کمال یافتگان, موحدان ژرف اندیش

از جمله مباحث اصلی و راهگشا در عرفان اصیل اسلامی, موضوع انسان کامل و بررسی اوصاف و ویژگیهای وجودی اوست

از جمله مباحث اصلی و راهگشا در عرفان اصیل اسلامی، موضوع انسان کامل و بررسی اوصاف و ویژگیهای وجودی اوست.

از این رو، شناخت جایگاه و منزلت انسان کامل، نقش به سزایی در فهم حقایق و معارف الهی دارد و در پرتو تمسک به این ریسمان مستحکم ربوبی است که می‌توان قدم بر صراط مستقیم هدایت نهاد و با انوار هدایت‌بخش کلامش راه کمال و جمال را تا رسیدن به سر منزل مقصود که جز نیل به مقام مقربین نیست، پیمود.

● پرتوی از جمال انسان کامل

در مسیر رشد و تعالی معنوی، گل با طراوت و شورانگیز انسان کامل سر بر آورده، رایحه دل‌انگیزش جستجوگران معرفت و طهارت را به شاهراه حقیقت هدایت می‌کند. قلب سلیم انسان کامل تپشگاه شعور و پاکی و شهود و راستی و لوح محفوظ رحمانی است که گنجینه بی‌پایان اسرار ربانی و شگفتی‌های عظیم باطنی و عظایم شگرف روحی را در خود ترسیم ساخته است. انسان کامل کاشانه دل را به میهمانی جمال مطلق آراسته و بر ظرایف نفس آگاه و بر عظایم روح دانا گشته است. انسان کامل به سان تراب مطهری است که باران کوثر بصیرت بر آن باریده و به روح و ریاحین فردوس نعیم رحیمیت مزین گردیده؛ آن گونه که زبان دل را به زمزمه معنوی <یا رحمن‌الدنیا و رحیم الاخره: ای رحمان دنیا و رحیم آخرت!>مترنم ساخته و ضمیر صیقل یافته درونش را مرآت تمام‌نمای حقیقت نموده است. انسان کامل کاشف خفیات غیب و شهادت و فاتح ابواب روح و کرامت می‌باشد که در مدارج عالیه عشق به اعلا مراتب کمال رسیده و خزاین مستور جمال دلاویز حق را با مفتاح عشق گشوده است؛ چنان که آسمان قلوب را به ماهتاب صدق و عشق منور ساخته و از جذبات ذات احدیت به تجلیات حقیقت <علی ممسوس فی ذات‌الله: علی به فهم ذات الهی نایل شده است>، نایل آمده و محفل انسش مقام قدس را جلوه‌گاه می‌باشد و به تصریح <قلب المومن عرش الرحمن> جویندگان حقیقت گرانبهای توحیدی و مشتاقان طلعت عروس بحر قرآنی، سر وحدانی و رمز معارف رحمانی را در بحر ژرف و مواج قلب انسان کامل و مومن و اصل می‌کاوند. ‌

انسانها به مثابه بذرهای مزرعه هستی می‌باشند که یگانه راه شکوفایی و تبلور راستین استعدادهای روحی و معنوی نهفته در وجودشان، مبتنی بر آن است که خویشتن را با آب و خاکی پاک در آمیزند؛ بدین معنا که در میان خلایق، انسان کامل همانند تراب پاکیزه و حاصل‌خیزی است که از پیشگاه ولایت رحمانی ابوتراب علی (ع) پیمانه یافته و به سان آب زلالی است که از کوثر عشق رحیمی نشأت گرفته است. چنانچه انسانهای جویای ایمان و رموزات عرفان از سر صدق و اخلاق بذر فطرتشان را بر خاک پاک انسان کامل بیفشانند و با کوثر حیات‌بخش کلامش آمیخته سازند، نهال وجودشان سر بر آسمان کمال نهاده و گلزار اسرار روح و روانشان می‌شکفد و روح و ریاحین عشق و معرفت قلبی از آن به مشام می‌رسد. شناخت یافتن به مقام و منزلت انسان کامل و بصیرت به فضیلت و منقبت او و تشرف به محضر لاهوتی‌اش یکتا رمز آگاهی به کبریای قدسی و راهیابی به بارگاه امن ولایی و یگانه طریق شناخت به معارف آفاق و لطایف انفس می‌باشد؛ چرا که انسان کامل در ریاض قدس ربوبی خوشه‌چین اسرار یار و حامل سرائر حضرت دلدار است و کنز اخفای ذات رحمانی در خزینه قلب سلیم او که خلاصه خالص آفرینش و نور دیده اهل بینش است، پنهان می‌باشد و به شرافت <قلب المومن بیت‌الله:دل مومن خانه خداوند است> و مهابت <قلب المومن عرش الرحمن> مبارک گشته است.

