مادر نشدن خطر این سرطان را در زنان بالا می برد

چیزهایی که باید در مورد سرطان تخمدان بدانید

سرطان تخمدان یکی از کابوس‌های زنان در سراسر جهان است. آخرین آمارها نشان می‌دهد این سرطان پنجمین سرطان شایع زنان در سراسر جهان است. در آمریکای‌شمالی حدود ۲۳هزار زن مبتلا به سرطان تخمدان زندگی می‌کنند که در مراحل مختلف درمان هستند. برخی آمارها نشان می‌دهد در برخی نقاط جهان از جمله در آسیای جنوب‌شرقی یک زن از هر ۳۰ زن در دوره زندگی‌اش به این سرطان مبتلا می‌شود اما آمار سازمان بهداشت جهانی نشانگر این است که یک زن از بین هر ۵۵ زن در جهان مبتلا به این بیماری در مقطعی از زندگی‌اش می‌شود. به طور معمول این سرطان بیماری‌ای است که زنان بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند.

در کل چندین نوع از سرطان‌های تخمدان وجود دارد؛ از جمله سرطان اپی‌تلیال، سرطان سلول‌های بوردرلاین و سرطان سلول‌های زاینده. شایع‌ترین نوع، سرطان سلول‌های اپی‌تلیال یا سلول‌های پوشش‌دهنده تخمدان‌هاست و حدود ۸۰ تا ۹۰درصد سرطان‌های تخمدان از این نوع هستند. سرطان‌های بوردرلاین یا سرطان سلول‌های بنیادین سرطان‌های نسبتا خوش‌خیم‌تر و کم‌خطرتری هستند که با یک جراحی کوچک قابل درمانند. سرطان سلول‌های زاینده یا جرم سل تخمدان هم بین پنج‌ تا ۱۰درصد سرطان‌های این عضو است و در سلول‌هایی که در آینده به تخمک بدل می‌شوند، رخ می‌دهد.

● عوامل تشدید‌کننده احتمال ابتلا

اما عوامل خطر و نکاتی که ممکن است احتمال سرطان را در زنان بالاتر ببرد چیست؟ به‌طور کلی می‌توان چند عامل خطر اصلی را در این مورد ذکر کرد:

۱- نداشتن فرزند و باردار نشدن، دخترانی که ازدواج نمی‌کنند یا پس از ازدواج باردار نمی‌شوند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند.

۲- سن بالا، هرقدر سن بالاتر رود احتمال ابتلا به بیماری بیشتر می‌شود. عموما این سرطان زنان بالای ۵۰ سال را درگیر می‌کند و بیشترین افراد مبتلا بین ۵۵ تا ۶۰ سال دارند.

۳- داشتن سابقه ابتلا به سرطان تخمدان در یکی از افراد نزدیک خانواده از مهم‌ترین فاکتورهای ابتلا به این بیماری است. مطالعات همچنین نشان داده که ابتلای نزدیکان فرد به سرطان‌‌های روده‌بزرگ، رکتوم، رحم یا سرطان‌سینه هم احتمال ابتلای فرد به سرطان تخمدان را افزایش می‌دهد.

۴- زنانی که برای برطرف کردن علایم دوران یائسگی تحت هورمون‌درمانی قرار می‌گیرند و برای آنها داروهای هورمونی صرفا استروژنی تجویز می‌شود، اگر برای ۱۰سال این هورمون‌ها را دریافت کنند احتمال ابتلای آنها به سرطان تخمدان افزایش می‌یابد.

۵- برخی تحقیقات نشان داده که داروهای تحریک‌‌کننده تخمدان‌ها که برای استفاده‌کنندگان از شیوه درمان ناباروری IVF تجویز می‌شود، احتمال بروز سرطان تخمدان از نوع بوردرلاین را افزایش می‌دهد.

۶- زنانی که به بیماری آندومتریوز مبتلا هستند احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان تخمدان دارند.

۷- زنان با اضافه‌وزن زیاد و دارای BMI بالای ۳۰ هم احتمال ابتلای بیشتری دارند.

۸- زنان پاکستانی، نروژی، ایسلندی، لهستانی و هلندی بالاترین درصد مبتلایان به این بیماری را تشکیل می‌دهند.

● نشانه‌های تشخیصی

در مورد همه سرطان‌ها باید علایم اولیه و نشانه‌های اولیه بیماری را شناخت تا بتوان در صورت ابتلا به آن سرطان تشخیص زودرس و درمان کامل‌تری داشت. در مورد سرطان تخمدان هم علایم هشداردهنده‌ای وجود دارد که باید آنها را بشناسید.

دکتر ژانت موسلین، پزشک متخصص زنان در بیمارستان شیکاگو سنتر می‌گوید: «یک نکته بسیار مهم در مورد علایم سرطان تخمدان وجود دارد، آن هم این است که اگر زنی علایمی مشابه بیماری سندرم روده تحریک‌پذیر TBS را برای اولین‌بار در سن بالاتر از ۵۰سال تجربه کند باید به احتمال ابتلا به سرطان تخمدان هم فکر کند و از این لحاظ هم مورد بررسی پزشکان متخصص قرار گیرد.»

علایمی که می‌توان آنها را علایم احتمالی اولیه سرطان تخمدان دانست عبارتند از:

۱- افزایش ناگهانی سایز شکم و علایم شبیه به نفخ شکم

۲- درد دایمی و گنگ در ناحیه شکم و زیرشکم

۳- سیر شدن پس از خوردن مقدار بسیار کم غذا

۴- مشکل در بلع غذا

۵- علایم ادراری از جمله احساس فوریت و تکرر ادرار

۶- تغییر در شیوه معمول دفع

۷- درد پشت به همراه احساس خستگی عمومی

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است علایمی که مشابه به علایم بیماری IBS هستند اگر ناشی از سرطان تخمدان باشند همیشه حاضر و پایدارند در حالی که علایم IBS به صورت مقطعی ظاهر می‌شود.

● درمان

درمان اصلی سرطان تخمدان جراحی است البته جراحی برای برداشتن کانسر یا تخمدان‌ها ممکن است. با درمان تکمیلی به صورت رادیوتراپی همراه شود. اگر پزشکان به باقی ماندن سلول‌های سرطانی در محل یا مجاورت آن شک داشته باشند برای بیمار درخواست رادیوتراپی می‌کنند.

گاهی هم ممکن است پزشکان برای بیمار درخواست شیمی‌درمانی کنند که شیمی‌درمانی یا از راه تجویز دهانی یا به وسیله تزریق وریدی یا از راه گذاشتن لوله کوچکی در شکم فرد بیمار انجام می‌شود.

یکی از نکات اصلی در انتخاب شیوه درمان تمایل بیمار به داشتن فرزند پس از بیماری است. در صورتی که فرد بخواهد صاحب فرزند شود پزشکان باید به احتمال درمان او بدون برداشتن تخمدان‌هایش فکر کنند. البته عامل اصلی در تصمیم‌گیری در این مورد مرحله و میزان پیشرفت سرطان است. در واقع در زنان جوانی که در مرحله ابتدایی سرطان‌شان تشخیص داده شده‌ است، می‌توان با حفظ تخمدان به خارج کردن سرطان فکر کرد. پس از جراحی، با برداشتن تخمدان، فرد ممکن است همچنان احساس درد شکمی داشته باشد که برای او به مدت چند هفته داروهای مسکن تجویز می‌شود. احساس برگشتن به حالت طبیعی و وضعیت طبیعی بدن ممکن است تا چند هفته پس از انجام این جراحی وجود نداشته باشد.

ترجمه: سیما هاشمی