گلچین شعر درباره وطن

شعر وطن در ادبیات فارسی، بیشتر در دو معنی عمده به کار رفته است. در حقیقت برای واژه وطن دو تعریف وجود دارد. یکی به معنای سرزمینی که شاعر در آن متولد شده و دیگری به معنای خاک درون مرزهای سیاسی یک کشور است. در هر دو حالت جنبه احساس تعلق و حفظ این سرزمین در شعر منعکس می‌شود. تعدادی از اشعاری را که برای وطن ایران سروده شده، در این مطلب بخوانید.

شعر وطن نامه

وطن! وطن!

نظر فکن به‌من که من

به هر کجا غریب‌وار

که زیر آسمان دیگری غنوده‌ام

همیشه با تو بوده‌ام، همیشه با تو بوده‌ام

اگر که حال پرسی‌ام

تو نیک می شناسی‌ام

من از درون قصّه‌ها و غصّه‌ها برآمدم:

حکایت هزار شاه با گدا

حدیث عشق ناتمام آن شبان

به دختر سیاه‌چشم کدخدا

ز پشت دود کشت‌های سوخته

درون کومه سیاه

ز پیش شعله‌های کور‌ه‌ها وکارگاه

تنم ز رنج عطر و بو گرفته است

رخم به سیلی زمانه خو گرفته است

اگر چه در نگاه اعتنای کس نبوده‌ام

یکی ز چهره‌های بی‌شمار توده‌ام

چه غمگنانه سال‌هاکه بال‌ها

زدم به روی بحر بی‌کناره‌ات

که در خروش آمدی

به جنب و جوش آمدی

به اوج رفت موج‌های تو

که یاد باد اوج‌های تو!

در آن میان که جز خطر نبود

مرا به تخته پاره‌ها نظر نبود

نبودم از کسان که رنگ و آب دل ربودشان

به گودهای هول

بسی صدف گشوده‌ام

گهر ز کام مرگ در ربوده‌ام

بدان امید تا که تو

دهان و دست را رها کنی

دری ز عشق بر بهشت این زمین دل فسرده وا کنی

به بند مانده‌ام

شکنجه دیده‌ام

سپید هر سپیده، جان سپرده‌ام

هزار تهمت و دروغ وناروا شنوده‌ام

اگر تو پوششی پلید یافتی

ستایش من از پلید پیرهن نبود

نه جامه، جان پاک انقلاب را ستوده‌ام

کنون اگر که خنجری میان کتف خسته‌ام

اگر که ایستاده‌ام

و یا ز پا فتاده‌ام

برای تو، به راه تو شکسته‌ام

اگر میان سنگ‌های آسیا

چو دانه های سوده‌ام

ولی هنوز گندمم

غذا و قوت مردمم

همانم آن یگانه‌ای که بوده‌ام

سپاه عشق در پی است

شرار و شور کارساز با وی است

دریچه‌های قلب باز کن

سرود شب شکاف آن، ز چار سوی این جهان

کنون به گوش می رسد

من این سرود ناشنیده را

به خون خود سروده‌ام

نبود و بود برزگر را چه باک

اگر بر آید از زمین

هر آنچ او به سالیان

فشانده یا نشانده است

وطن! وطن!

