اقتصاد تریاک

سربازان ناتو همه ساله شاهد رشد و نمو و شکوفه‌ دادن گیاه خشخاش در استان هلمند افغانستان هستند، اما تلاش چندانی برای مقابله با کشت خشخاش نمی‌کنند، زیرا آنها بیشتر نگران جنگجویان و مبارزان طالبان هستند.
اما اقتصاد تریاک و شورشیان طالبان از یکدیگر جدا نبوده و کاملا در هم آمیخته‌اند، زیرا مواد مخدر منابع مالی مورد نیاز طالبان را تأمین می‌کند. در سال‌های اخیر نیز این مشکل در هیچ جایی به اندازه استان هلمند حاد نشده است. به گزارش اداره مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل )UNODC(، میزان رشد تولید تریاک در استان هلمند از تمام مناطق و بخش‌های دیگر افغانستان بیشتر بوده است. این در حالی است که سطح زمین‌های زیر کشت تریاک و کوکایین در جهان کاهش یافته و با اقدامات دولت‌ها ۲۶ درصد از تولید هرویین و ۴۲ درصد از تولید کوکایین جهان کاسته شده است، هرچند تولید جهانی آمفتامین و مواد مشابه ثابت مانده است.
اما بازار مواد مخدر جهان، کارشناسان و متخصصان را متعجب و سردرگم کرده است. به گفته کارشناسان، اگرچه بازار جهانی از مواد مخدر اشباع شده، اما قیمت‌ها تغییری نداشته است. به اعتقاد کارشناسان سازمان ملل، مواد مخدر احتکار شده و قاچاقچیان با کاهش حاشیه سود بالای خود از یک سو و افزایش خلوص هرویین از سوی دیگر، تلاش دارند تقاضای بازار و سطح قیمت‌ها را پایدار نگه دارند.
گفتنی است، پیش از حمله آمریکا به افغانستان، گروه طالبان توانسته بود تولید تریاک در این کشور را تحت کنترل خود درآورد. اما ناتو در این زمینه موفقیت چندانی پیدا نکرده است. سال گذشته، افغانستان با تولید ۶۱۰۰ تن تریاک، ۹۲ درصد کل تولید جهانی را به خود اختصاص داد. البته تولید تریاک در بخش‌های تحت نظر دولت حامد کرزای کاهش یافته و یا حداقل ثابت مانده است. در مقابل، در مناطق تحت کنترل شبه نظامیان و شورشیان طالبان، میزان تولید تریاک افزایش داشته است.
در حال حاضر ارزش تجارت تریاک در افغانستان به ۱/۳ میلیارد دلار بالغ می‌شود، اما تنها کمتر از یک چهارم آن به دست کشاورزان این کشور می‌رسد. با وجود این، تجارت مواد مخدر چیزی حدود یک سوم کل اقتصاد افغانستان را تشکیل می‌دهد. جالب آن که بسیاری از مالکان و صاحبان زمین‌های بزرگ کشت خشخاش، یا از مسؤولان محلی و دولتی و یا از نمایندگان مجلس و برخی از نزدیکان حامد کرزای، رییس جمهور افغانستان می‌باشند. به همین دلیل، هرگونه اقدامی برای مقابله با کشت این ماده ممکن است با شکست و مقاومت مواجه شود. از سوی دیگر، تنها با پرداخت مشوّق‌های مالی و پولی به کشاورزان، نمی‌توان آنها را از کشت خشخاش که درآمد آن ۷ یا ۸ برابر کشت گندم است، باز داشت. به همین دلیل، برخی از صاحبنظران معتقدند دولت افغانستان برای کنترل کشت خشخاش بهتر است از مدل کشورهای ترکیه و هند استفاده کرده و به کشاورزان مجوز کشت قانونی خشخاش برای تولید مواد مخدّر از جمله مرفین و کدیین را بدهد.

منبع : ماهنامه اقتصاد ایران