۳۷ کیلوگرم کاهش وزن در ۱۸ ماه

«عرشیا جنتیان» جوان ۲۳ ساله ای است که توانسته طی ۱۸ ماه وزنش را از ۱۰۵ به ۶۸ کیلوگرم برساند و با این کاهش وزن, شاخص توده بدنی او از ۹ ۳۵ به ۳ ۲۳یعنی از محدوده چاقی به محدوده طبیعی رسیده است

«عرشیا جنتیان» جوان ۲۳ ساله‎ای است که توانسته طی ۱۸ ماه وزنش را از ۱۰۵ به ۶۸ کیلوگرم برساند و با این کاهش وزن، شاخص توده بدنی او از ۹/۳۵ به ۳/۲۳یعنی از محدوده چاقی به محدوده طبیعی رسیده است...

آقای جنتیان که معلم زبان انگلیسی است، می‌گوید:‌ «با این کاهش وزن علاوه بر بهبود وضعیت جسمی و روانی، وضعیت شغلی‌ام هم بهتر شده و انرژی بیشتری دارم.» او که از خوانندگان «سلامت» در شهر اصفهان است، درباره نحوه آشنایی‎اش با «سلامت» می‌گوید: «به مطالعه علاقه‌مندم و زیاد سراغ مطبوعات و کتاب می‌روم. حدود ۳سال است که پیوسته «سلامت» را دنبال می‌کنم و همه مطالب آن را می‌خوانم اما به‌دلیل علاقه شخصی، مطالب تغذیه، زیبایی و خانواده را ترجیح می‌دهم.» توضیحات بیشتر درباره چگونگی کاهش وزن آقای جنتیان و نظر و توصیه متخصصان «سلامت» را در «میزگرد تغذیه» این هفته بخوانید.

آقای عرشیا جنتیان که طی ۱۸ ماه از ۱۰۵ به ۶۸ کیلوگرم رسیده، می‌گوید:

کنکور چاقم کرد!

▪ آقای جنتیان! چه شد که چاق شدید؟

من در کودکی خیلی لاغر بودم اما از زمانی که به مدرسه رفتم، چاق شدم و چاقی‎ام به مرور زمان بیشتر شد. وقتی برای کنکور درس می‌خواندم، خیلی اضافه وزن پیدا کردم. آن زمان یک رژیم کم‌کالری غیراصولی گرفتم و وزنم را به ۸۰ کیلوگرم رساندم اما دوباره به وزن قبلی برگشتم و چاق شدم.

▪ شما با یک تجربه ناموفق کاهش وزن دوباره ۳۷ کیلوگرم وزن کم کرده‌اید، کاری که خیلی از افراد در وضعیت شما آرزویش را دارند. چطور این کار را انجام دادید؟

اسفند سال ۸۹ که برای خرید کتاب به یک کتاب‌فروشی رفته بودم، کتابی با عنوان «لاغری برای همیشه» توجهم را جلب کرد. نویسنده این کتاب دکتری بود که در اصفهان خیلی معروف است و از شهرهای اطراف برای کاهش یا افزایش وزن به ایشان مراجعه می‌کنند. من با رژیم ۲ هفته‎ای که در کتاب بود، ۷ کیلوگرم وزن کم کردم و بعد از آن به صورت حضوری به ایشان مراجعه کردم و توانستم با رژیم غذایی و ورزش طی ۶ ماه وزنم را به ۷۴ کیلوگرم برسانم.

▪ رعایت رژیم برایتان سخت نبود؟

نه، همه به من می‌گفتند تو همه چیز می‌خوری. در برنامه غذایی‎ام برنج، ماکارونی، کره و مربا هم بود اما به اندازه مشخص. غذاهای متنوع و جدید کم‌کالری و سیرکننده هم بود که باعث می‌شد به راحتی بتوانم رژیم را رعایت کنم.

