الگوی قیام

۱) سال ۶۱ هجری قمری بود. چهل روز از واقعه جانگداز می گذشت. هنوز از خاک کربلا عطر خون خدا به مشام می رسید و صدای محزون «هل من ناصر» فرزند رسول الله(ص) در میان دشت طنین انداز بود. کربلا تا پیش از حادثه بزرگ، کربلا بود و اکنون سرزمین بهشت است. اگر به این دشت خاموش گوش بسپاری در پس این سکوت هول انگیز، غریو رجز دلاوران سپاه خدا را آمیخته با چکاچک شمشیرها می شنوی و چون روی به خیمه ها کنی زنان و کودکانی را می بینی که تشنگی در آن صحرای سوزان را با وقار تحمل می کنند و اگر صدای کودکی به «العطش» برمی خیزد، کمترین التماسی از دشمن در آن نیست.
این شمشیر شکسته ها و نیزه شکسته ها و خیمه های سوخته همه نشانه اند. نشانه همان واقعه ای که از جبراییل به حضرت آدم(ع) و همین طور سینه به سینه گشت تا به روز واقعه رسید و تا قیامت هم ادامه خواهد یافت.
۲) عطیه عوفی می گوید: ۴۰ روز بعد از شهادت حضرت سیدالشهدا(ع) من همراه جابربن عبدالله انصاری به زیارت قبر امام حسین(ع) رفتیم. وقتی به کربلا رسیدیم، جابر کنار آب فرات غسل کرد، و خود را معطر ساخت. جابر پیر و نابینا بود. دست او راگرفتم و در حالی که به ذکر خدا مشغول بود بسوی قبور مطهر شهدای کربلا قدم برداشتیم. جابر هنگامی که دستش به قبر اباعبدالله (ع) رسید از شدت اندوه بیهوش شد و به روی قبر افتاد.
او را به هوش آوردم... جابر چند بار مولایش را صدا زد... یا حسین یا حسین یا حسین(ع)... ندا داد: آیا دوست جواب دوستش را نمی دهد؟ و جواب خود را چنین داد؛ چگونه پاسخ دهی در حالی که خون از رگهای گلویت بر سینه ریخته و میان سر و بدنت جدایی افتاده است!
من گواهی می دهم که تو فرزند بهترین پیامبران و سرور مؤمنان و مقتدای پرهیزکاران، زاده هادیان و رهبران، پنجمین از اصحاب کساء، فرزند سیده زنان عالم، هستی.چرا چنین نباشی که دست سیدمرسلین (ص) تو را پرورانیده و از سینه ایمان شیرخورده ای.
جابر رو به عطیه می کند و می گوید: ای عطیه! به تو وصیتی می کنم. دوستان محمد(ص) را دوست بدار که سزاوار دوستی اند و دشمنان او را دشمن بدار که شایسته دشمنی اند. با دوستان این خاندان مهربان باش که اگر یک پای آنان به گناه بلغزد، پای دیگرشان به محبت خاندان نبوت استوار گردد. عاقبت کار دوستان بهشت و فرجام کار دشمنان آنان دوزخ است.
جابر که پانزده سال قبل از هجرت در مدینه تولد یافته و در جنگ های صدر اسلام جزء یاران پیامبر(ص) بوده و از مبلغین و محدثین راستین اسلام است، خطاب این حدیث نبوی قرار گرفته که: «ای جابر! قبر حسین(ع) را زیارت کن. چرا که پاداش زیارت وی با صد حج برابری می کند. قبر حسین(ع) گلزاری از گلشن جنت است و خاک کربلا سرزمین بهشت.»
۳) اربعین امسال مصادف با ورود انقلاب اسلامی به دهه چهارم از حیات طیبه خود، شد. بدون تردید حرکت انقلابی مردم در طول سالهای مبارزه و اوج آن در بهمن ۵۷ و به دنبال آن استقرار نظام جمهوری اسلامی، متأثر از قیام حسینی و فرهنگ عاشورا است.
بسیاری از اندیشمندان و متفکرانی که درباره چرایی و عوامل پیروزی انقلاب در ایران نظریه پردازی کرده اند، بر این باورند که «مذهب» عامل اصلی در شکل گیری انقلاب اسلامی و پیروزی آن بوده است.
