انتظارات غيرواقع بينانه والدين و تشدید لجبازي كودك

شهرزاد:يك روانپزشك گفت:تربيت فرزند يكي از وظايف دشوار والدين بوده كه اين مهم نيازمند فراگيري دانش و مهارت است و انتظارات غيرواقع بينانه والدين، لجبازي كودك را تشديد مي‌كند.

امير رضا چمني افزود: والدين در مسير پرورش فرزند با مشكلات هيجاني و رفتاري كودكان مواجه هستند كه يكي از مشكلات شايع، پرخاشگري كودكان است.

وي درباره متفاوت بودن علل پرخاشگري در كودكان گفت: يكي از علل مهم پرخاشگري مربوط به روند رشد طبيعي كودك است به عبارتي، در مقطع دوره نوپايي كه در سنين 2 تا 3 سالگي است كودك نياز به استقلال طلبي دارد و امكان دارد بعضي از رفتارهاي كودك به صورت لجبازي ظاهر شود.

چمني افزود: معمولا در اين دوره رفتارهاي منفي كودك بيشتر مي‌شود و پيش از بله گفتن،‌ نه گفتن را ياد مي‌گيرد و اگر اين رفتار طبيعي درست مديريت نشود به پرخاشگري منجر مي‌شود.

چمني افزود:‌ گاهي پرخاشگري كودك به منظور جلب توجه اوست. در بعضي موارد پرخاشگري به دليل تقليد و الگوبرداري از همسالان، پدر، مادر و برنامه‌هاي تلويزيوني بوده و از سوي ديگر علل پرخاشگري، خستگي،‌ بي‌خوابي و گرسنگي است.

وي همچنين پرخاشگري در دوره نوجواني را به دليل هويت طلبي آنان دانست و افزود: در اين دوره نوجوان در جستجوي استقلال فكري و رواني است و نگاهش به زندگي تغيير مي‌كند و ممكن است برخلاف ميل خانواده، رفتارهايي به مانند پوشش لباس، فرم آرايش مو و غيره انجام ‌دهد.

چمني، پرخاشگري در نوجواني را در برخي مواقع ناشي از اختلالات روحي و رواني نوجوانان دانست و گفت:‌ كم توجهي، پرتحركي، حواس پرتي و لجبازي، انجام رفتارهاي پرخطر از علائم اين اختلالات است.

وي دومين اختلال را اضطراب و افسردگي دانست و گفت: نوجوانان در اين حالت بهانه‌گير، عصباني و تحريك پذير هستند.

چمني با بيان اين كه سومين اختلال، لجبازي و ناسازگاري كودكان يا اختلال سلوك ناميده مي‌شود، افزود: در اين اختلال، نوجوان به حقوق ديگران تجاوز كرده و با والدين مشاجره شديد دارد كه گاه والدين در شكل‌گيري و تثبيت اين رفتارها نقش بسزايي دارند.

وي درباره خطاهاي والدين گفت: ‌يكي از اين خطاها، دادن پاداش‌هاي اتفاقي به رفتار بد كودكان است. اين پاداش ممكن است به صورت يك لبخند و يا دادن اسباب‌بازي به كودك براي رفع مشكلات باشد.

اين روانپزشك ادامه داد دومين خطاي والدين باج دان به كودك براي رسيدن به خواسته‌هاي غيرمنطقي‌اش است و اين به خاطر نداشتن حوصله و يا قاطعيت والدين در آرام كردن كودك به وسيله والدين است.

چمني، آخرين خطا را نوع دستور دادن و امر و نهي كردن به كودكان نام برد و افزود: اگر دستورات والدين زياد باشد احتمال سرپيچي و لجبازي بيشتر است. گاهي دستورات بسيار سخت و فراتر از سن كودك است. در واقع انتظارات غيرواقع بينانه باعث تشديد لجبازي كودك مي‌شود. همچنين برخي از دستورات مبهم و در زمان غيرمناسب صورت مي‌گيرد.

اين متخصص اعصاب و روان يادآور شد يكي از دلايل لجبازي كودك، پيام‌هاي غيركلامي متضادي است كه اطرافيان درباره يك رفتار انجام مي‌دهند مثلا هنگامي كه كودك ناسزا مي‌گويد، مادر اخم مي‌كند، پدر لبخند مي‌زند و مادر بزرگ سكوت مي‌كند.

اين روانپزشك عامل ديگر را تنبيه‌هاي غيرموثر والدين دانست و گفت:‌ وقتي كودك احساس مي‌كند تهديدها جدي و عملي نيست به لجبازي ادامه مي‌دهد.