▪ هیچ وقت رژیمتان را نشکستید؟

در برنامه غذایی‌ام جایگزین‌هایی وجود داشت مثلا می‌توانستم ماست را با مقداری بستنی جایگزین کنم و این موضوع دیگر جای تقلب برایم باقی نگذاشته بود. گذشته از این یا کاری را انجام نمی‌دهم یا اگر کاری را شروع کنم، آن را تا آخر به پایان می‌رسانم.

▪ برای کاهش وزن ورزش هم کردید؟

در طول رژیم، روزی ۲ساعت پیاده‌روی می‌کردم. اوایل ایروبیک و کوهنوردی انجام می‌دادم و به توصیه پزشک همان پیاده‌روی را ادامه دادم. در حال حاضر هم هر روز پیاده‌روی می‌کنم.

▪ بعد از ۶ ماه رژیم و رسیدن به وزن مناسب برنامه غذایی‌تان تغییر کرد؟

یک ماه رژیم نگهدارنده داشتم و نیم‌کیلوگرم وزن کم کردم. یک سال وزنم ثابت ماند و تابستان امسال به‌دلیل افزایش فعالیت بدنی، تقریبا ۴ کیلوگرم وزن کم کردم و به ۶۸ کیلوگرم رسیدم. الان در غذا خوردن آزاد هستم و برنامه غذایی خاصی ندارم اما مراعات می‌کنم و سعی می‌کنم بین دریافت و مصرف انرژی تعادل برقرار کنم.

▪ انگیزه شما برای کاهش وزن چه بود که باعث شد اینقدر سفت و سخت برنامه کاهش وزنتان را ادامه دهید؟

در طول سال‎هایی که چاق بودم، همیشه از این موضوع ناراحت بودم. دوست داشتم لباس خوب بپوشم. چاقی من حالت زنانه داشت و چربی در ران و باسنم زیاد بود که این را اصلا دوست نداشتم. دوست داشتم سالم باشم و مشکلاتی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و تیرکشیدن قلب، پادرد و کمردرد که چاقی برایم ایجاد کرده بود، نداشته باشم. علاوه بر این، کار من طوری است که باید انرژی داشته باشم. وقتی چاق بودم، احساس خستگی زیادی داشتم و این خستگی به شاگردانم هم منتقل می‌شد اما الان موقعیت کاری بهتری دارم. یادم می‌آید آن موقع در طبقه سوم آموزشگاه کلاس داشتم، به سختی پله‌ها را بالا می‌رفتم و ۵دقیقه طول می‌کشید تا نفس بگیرم و بتوانم درس دادن را شروع کنم اما الان همان پله‌ها را به راحتی و حتی در حال دویدن طی می‌کنم و خدا را شکر هیچ‌کدام از مشکلات قبلی را ندارم.

▪ کاهش وزن زیاد، عوارضی برایتان نداشته است؟

نه. وجود سبوس گندم، برنج و سالاد جوانه گندم در برنامه غذایی‌ام باعث شد تا مشکلاتی مانند ریزش مو نداشته باشم حتی در این مدت احساس می‌کنم پوستم بهتر، موهایم پرتر و قدرت بینایی‌ام بهتر شده است. تنها مشکلم، سلولیت است و با اینکه اینقدر وزن کم کرده‌ام، هنوز مقدار کمی چربی در شکمم باقی‌مانده. می‌خواهم بدانم چطور می‌شود آن را برطرف کرد.

● نگاه متخصص تغذیه

پاسخ دکتر

تیرنگ نیستانی به پرسش سوژه

«میزگرد تغذیه»

چرا شکل چاقی چاق‌ها متفاوت است؟

سلامت: آقای جنتیان طی ۶ ماه ۳۱ کیلوگرم وزن کم کرده‌اند. با توجه به اینکه ۲۳ سال دارند و قدشان ۱۷۱ سانتی‌متر است، روند کاهش وزنشان را چطور ارزیابی می‌کنید؟

محدوده کاهش وزن بی‌خطر ۲ تا ۴ کیلوگرم در ماه است و کاهش وزن در این محدوده عوارض کوتاه‌مدت و درازمدت نخواهد داشت، بنابراین در ۶ ماه، حداکثر انتظار ۲۴ کیلوگرم کاهش وزن داریم ولی بررسی روند کاهش وزن ایشان نشان می‌دهد در برخی ماه‌ها بیشتر از ۴ کیلوگرم وزن کم کرده‌اند.