میشل فوکو، فیلسوف شهیر فرانسوی و صاحب نظریه پست مدرنیسم، در کتاب «ایرانی ها چه رویایی در سر دارند؟» معنویت گرایی سیاسی را به عنوان یکی از ریشه های اصلی انقلاب ایران برمی شمارد. به نظر او روح انقلاب اسلامی در این حقیقت خلاصه می شود که ایرانیان در انقلاب خود، ایجاد تحول و تغییر در خویش را جست وجو می کردند. هدف اصلی آنان ایجاد تحولی بنیادین در وجوه فردی و اجتماعی، حیات اجتماعی و سیاسی و در نحوه تفکر و شیوه نگرش بود. آنان راه اصلاح را در «اسلام» یافتند. اسلام برای ایرانی ها هم دوای درد فردی و هم درمان بیماری ها و نواقص اجتماعی بود.
مروری بر ادبیات سیاسی رایج در طول مبارزات، شعارها، سخنرانی ها و بیانیه ها همه بیانگر این واقعیت است که در میان عناصر مذهبی «فرهنگ عاشورا و نهضت امام حسین(ع)» نقش محوری داشته است؛ شعارهایی نظیر «خمینی، خمینی، تو وارث حسینی» یا «نهضت ما حسینی است رهبر ما خمینی است» و...
حضرت امام خمینی (ره) با درک عمیقی که از دین و فقه سیاسی داشت، مسایل را به صورتی متمایز نسبت به فقهای پیش از خود مورد توجه قرار داد. بنیانگذار انقلاب اسلامی با اعتقاد به اینکه «زندگی سیدالشهدا، زندگی حضرت صاحب سلام الله علیه، زندگی همه انبیاء عالم، همه انبیاء از اول، از آدم تا حالا همه شان این معنا بوده است که در مقابل جور، حکومت عدل را می خواستند درست کنند» مبارزه با رژیم ستمشاهی و تشکیل حکومت اسلامی را سرلوحه زندگی خود قرار داد.
در اندیشه سیاسی امام (ره)، اسلام تنها به عبادات و برگزاری مناسک و آیین های مذهبی ختم نمی شود. دعوت به آگاهی و بیداری ملت ها، برقراری ارتباط فرد با اجتماع، داشتن استقلال فکری و احساس مسئولیت در قبال مسایل مهم جهان اسلام، نشان از آمیختگی اسلام با تمام وجوه زندگی انسان در قرائت دینی امام(ره) داشت.
حضرت امام راحل(ره) با اعتقاد به اینکه قیام و شهادت سیدالشهدا(ع) باید ملاک عمل و کنش اجتماعی مسلمانان قرار گیرد، نهضت حسینی را مبنای حرکت خویش در انقلاب اسلامی ایران قرارداد. ایشان می فرمایند: «کل یوم عاشورا کل ارض کربلا باید سرلوحه زندگی در هر روز و هر سرزمین باشد. همه روز باید ملت این معنا را داشته باشد که امروز عاشورا است و ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین جا هم کربلاست و باید نقش کربلا را پیاده کنیم. انحصار به یک زمین ندارد. منحصر به یک عده نمی شود... این دستور آموزنده هم تکلیف است و هم مژده. تکلیف از آن جهت که مستضعفان با عده ای قلیل علیه مستکبران با ساز و برگ مجهز و قدرت شیطانی عظیم، مامورند چونان سرور شهیدان قیام کنند و مژده بدین جهت که شهیدان ما را در شمار شهیدان کربلا قرار داده است.»
بدین سان درهای جدیدی در تحلیل درست و الگوپذیری از قیام عاشورا، گشوده شد. امام(ره)خود و مردم را در جریان مبارزه علیه رژیم ستمشاهی مامور به تکلیف می دانست و معتقد بود که «سیدالشهدا(ع) به تکلیف شرعی الهی می خواست عمل بکند. غلبه بکند تکلیف شرعیش را عمل کرده، مغلوب هم بشود، تکلیف شرعیش را عمل کرده. قضیه تکلیف است.»
انقلاب اسلامی وامدار نهضت حسینی است. مفاهیم عاشورایی و عبرت های این واقعه عظیم با اسلام به عنوان ایدئولوژی انقلاب از سوی امام خمینی(ره) درهم آمیخت و مردمی ترین انقلاب قرن بیستم رقم خورد.
اکنون نیز که انقلاب و نظام سرافراز جمهوری اسلامی وارد دهه چهارم شده، موج فزاینده ای از پیشرفت های علمی، تحقیقاتی، صنعتی، پزشکی و... کشور را فرا گرفته است. بدون تردید با تکیه بر توانمندی های جوانان مسلمان و مردمی که در مکتب حسینی رشد یافته و صلابت و استقلال را آموخته اند، آینده ای روشن و افقی درخشان فراروی ایران اسلامی خواهد بود.

حمید امیدی

منبع : روزنامه کیهان