در آمدی بر شناخت پدیده صنعت فرهنگی

محمد حسن شربتیان

صنعت فرهنگی ناشی از رشد فرایند صنعتی شدن، شهرنشینی و نظام سرمایه توسط صاحبنظران مکتب فرانکفورت در قرن بیستم در قالب فعالیت های متنوع بیان شد. هدف از مطالعة انتقادی چنین صنعتی در راستای هماهنگ سازی، با شیوه زندگی حاکم بر غرب بیان می گردد. این امر منجربه خطر سقوط هویت فرهنگی، ملی، منطقه ای، بومی و بروز پیامدهای سهمگین، گردیده است. صنعت فرهنگی به نوعی می تواند هم نوآوری مثبت و هم خلاقیت منفی برای تقویت هویت فرهنگی باشد. در تولید محصولات صنعت فرهنگی، این سرمایه دار است که دارای سلیقه و نیاز است و فرایند عرضه و تقاضا بالعکس حوزه اقتصاد می باشد. هورکهایمر و آدورنو واژه صنعت فرهنگی را به منظور توصیف فراورده ها و فرایندهای فرهنگ توده بر مبنای نظری مفهوم بت وارگی کالاها کارل مارکس تشریح کرده اند؛ که منجربه سلطه و نفوذ فرهنگ غرب به سرتاسر جهان از طریق تکنولوژی، رسانه ها، موسیقی،مطبوعات، هنر، تبلیغات و... خواهد شد. موسیقی عامه به عنوان یک عنصر از سیمان اجتماعی عصر حاضر با تأکید بر استاندارد سازی و حفظ فردیت به سوی فرایند جانشین سازی، شی وارگی، و... مردم عصر مدرنیته را به فراموشی از مخاطرات عصر حاضر سوق می دهد. فرهنگ رسانه ای هم تحت تأثیر بمباران اطلاعاتی در ایجاد تغییر در ارزش های ذهنی مخاطبان، و بحران هویت نقش عمده ای در تاثیرات صنعت فرهنگی دارد. فرایند جهانی شدن در قالب صنعت گرایی و آمریکا سازی توانسته با تأکید بر رسانه ها به تقویت فرهنگ غرب، بازار آزاد، رقابت، دموکراسی، دولت های ملی و... در سراسر جهان به رشد این صنعت کمک کند. ورزش فوتبال در زمینة یکی کردن اذهان، امروزه بزرگ ترین بهره برداری های سیاسی و اقتصادی را ممکن  ساخته است، این استفاده ابزاری از فوتبال به رشد نیازهای کاذب، فرایند یکسان سازی تولیدات صنعت فرهنگی کمک بسیاری نموده است. بر این اساس کشورهای در حال توسعه رویکردهای مختلفی به پذیرش این صنعت دارند. جامعه ایران می تواند با تأکید بر حفظ ارزش های بومی و ملی، تقویت میراث اسلامی، انقلابی و ایرانی نقش مؤثری در صدور این صنعت و حتی جلوگیری از آثار وارداتی این صنعت با توجه به تدوین راهبردها، سیاست ها و برنامه ریزی های منطقی دارا باشد، بنابراین باید در این راستا یکسری از راهکارها را به صورت پایدار تدوین کرد.

برای مطالعه مقاله کامل در زیر کلیک کنید:

پیوست	اندازه
12620.doc	201 KB