سلامت: این چه اشکالی دارد؟

بدن ما از بافت چربی و توده بدون‌چربی (شامل بافت ماهیچه‌ای، استخوان‌ها و آب میان‌بافتی) تشکیل شده است. مشکل اینجاست به‌خصوص در افرادی که ورزش نمی‌کنند، با کاهش وزن سریع (به‌خصوص اگر نامناسب باشد)، بخشی از توده بدون‌چربی و بافت ماهیچه‌ای بدن از بین می‌رود. برخلاف بافت چربی که ماهیتا ذخیره‌ای است، بافت ماهیچه‌ای با کارایی، شادابی و حتی میزان متابولیسم افراد رابطه مستقیمی دارد، بنابراین از دست دادن آن در درازمدت با سلامت فرد سازگار نیست و این یکی از دلایلی است که توصیه می‌شود سرعت کاهش وزن زیاد نباشد. البته در برخی شرایط می‌توان بیشتر از مقدار توصیه شده وزن کم کرد و با توجه به اینکه ایشان زیرنظر یک فرد متخصص این کار را انجام داده، حتما مراقبت‌هایی برای پیشگیری از مشکلات احتمالی انجام شده است.

سلامت: آقای جنتیان در حال حاضر پرانرژی‌تر از قبل است. چرا افراد چاق، باوجود اینکه زیاد غذا می‌خورند، اغلب خسته و کم انرژی هستند؟

نسبت توده بدون‌چربی به توده چربی در بدن این افراد پایین است و با بافت ماهیچه‌ای نسبتا ناکافی باید وزن بالایی را حرکت دهند و به همین دلیل تمایل دارند بنشینند، بخوابند و استراحت کنند. ضمن اینکه انباشت بافت چربی در ناحیه شکم، دیافراگم را بالا می‌زند و تهویه ریوی را دچار اختلال می‌کند و باعث می‌شود غلظت دی‌اکسیدکربن در خون بالا برود (حالتی که اصطلاحا به آن هیپرکاپنی گفته می‌شود) و یک حالت خواب‌آلودگی در این افراد ایجاد کند که مزید بر علت می‌شود و ایجاد خستگی می‌کند.

سلامت: ایشان در زمان کاهش وزن غذاهایی مانند برنج، مربا و ماکارونی هم می‌خورده‌اند در حالی که خیلی‌ها فکر می‌کنند برای لاغر شدن باید دور این غذاها را خط کشید!

این چیز عجیبی نیست و قاعده یک کاهش وزن صحیح است. مبنای درست رژیم برای کاهش وزن این است که فرد همه گروه‌های غذایی را در رژیمش داشته باشد. ما چیزی به‌عنوان حذف غذا نداریم بلکه به سهم غذا توجه می‌کنیم؛ برخی غذاها مغذی‌ترند و خوردنشان اهمیت بیشتری دارد و باید سهم بیشتری در سفره غذایی داشته باشند و غذاهایی که خواص تغذیه‌ای کمتری دارند باید سهمشان محدود شود.

