راه و رسم مهمانی رفتن با کودکان

تمام هفته به مهمانی پنجشنبه شب فکر می کردم بچه داری, کار خانه, کار بیرون, واقعا خسته شده بودم و چند ساعتی خوشگذرانی با دوستان برایم اتفاق خوشایندی بود

تمام هفته به مهمانی پنجشنبه شب فکر می‌کردم. بچه‌داری، کار خانه، کار بیرون، واقعا خسته شده بودم و چند ساعتی خوشگذرانی با دوستان برایم اتفاق خوشایندی بود...

روز قبل از مهمانی، به همسرم پیشنهاد دادم پسر ۱۸ماهه‌مان را به مادرم بسپاریم اما او قبول نکرد و اصرار داشت کودک را همراهمان ببریم تا دوستانمان او را ببینند، اما مهمانی پنجشنبه برایم به خوبی نگذشت. مدام مجبور بودم به پسرم بگویم دست به چیزی نزن، یک جا بشین، ندو، نکن و.... نه به من خوش گذشت، نه به پسرم و حتی به همسرم که تنها به فکر خنده و صحبت با دوستانش بود. اتفاقات دیگری هم افتاد و این موضوع بهانه‌ای شد تا با دکتر کتایون خوشابی، فوق تخصص روان پزشکی کودکان و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دررابطه با راه و رسم مهمانی رفتن با بچه‌های شیرخوار گفت‌وگو کنم.

▪ خانم دکتر! یکی از مشکلات بیشتر مادر‌ها کنترل فرزندانشان در مهمانی‌هاست که دوست دارند به هر چیزی دست بزنند و هر جایی سرک بکشند. با این مشکل چه باید کرد؟

- یکی از باورهای فرهنگی غلط ما، این است که فکر می‌کنیم باید کودک را همه جا ببریم تا عادت کند. در حالی که برخی مکان‌ها، مراسم و مجالس مناسب بچه‌ها نیست. کودکان نوپا به دلیل سن پایین و کنجکاوی‌‌ای که مقتضای سنشان است، دوست دارند به هر چه در اطرافشان می‌بینند، دست بزنند و آن را کشف کنند. حس کنجکاوی آنها را به انجام رفتارهایی ترغیب می‌کند که از نظر ما نامطلوب است. والدینی که فرزند نوپا دارند، نباید فرزندانشان را به مهمانی‌هایی که مناسب کودکان نوپا نیست، ببرند. کودکان در خانه و در اتاق خود آرامش بیشتری دارند و بهتر است آنها را به شخص مطمئنی سپرد. برای گسترش تعاملات اجتماعی کودک، می‌توان او را در مهدکودک ثبت‌نام کرد و به مکان‌های مخصوص و مناسب برد.

▪ اگر امکان سپردن کودک به کسی نبود، چه باید کرد؟

- اگر والدین مجبور شدند کودک را همراه خود ببرند، باید وسایل سرگرمی او را نیز ببرند و در مهمانی زمانی را به کودک اختصاص دهند و او را با اسباب‌بازی‌هایش سرگرم کنند. باید مراقب کودک بود و رهاکردن او درست نیست. پرت کردن حواس کودک هم می‌تواند موثر باشد تا کاری که خطرناک است، انجام ندهد.

▪ کودکان نوپا معمولا رفتارهایی دارند که برای بزرگترها جالب و شادی‌آور است. آیا وادارکردن بچه‌ها به انجام کارهایی نظیر شعر خواندن، رقصیدن یا ... مخصوصا اگر کودک تمایلی به انجام آنها در جمع نداشته باشد، درست است؟