تو سبز جاودان بمان که من

پرنده‌ای مهاجرم که از فراز باغ با صفای تو

به دور دست مه گرفته پر گشوده‌ام

سیاوش کسرایی

شعر معاصر درباره وطن

همیشه در دلم، حماسه وطن

شراره می‌زند، به جان اهرمن

تو را به لوح عشق، به دل نوشته‌ام

تو را به خون خویش، به جان سرشته‌ام

وطن! به راه تو گذشته‌ام ز جان

به جان عاشقان، برای من بمان

تو صبح صادقی، تویی پگاه من

به هر کران تویی، چراغ راه من

به هر بهانه‌ای، قرار من تویی

به هر کرانه‌ای، کنار من تویی

شکوه مهر تو نشسته در دلم

به هر کجا روم، تویی مقابلم

به هر کجا روم، سرود من تویی

سلام عاشقی، درود من تویی

پرویز بیگی حبیب‌آبادی

~~~~~✦✦✦~~~~~

جان و تن من باد فدای وطن من

آری به فدای وطنم جان و تن من

جان چیست؟ ز جان بهتر و شیرین‌تر و خوشتر

گر زانکه مرا هست، فدای وطن من

امّید که هر روز جوان‌تر شود از پیش

این کشور دیرینه و ملک کهن من

ای مام وطن، تا به ابد هیچ نباشد

جز زمزمه عشق تو زین پس سخن من

پروانه‌صفت مهر تو سوزد پر و بالم

ای شمع رخت، روشنی انجمن من

با واژه پاینده وطن در جریان است

گر قطره خونی‌ست روان در بدن من

خواهم که پس از مرگ من احباب بسازند

از پرچم ایران عزیزم کفن من

خواهم ز خدا «فخری» دلداده شیدا

پاینده و جاوید بماند وطن من

فخر عظمی ارغون

~~~~~✦✦✦~~~~~

وطن تو جان منی، جان من مرو از دست

اگر که جان برود، گو برو که جانان هست

فنا شوند زن و مرد ملتی اولی است

از آنکه نزد ملل سرشکسته گردد و پست

گهی مسیر تو بوده‌ست روم و گه یونان

گهی به قله اهرام مصر جای نشست

وطن نباشد اگر، دین و زندگانی نیست

که زندگانی و دین با وطن بود پیوست

شمرده مهر تو از دین پیمبر اسلام

یقین بری است ز دین، هر که این علاقه گسست

هنوز کوچک‌خان‌ها، هنوز کلنل‌هاست

در این زوایا از ساغر وطن سرمست

غمین مباش تو «دهقان»، هنوز ایرانی

درون رگشان خون وطن‌پرستی هست

اسماعیل دهقان

شعر وطن یعنی...