سلامت: این آقا برای کنترل وزن، کم غذا می‌خورد و سعی می‌کند شام نخورد. به نظر شما این کار درست است؟

شام نخوردن داریم تا شام نخوردن! اگر حذف شام به این معنی است که فرد بعد از ناهار تا صبح روز بعد چیزی نمی‌خورد، کار درستی نیست، اما در برخی موارد افراد در وعده شام سالاد و ماست می‌خورند که در این حالت از منظر پزشکی فرد وعده غذایی داشته اما از یک گروه غذایی بوده و متنوع نبوده است. این حالت برای افرادی که میل کمی به غذا دارند و می‌خواهند دریافت غذایشان را محدود کنند، بد نیست. گروه دیگری هم به‌دلیل پرخوری در وعده ناهار تا شب گرسنه نمی‌شوند و غذا نمی‌خورند که این عادت خوبی نیست زیرا هنگام تقسیم‌ کالری روزانه باید بخشی (۲۵ یا ۳۰ درصد کل کالری) برای وعده شام در نظر گرفته شود، بنابراین بهتر است وعده ناهار سبک، میان‌وعده عصر میوه یا شیر و شام سبک مانند نان و پنیر یا نان و تخم‌مرغ یا یک تکه مرغ باشد. فاصله خیلی زیاد بین وعده‌های غذایی باعث می‌شود مقداری از بافت ماهیچه‌ای بسوزد. در این صورت بدن برای حفظ قندخون مجبور می‌شود پروتئین‌های بافت ماهیچه‌ای مخطط را تجزیه کند و از واحدهای سازنده آن که اسیدهای آمینه هستند، قند بسازد. اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن است باوجود وزن طبیعی، نسبت توده چربی به توده بدون‌چربی بالا برود که این اتفاق خوبی نیست.

سلامت: در زمان چاقی، چربی در ناحیه پایین تنه‌ این آقا بیشتر بوده در حالی که آقایان اغلب از ناحیه شکم چاق می‌شوند، این موضوع علت خاصی دارد؟

تجمع چربی تابع وضعیت هورمونی بدن است. مردان به‌دلیل وضعیت هورمونی‌شان از ناحیه شکم و زنان به‌دلیل وضعیت هورمونی‌شان از ناحیه ران و باسن چاق می‌شوند. در بدن هر فرد هورمون‌های جنس مخالف هم وجود دارد. شاید علت این موضوع بالا بودن هورمون‌های جنس مخالف در بدن باشد اما خیلی مواقع آزمایش‌ها نشان می‌دهد هورمون‌ها در سطح طبیعی هستند و به‌طور ژنتیک این حالت وجود دارد. بد نیست اشاره کنم برخلاف چربی بالاتنه و شکم که احتمال بیماری‌های قلبی و عروقی و بیماری‌های متابولیک را بالا می‌برد، چربی‌های پایین تنه‌ای که بیشتر در زنان دیده می‌شود، از نظر متابولیک مشکل ایجاد نمی‌کنند. نکته مهم این است که اگر وزن این آقا دوباره بالا برود، احتمال اینکه چربی بیشتر در ناحیه شکمشان جمع شود، بیشتر است زیرا امکان دارد توزیع چربی بر اثر کاهش و افزایش وزن به سمت بالا بیاید که این وضعیت خطرناک خواهد بود.

● نگاه متخصص پوست

با چاقی موضعی چه باید کرد؟

دکتر منصور نصیری کاشانی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

سلولیت (چاقی موضعی) در آقایان شایع نیست اما وقتی ایجاد شود، به درمان خیلی مقاوم است. استفاده از امواج شوک صوتی می‌تواند تا حدی در برطرف کردن سلولیت موثر باشد اما آن را به حالت ایده‌آل نمی‌رساند. چربی معمولی را می‌توان با لیپوساکشن برداشت و لیپوساکشن به روش‎های مختلف از جمله کانول (روشی سنتی و شاید بهترین روش) یا لیزر (لیپولیز) یا جریان پرفشار آب می‌تواند به جذب بافت چربی کمک کند.