- گاهی رفتارهایی با کودک می‌شود که به نوعی کودک‌آزاری است. وادارکردن کودک به اینکه در جمع کاری را انجام دهد که به نظر عده‌ای جالب است، او را تحت‌فشار روحی قرار می‌دهد اما این کار در واقع نوعی کودک‌آزاری است. متأسفانه گاهی والدین یا نزدیکان، سربه‌سر کودک نوپا می‌گذارند و وقتی کودک عصبانی می‌شود و عکس‌العمل شدید نشان می‌دهد (مثلا داد می‌زند یا گریه می‌کند) به او می‌خندند و این باعث تفریح و اسباب شادی بزرگ‌تر می‌شود! حتی گاهی بزرگ‌ترها حرف‌های بد یاد کودک می‌دهند در حالی که کودک اصلا معنی آنها را نمی‌داند، از او می‌خواهند لغات را در جمع تکرار کند و به او می‌خندند. از نظر روان‌شناختی تمام این رفتارها کودک‌آزاری محسوب می‌شود.

▪ یکی دیگر از مشکلاتی که معمولا در مهمانی‌ها با آن مواجه هستیم، مقایسه شدن توانایی و مهارت بچه‌ها با یکدیگر است.

- بله، گاهی والدین یا نزدیکان، این کودکان را با سایر کودکان حاضر در مجلس مقایسه می‌کنند و نتیجه بسیاری از این مقایسه‌ها، افسردگی و اضطراب مادر است. به هر حال همیشه کودکانی وجود دارند که در مقایسه با کودک ما ویژگی‌های ظاهری و رفتاری‌شان مطلوب‌تر است.

▪ در این شرایط مادر چگونه باید بر خود تسلط داشته باشد تا هم بتواند احترام بزرگ‌ترها را نگه دارد و هم از فرزندش دفاع کند؟

- اگر با مقایسه‌کردن نزدیکان مواجه شدند، باید انعطاف‌پذیر باشند، حرف‌ها را جدی نگیرند و حساسیت به خرج ندهند. این کار ساده نیست ولی اگر بدانیم تفاوت‌های بین فردی در هر حال وجود دارد کمک‌کننده است. یکی از مهارت‌های زندگی، درک تفاوت‌های بین فردی است. همه افراد روی کره زمین با هم تفاوت دارند. زیبایی طبیعت به تعدد افراد و رفتارها و شخصیت‌های آنهاست. مقایسه هیچ فردی با دیگری قابل‌قبول نیست و مشکلی را حل نمی‌کند. باید تفاوت‌های فردی را درک کرد و با ویژگی‌های رفتاری هر فرد کنار آمد و به جای مقایسه، مدیریت کرد.

▪ گاهی هم قوانین تربیتی به وسیله یکی از والدین یا نزدیکان در مهمانی نقض می‌شود، چه باید کرد؟

- شکستن این قوانین به‌خصوص به وسیله نزدیکان، نه‌تنها می‌تواند باعث بروز ناراحتی والدین ‌شود بلکه اثر نامطلوب روان‌شناختی هم روی کودک دارد. کودک با این کار دچار گیجی و سردرگمی می‌شود زیرا می‌بیند مثلا رعایت قوانین در خانه لازم است و در جای دیگر اجرا نمی‌شود. او این تصور را پیدا می‌کند که والدین قوی و باثبات نیستند و قوانین آنها در هر زمان تغییرپذیر است.

▪ پس چه می‌توانیم بکنیم؟

- والدین باید در اجرای قوانین قاطع باشند و حتی این مساله را به صورت غیرمستقیم به نزدیکان گوشزد کنند. اگر قانون این است که تلفن همراه به کودک شیرخوار داده نشود، باید آن را رعایت کرد البته قوانینی که در خانه گذاشته می‌شود ممکن است انعطاف‌پذیر باشند و در جاهایی بنا به ضرورت شکسته شوند مثلا اگر کودک باید در خانه ساعت ۹ شب بخوابد، در مهمانی ایرادی ندارد تا ۱۱-۱۰ بیدار بماند اما نباید مدام قوانین را شکست زیرا در این صورت کودک به این نتیجه می‌رسد که قوانین در هر زمانی می‌توانند شکسته شوند.

سمیه مقصودعلی