراری امنیت در شش استان جنوبی افغانستان شامل دی كندی، هلمند، قندهار، نیمروز، اوروزگان و زابل كه مقر شبه نظامیان طالبان محسوب می شود را بر عهده گرفتند.

دكتر علی صباغیان