امواج شوک صوتی که در از بین بردن سلولیت تا حدی کاربرد دارند، در برطرف?کردن چربی نیز موثر هستند. روش‌های کمتر تهاجمی مانند استفاده از ترکیب امواج حرارتی و امواج رادیویی که اصطلاحا به آن استفاده از دستگاه رادیو فرکوئنسی به همراه آی. آر. گفته می‌شود، نیز می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. تزریق مواد حل‌کننده چربی که یکی از آنها «فسفاتیدیل کولین» است نیز باعث می‌شود مقداری چربی حل و از طریق سیستم لنفاوی دفع شود. جراحی هم یکی از گزینه‌هاست. ایشان باید با یک متخصص پوست یا زیبایی مشورت کند تا مشخص شود چه کاری می‌توان برایشان انجام داد و درمان مناسب کدام است.

● نگاه متخصص داخلی

آهسته‎تر وزن کم کنید

دکتر ایرج خسرونیا

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

کاهش وزن آقای جنتیان به‌نظر من مناسب نیست. کاهش وزن ایشان شدید بوده و در مدت زمان کوتاه مقدار زیادی وزن کم کرده‌اند. معمولا توصیه می‌شود افراد چاق و دچار اضافه وزن در یک سال حداکثر ۱۰درصد وزن بدنشان را کاهش دهند چون در غیر این صورت ممکن است بدن از چربی‌های کبد، کلیه و مغز برداشت کند و مشکلاتی ایجاد شود.

به هر حال این آقا این کار را انجام داده‌اند و خدا را شکر مشکلی برایشان ایجاد نشده است. اضافه وزن بار سنگینی بوده است که به قلب و ریه‌شان فشار می‌آورده است و این کاهش وزن باعث شده است این بار سنگین از روی قلب و ریه برداشته شود اما بهتر بود این کار را آهسته‌تر و در زمان بیشتری انجام می‌دادند.

● نگاه روان‌شناس

اراده ایشان قابل‌تحسین است

دکتر بهروز بیرشک

استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران

کاهش وزن آقای جنتیان و اینکه توانسته‌اند ۳۷ کیلوگرم وزن کم کنند، قابل‌تحسین است. شروع و تداوم رژیم کاهش وزن برای بسیاری از افراد چاق و دچار اضافه وزن آسان نیست و این مشکلی است که بیشتر افراد با آن مواجه هستند. یکی از نکته‌های مثبتی که باعث شده ایشان در کاهش وزن موفق باشد، اصلاح عادت‌های غلط غذایی مانند نخوردن فست‌فود است. این نوع غذاها فقط به‌دلیل عطر و طعمشان به مصرف می‌رسند و ممکن است در تهیه‎شان از روغن‎های ناسالم استفاده شود و خیلی شور،‌ چرب و پرکالری باشند بنابراین حذفشان از رژیم غذایی و ترک عادت مصرفشان اقدامی ‎بسیار خوب است. در یک کاهش وزن اصولی و ماندگار، عادت‌های غذایی باید تغییر کنند و رفتارهای غلط تغذیه‌ای اصلاح شود. این آقا کاهش وزن موفقیت‎آمیزی داشته‌اند و این موضوع باعث ایجاد انگیزه و رضایتشان شده است. ایشان با بازخورد‌هایی که به دست آورده، توانسته وزنش را تنظیم کند و با کنترل شخصی توانسته این وزن را حفظ و باعث تقویت این رفتار و ادامه آن شود. به آقای جنتیان توصیه می‌کنم در کنار تداوم ویژگی‎های مثبت و حفظ انگیزه، فعالیت بدنی منظمی داشته باشند زیرا کاهش وزن در زمان کوتاه مشکلاتی مانند شل شدن پوست و ضعیف شدن عضلات را در پی دارد و لازم است با یک برنامه منظم ورزشی زیرنظر متخصص، عضلاتشان را نیز تقویت کنند.

فرزانه فولادبند

«میزگرد تغذیه» درباره روند کاهش وزن آقای عرشیا جنتیان با حضور دکتر تیرنگ نیستانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی دکتر منصور نصیری کاشانی متخصص پوست دکتر ایرج خسرونیا متخصص داخلی دکتر بهروز بیرشک روان‌شناس