وطن یعنی همه آب و همه خاک

وطن یعنی همه عشق و همه پاک

به گاه شیرخواری گاهواره

به روز و درد پیری، عین چاره

وطن یعنی پدر، مادر، نیاکان

به خون و خاک بستن عهد و پیمان

وطن یعنی هویت، اصل، ریشه

سرآغاز و سرانجام همیشه

وطن یعنی محبت، مهربانی

نثار هر که دانی و ندانی

وطن یعنی نگاه هموطن دوست

هر آنجایی که دانی هموطن اوست

وطن یعنی قرار بیقراری

پرستاری، کمک، بیمارداری

وطن یعنی هوای کوچه یار

در آن کو دل شکستن های بسیار

نگاهی زیرچشمی، عاشقانه

به کوچه آمدن با هر بهانه

وطن یعنی غم همسایه خوردن

وطن یعنی دل همسایه بردن

وطن یعنی زلال چشمه پاک

وطن یعنی درخت ریشه در خاک

ستیغ و صخره و دریا و هامون

ارس، زاینده رود، اروند، کارون

دنا، الوند، کرکس، تاق بستان

هزار و قافلانکوه و پلنگان

وطن یعنی بلندای دماوند

شکیبا، دل در آتش، پای در بند

وطن یعنی شکوه اشترانکوه

به دریای گهر استاده نستوه

وطن یعنی سهند صخره پیکر

ستیغ سینه در سنگ تمندر

وطن یعنی وطن استان به استان

خراسان، سیستان، سمنان، لرستان

کویر لوت، کرمان، یزد، ساری

سپاهان، هگمتانه، بختیاری

طبس، بوشهر، کردستان، گلستان

دو آذربایجان، ایلام، گیلان

اراک و فارس، خوزستان و تهران

بلوچستان و هرمزگان و زنجان

وطن یعنی سرای ترک با پارس

وطن یعنی خلیج تا ابد فارس

بهشتی چشم را گسترده در پیش

ابوموسی و مینو، هرمز و کیش

وطن یعنی همه سازندگی ها

رهایی از تمام بندگی ها

بریدن دست غیر از گردن نفت

صلای صبح ملی کردن نفت

وطن یعنی ز هر ایل و تباری

وطن را پاسبانی، پاسداری

وطن یعنی دلیر و گرد با هم

وطن یعنی بلوچ و کرد با هم

وطن یعنی سواران و سواری

لر و کرد و یموت و بختیاری

همه یک جان و یک دل بودن ما

به دامان وطن آسودن ما

وطن یعنی دلی از عشق لبریز

گره باف ظریف فرش تبریز

وطن یعنی هنر یعنی سپاهان

حریر دستباف فرش کاشان

وطن یعنی کتیبه در دل سنگ

تمدن، دین، هنر، تاریخ، فرهنگ

وطن یعنی همه نیک و بهنجار

چه پندار و چه گفتار و چه کردار

وطن یعنی شب رحمت، شب قدر

شب جوشن، شب روشن، شب بدر

وطن یعنی هم از دور و هم از دیر

سده، نوروز، یلدا، مهرگان، تیر

وطن یعنی جلال مانده جاوید

ستون و سر ستون تخت جمشید

هزاران نقش و خط مانده در یاد

صبا، کلهر، کمال الملک، بهزاد

نکیسا، باربد، افسانه و چنگ

سرود تیشه فرهاد در سنگ

سر و سرمایه های سرفرازی

ابوریحان و خوارزمی و رازی

به اوج علم و دانش رهنوردی

ابونصر، ابن سینا، سهروردی

به بحر عشق و عرفان ناخدایی

عراقی، رودکی، جامی، سنایی

وطن یعنی به فرهنگ آشنایی

در لفظ دری را دهخدایی

وطن یعنی جهانی در دل جام

وطن یعنی رباعیات خیام

وطن یعنی همه شیرین کلامی

عفاف عشق در شعر نظامی

وطن یعنی نگاه مولوی سوز

حضور نور در شمس شب و روز

وطن یعنی پیام پند سعدی

زبان پیوسته در پیوند سعدی

وطن یعنی هوا و حال حافظ

شکوه باور اندر فال حافظ

وطن یعنی تبیره، دمدمه، کوس

طلوع آفتاب شعر از طوس

وطن یعنی شب شهنامه خواندن

سخن چون رستم از سهراب راندن

وطن یعنی رهایی زآتش و خون

خروش کاوه و خشم فریدون

وطن یعنی زبان حال سیمرغ

حدیث یال زال و بال سیمرغ

وطن یعنی امید نا امیدان

خروش و ویله گرد آفرینان

وطن یعنی لگام و زین و مهمیز

سواران قران و رخش و شبدیز

وطن یعنی گرامی مرز تا مرز

وطن یعنی حریم گیو و گودرز

وطن یعنی دل و دستی در آتش

روان و تن، کمان و تیر آرش

وطن یعنی شبح یعنی شبیخون

وطن یعنی جلال الدین و جیحون

وطن یعنی به دشمن راه بستن

به اوج آریو برزن نشستن

وطن یعنی دو دست از جان کشیدن

به تنگستان و دشتستان رسیدن

زمین شستن ز استبداد و از کین

به خون گرم در گرمابه فین

وطن یعنی اذان عشق گفتن

وطن یعنی غبار از عشق رفتن

نماز خون به خونین شهر خواندن

مهاجم را ز خرمشهر راندن

سپاه جان به خوزستان کشیدن

شهادت را به جان ارزان خریدن

وطن یعنی هدف یعنی شهامت

وطن یعنی شرف یعنی شهادت

وطن یعنی شهید، آزاده، جانباز

شلمچه، پاوه، سوسنگرد، اهواز

وطن یعنی شکوه سرفرازی

وطن یعنی ز عالم بی نیازی

وطن یعنی گذشته، حال، فردا

تمام سهم یک ملت ز دنیا

وطن یعنی چه آباد و چه ویران

وطن یعنی همین جا، یعنی ایران

علیرضا شجاع پور

متن ترانه مام وطن محسن چاوشی

راز خوشبختی من خفته در قلب من است

تو کجا می گردی قلب من این وطن است

خاک مادرزادی، خانه اجدادی

این وطن ارثیه پشت در پشت من است

هیچ ابرقدرتکی مرد تسخیرش نیست

زن اگر تهمینه، مرد اگر تهمتن است

گریه ها کرده وطن، تاب آورده وطن

مام پر درد وطن مادری شیرزن است

قلب من خانه من، خانه زخم به تن

خسته ام از جانی که گرفتار تن است

من به مرگ آگاهم، مرگ را می خواهم

هم وطن ها راهم، دشمن آتش زدن است

ترانه‌سرا: امیر ارجینی

گروه فرهنگ و هنر ستاره