شامپو چیست؟

کلمه شامپو از یک لغت هندو به نام چامپانا (Champana) به معنای ماساژ دادن گرفته شده است.
قبل از پیدایش شامپو به صورت امروزی، مردم برای شستشوی موی خود از مواد گیاهی مانند سدر و چوبک و کتیرا و مواد معدنی مانند خاکهای سیلیسی استفاده می نمودند. پس از آن، استفاده از صابون برای شستن موی سر بسیار متداول گردید تا اینکه دترجنتهای صناعی شناخته و انواع ملایم آن در شامپوهای نوین به کار گرفته شد. البته در حال حاضر، هنوز هم بسیاری از مردم به علت عدم آگاهی از مشکلی که قلیایی بودن صابون و سختی آب برای مو پدید می آورد از صابون برای شستن موی خود استفاده می کنند.
مهمترین عملکرد شامپو، تمیزکردن مو و پوست سر و برطرف نمودن چرک و آلودگی از روی سطح آن است. البته پاک کنندگی یک شامپو امروزه، ویژگی مشترک همه شامپوها به شمار می آید و رقابت شامپوها بر سر مساله زیبا نمودن موی سر همزمان با پاکیزگی سطح آن است.
● زیبایی های مو که می توان از شامپو انتظار داشت موارد زیر می باشند:
▪ Gloss and Shimmering درخشش و تلالو،
▪ Softness نرمی
▪ Manageability قابلیت اداره و فرم دهی
▪ Fullness انبوه به نظر آمدن
▪ Ease of combing سهولت شانه خوری
● علت تنوع شامپوها
همانطور که همه ما در فروشگاه ها مشاهده می کنیم امروزه طیف وسیعی از شامپوها در بازار دیده می شوند. علت تنوع شامپوها بدون شک وجود متغیرهای بسیار زیادی است که در طراحی فرمول شامپو وجود دارد.
مثلا اینکه موها از نظر میزان چربی پوست سر، خشک و چرب یا معمولی باشد یا اینکه فرم مو صاف، مجعد یا فرفری باشد یا مثلا اینکه موها با مواد شیمیایی مثل مواد دکلره، رنگ، فر و ... دستکاری شده باشند، از طرف دیگر سلیقه مصرف کننده درانتخاب شکل و حالت شامپو، میزان کف و سهولت آبکشی و شست و شو حتی خصوصیاتی مثل رنگ و بو و بسته بندی همگی می توانند متغیرهای فرمول نویسی یک شامپو باشند.
از آنجا که که بسیاری از این متغیرها متضاد یکدیگر بوده و جمع پذیر نیستند تولید کننده، برای اینکه بتواند سلیقه متنوع مشتریان را پاسخگو باشد مجبور است شامپوهای متنوعی ارائه دهد تا نیاز همه آنها را براورده نماید. چرا که حتی سلیقه یک فرد نیز با گذشت زمان تغییر می کند. این یک واقعیت است که همه مردم دوست دارند فراورده های جدید را آزمایش و تجربه نمایند.
● تقسیم بندی شامپوها
شامپوها را می توان به روشهای مختلفی تقسیم بندی نمود:
۱) تقسیم بندی بر اساس شکل ظاهری:
شامپوها می توانند با ظاهر شفاف، صدفی، خمیری، ژل و یا حتی جامد به بازار عرضه شوند. رنگهای متنوع، روایح گوناگون، بسته بندی های مختلف نیز شکل ظاهری شامپو را تغییر می دهند.
۲) تقسیم بندی بر اساس نوع مو:
▪ شامپو برای موی چرب، خشک یا معمولی
▪ شامپو برای موی رنگ شده
▪ شامپو حجم دهنده برای انبوه به نظر آمدن موی کم پشت
▪ شامپو ضخیم کننده برای موی افزایش ضخامت تدریجی موهای نازک
▪ شامپو برای نگهداری از فرهای مطلوب برای کسانی که حالت فر مویشان زیباست یا کسانی که موی خود را با مواد شیمیایی فرکرده اند.
▪ شامپو برای کسانی که فر موهایشان ریز و نازیباست و دوست دارند حالت وز مویشان برطرف شود.
