آزاتيوپرين (Azathioprine) و موارد مصرف آن

معمولا به هنگام پیوند یک عضو جدید گلبول‌های سفید به مقابله با عضو پیوندی پرداخته و در برخی مواقع باعث رد پیوند و مشکلات بعدی آن می‌شوند. آزاتيوپرين دارویی است که با سرکوب‌کردن سیستم ایمنی بدن تا حدودی این مشکل را رفع می‌کند. در ادامه با این دارو بیشتر آشنا می‌شویم.

آزاتيوپرين چیست؟

آزاتيوپرين (Azathioprine) از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن بوده که به منظور درمان آرتریت روماتوئید شدید، پیشگیری از رد پیوند مانند پیوند کلیه و همچنین کولیت روده کاربرد دارد. مصرف این دارو باعث می‌شود گلبول‌های سفید بدن ضعیف شده و با توجه به اختلال در سیستم ایمنی بدن که گلبول‌های سفید عضوی از بدن را عنصر بیگانه شناخته، به او حمله نکند.

این دارو به شکل قرص و آمپول در دسترس می‌باشد.

نام‌های تجاری، موارد مصرف، عوارض و تداخل دارویی:

نام‌های تجاری	Imuran , Azasan
موارد مصرف	تضعیف سیستم ایمنی بدن
عوارض	تهوع و استفراغ، کم‌اشتهایی، تب و لرز، مشکلات گلبول‌های خون، آسیب کبدی، احتمال بروز خطر سرطان، یرقان (زردی)، خطر عفونت، ریزش مو و خستگی
تداخل دارویی	آلوپورينول، متوترکسات‌، داروهای كاهنده فعالیت مغز استخوان، داروهای پرتودرمانی، داروهای سایتوتوكسیک، واكسن‌های ویروسی، سیکلوسپورین، داروهای ضدانعقاد خون مثل وارفارین

مقدار و نحوه مصرف

میزان دقیق مصرف این دارو حتما باید توسط پزشک متخصص تعیین گردد. به طور معمول یک الی سه روز قبل از عمل جراحی میزان 3 تا 5 میلی‌گرم از دارو به صورت خوراکی تجویز می‌شود. در ادامه پزشک می‌تواند با توجه به شرایط بیمار دوز نگهدارنده را تعیین کند.

 

نکاتی که در رابطه با مصرف این دارو باید بدانید

1. توصیه می‌شود افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی و کلیوی و مشکلات خونی این دارو را بااحتیاط مصرف کنند.
2. در مواردی که فرد حساسیت شدید دارویی دارد مصرف این دارو توصیه نمی‌شود.
3. در صورت حاملگی مصرف داروی آزاتيوپرين توصیه نمی‌شود.
4. در صورت بروز ادرار تیره، زردی پوست و چشم و خارش یا مدفوع روشن به پزشک اطلاع دهید.
5. هرگونه تب، اسهال یا خستگی شدید را به پزشک اطلاع دهید.
6. لازم است حداقل تا ۴ ماه پس از اتمام دوره درمانی‌ پیشگیری از بارداری صورت گیرد.
7. در صورت بروز هرگونه علایـم عفونت پزشک را مطلع کنید.
8. احتمال‌ کاهش موقت تولید اسپرم بـا مـصرف آزاتـیوپرین‌ وجود دارد.
9. جهت کاهش عوارض ‌گوارشی دارو توصیه می‌شود آن را با غذا مصرف کنید.
10. اگر بیمار در حین استفاده این دارو بیمار متوجه حالت تهوع شدید شد باید سریعا به پزشک مراجعه کند.

توصیه‌ها و مراقبت‌های پرستاری

• در صورت كاهش سریع یا مداوم گلبول‌های سفید، مقدار دارو را فوراً باید كاهش داد.
• در صورت بروز عفونت مقدار مصرف آزاتیوپرین باید کاهش یابد.
• این دارو فقط باید توسط پزشک متخصص و مجرب تجویز شود.
• بین واكسیناسیون و تجویز این دارو فاصله زمانی 12-6 ماه باید رعایت شود.
• با مصرف این دارو امکان بروز هیپرپلازی مغز استخوان‌، خونریزی‌، عفونت یـا مرگ بـا مـصرف دوزهـای بسـیار بـالای آزاتیوپرین‌ وجود دارد.
• کنترل وضعیت سیستم ایمنی پیش از آغاز دوره و انجام مرتب آزمون CBC طی دوره درمانی (‌ماه اول هر هفته و از آن پس تا سه ماه‌، ماهی دو بار) لازم است.

امیدوارم از این مطلب استفاده کافی را برده باشید. خواهشمندیم درصورتیکه تجربه مصرف این دارو را داشته و دیدگاهی در این باره دارید با دیگر خوانندگان مجله "ستاره" در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.

گروه سلامت وب