مونوگرافی شهرستان ثلاث باباجانی(1)

بهمن بهرامی

استان کرمانشاه از ۱۴ شهرستان تشکیل شده‌است که ثلاث باباجانی هم از جمله آنان است. مردم این استان به لهجه های مختلف از زبان کردی سخن می گویند که شامل کلهری، لکی، هورامی و جافی است. جافها عمدتا در سه شهرستان روانسر، جوانرود و ثلاث باباجانی واقع اند

استان کرمانشاه از ۱۴ شهرستان تشکیل شده‌است که ثلاث باباجانی هم از جمله آنان است. مردم این استان به لهجه های مختلف از زبان کردی سخن می گویند که شامل کلهری، لکی، هورامی و جافی است. جافها عمدتا در سه شهرستان روانسر، جوانرود و ثلاث باباجانی واقع اندالبته لازم به ذکر است که شماری از آنها هم به طور پراکنده در شهرستان سرپل ذهاب و پاوه (مثلا دوریسان و بخش باینگان) و محله هایی از شهر کرمانشاه مانند دولت آباد ساکن اند.
واژة کردی جاف به معنای شجاع و دلیر است  عباس عزاوی احتمال داده است که واژة جاف در عربی بر گرفته (منحوت) از جوانرود باشد. برخی جاف را برگرفته از نام جابان سردار بزرگ ایرانی و بازماندگان ایل و اردوی وی می دانند. به استناد تاریخ مسعودی (جلد 2 ص251) که در ذکر طوایف کرد از طایفة جاوانیه در ولایت جبال یاد کرده، به نظر می رسد جاف تغییریافتة جاو یا جاوان است. جافان سردار بزرگ و مشهور ایرانی بودند که شرح برخوردها و جنگ های او و افرادش را به تفصیل ابن اثیر نقل کرده است. جابان پس از جنگ های متعدد عاقبت در جنگ با اعراب کشته شد . به سبب شدت عمل و سختگیری بازماندگان ایل در مقابل قبایل عرب و دستگاه خلافت عباسی، کارگزاران عرب آنها را «جافی» نامیدند که اسم فاعل عربی است و به معنی جفا کننده و ستمکار می باشد. اعراب بر این باور بودند که اینان خشک و خشن هستند و از آیین اسلام چیزی نمی فهمند به همین خاطر آن را قبول نمی کنند به علاوه اینکه جافها به دلیل آشنایی با منطقه، اکثر حمله اعراب را دفع می کردند و آنان را شکست می دادند و با همین عنوان «جافی» که تکلم اعراب است در یادداشت های نویسندگان و مورخان ثبت شد و به مرور در عامه ایل و سران، بنا به خطاب اعراب «جاف» و «جافی» گفته شدند. در هر حال جافها اهل تسنن و پیرو مذهب شافعی هستند.

برای خواندن این بخش از مقاله در زیر کلیک کنید:

 

پیوست	اندازه
5107.doc	201 KB