▪ شامپو کلاسیک برای کسانی که دارای موی نرمال هستند و بیش از هرچیز سادگی و نظافت را از موی خود می خواهند مانند آقایانی که دارای موی کوتاه و بدون مشکل و دستکاری نشده هستند.
۳) تقسیم بندی بر اساس میزان ملایمت
▪ شامپو خیلی ملایم، شامپو ملایم، شامپو معمولی، شامپو غلیظ
● تقسیم بندی بر اساس داشتن مواد خاص برای منظوری خاص
شامپو ضدشوره، شامپو ویتامینه و ...
شامپو از دو قسمت عمده تشکیل شده است:
۱) مواد فعال سطحی: جزء اصلی یک شامپو مواد فعال کننده سطحی آن است.
موادفعال کننده سطح به طورکلی به چهار دسته آنیونی، کاتیونی، آمفوتری و غیر یونی تقسیم بندی می شوند. در شامپو معمولا ترکیبی از موادفعال آنیونی (مانند سدیم لارت سولفات)، مواد آمفوتری (مانند بتائین ها) و مواد غیریونی (مانند کوکونات فتی اسید دی اتانول آمید) به عنوان مواد فعال کننده سطحی یا جزء اصلی استفاده می شود.
۲) افزودنی ها: بفیه اجزاء به عنوان افزودنی به شامپو اضافه می شوند.
افزودنی های شامپو خود به دو دسته تقسیم بندی می شوند.
الف) افزودنی های عمومی
موادی مانند نگهدارنده ها برای جلوگیری از آلودگی میکروبی، نمک برای افزایش قوام شامپو و اسانس برای خوشبو نمودن شامپو و ا.د.ت.‌آ (EDTA) برای کاهش سختی آب و سیتریک اسید جهت تنظیم پ هاش جزء افزودنی های شامپو به حساب می آیند. اگر به ترکیبات تشکیل دهنده شامپوهادقت کنیم خواهیم دید اجزائی مثل اسیدسیتریک، نمک، ا.د.ت.ا، نگهدارنده، اسانس، رنگ و آب در همه شامپوها مشترک هستند بنابراین در انتخاب شامپو دقت به این موارد اهمیتی ندارد.
ب) افزودنی های اختصاصی
در فرمولاسیون شامپوهای نوین مواد ویژه ای برای خلق اثربخشی خاص به شامپو اضافه می گردند تا شامپو علاوه بر شویندگی بتواند ویژگی های زیبایی مورد انتظار را نیز برآورده نماید.
در انتخاب شامپوی مناسب دقت به مواد فعال کننده سطح و همچنین افزودنی های اختصاصی بسیار مهم است.
در برخی از شامپوهای جدید اجزاء ویژه ای به نام ضخیم کننده‏(Thickner) اضافه شده است. این شامپوها در واقع سطح تارهای مو را با لایه ای از پروتئین می پوشانند بنابراین باعث می شوند هربار که شما این شامپو را استفاده می کنید موی شما پر پشت تر به نظر برسد.
پروتئین‏ کراتین و آمینو اسیدها به ساقه مو می پیوندند و شکافهای ایجاد شده در اثر استفاده از مواد نامرغوب را پر می کند. این امر باعث افزایش مقاومت مو و محافظت از آن می گردد. پروتئین تخم مرغ با مو پیوند ایجاد نمی کند بنابراین استفاده از آن در شامپو فقط یک مانور تبلیغاتی (Gimmick) است.
مواد مرطوب کننده‏، موی شما را هیدراته می کند درست همان اثری که بر روی پوست هم دارد.
پنتنول و ویتامین ب۵ برخلاف بقیه ویتامین ها به داخل محور مو نفوذ می کنند و برای افزایش استحکام و سلامت مو مفید می باشد. (دقت کنید که از ویتامین برای افزودن خواص نرم کنندگی استفاده شده نه تغذیه و تقویت مو)
هرچند پروتوئین موجود در شامپو ها به داخل محور مو نفوذ نمی کنند اما با پوشانیدن سطح مو باعث پرپشت به نظر آمدن و افزایش خاصیت نرم کنندگی می شوند.
پروتوئین ابریشم به افزایش درخشندگی مو کمک می کند

منبع : سایت‌زیباایران