دیده معرفت عارفان عاشق و افق بصیرت کاملان صادق، اسرار و حقایق بطون قرآن را کاویده، در ظلمتکده عصر تاریکی و غفلت و در وانفسای سرگشتگی و حیرت، انسانهای کامل هادیان حقیقی راهیان صراط آدمیت و رهنمون راستین بشریت به <جنه`‌المأوا>ی معنویت می‌باشند؛ همانها که منادیان واقعی ندای تجرید و متعمقان ژرف‌اندیش توحید هستند و پیروان و رهروان صراط مستقیم ایشان اهل نجات و ظفرند. عاکفان سفینه سعادت انسان کامل، از گرداب‌های هولناک ضلالت و هلاکت در امان‌اند و مصداق آشکاری از بیان عطرآگین امام زین‌العابدین (ع) می‌باشند: <به درستی که خداوند بلندمرتبه می‌دانست که در آخرالزمان گروههایی متعمق و ژرف‌اندیش می‌آیند. از این رو، سوره توحید و آیات اول سوره حدید را نازل فرمود. پس هر که غیر راه آنان بجوید، به تحقیق هلاک خواهد شد.>

اگر دریا آب حیات و زندگی و زلال طراوت و پویایی را از طریق ابرهای انباشته از قطرات باران به کام تشنه زمین می‌افشاند، همین‌گونه در عالم روحانیت، ذات کلی عالم هستی و هویت غیب احدی هرگز بدون واسطه، بارش عنایت و هدایتش را به سینه آدم خاکی رهسپار نمی‌سازد؛ بلکه انسانهای کامل همانند ابرهای مشحون از کوثر عشق‌اند که پس از فنا در بحر بیکران رحمانی به سپهر نیلگون بقاره یافته و باران فیض و رحمت خاصه ربوبی را بر جان تشنه‌کامان باده محبت و معرفت می‌بارند؛ کمال یافتگانی که در تمثیل دیگر به دلالت نبوی ‌<المومن کالجبل الراسخ لاتحرکه العواصف: مانند کوه استوار است و طوفانها حرکتش نمی‌دهد>، در تلاطم بلایا و مصیبت‌ها به سان کوه راسخ‌اند و چشمه‌سار گوارای حیات و زندگانی و زلال معنویت و جوانمردی از قله‌های رفیع وجودشان بر دل‌های خسته و قلوب تفتیده روان می‌باشد.‌

● انوار هدایت‌

شایسته است گم‌گشتگان عصر حیرت و آشفتگان عرصه غفلت که از لباس زرین معارف اسماءالله و مدارج اعلای معنا عاری‌اند، خویشتن را با <ورق الجنه>ی پیروان خاص‌الخاص بارگاه ولایت و مقربان حریم عشق علی اعلا بپوشاند. باشد که در سایه‌سار برگهای سبزینه وجود ایشان، به مقام حمید <جزناها و هی خامده: از جهنم گذر کردیم در حالی که آن برای ما خاموش بود>، باریابند. زهی انسان کامل که به پرتو <نور علی‌نور> زیبنده گشته و در کشف متشابهات کنوز قرآنی و شرح خفیات رموز عرفانی و در فهم رمز و راز خوابها و تأویل و تفسیر حقایق رویاها در غایت لطف و کمال و در نهایت حسن و جمال قرار گرفته است و انسانهای طالب حقیقت را از قاموس عشق و فنا تعلیم می‌دهد.

انسن کامل و عارف عاشق به حکم: <الا من احب علیاً لم یخرج من الدنیا حتی یشرب من الکوثر و یأکل من طوبی: آگاه باشید که دوستدار علی(ع) از دنیا خارج نمی‌شود، مگر اینکه از چشمه کوثر می‌نوشد و از شجره طوبی می‌‌چشد> به کمال و جمال مطلق آراسته شده و به فنا و نیستی از اغیار باریافته و دل و جان از تعلق هستی زدوده و روی از قیود وجود برتافته است. به راستی در عصر تحیر و سرگردانی بشریت و در بحبوحه جهالت و نفسانیت که جهان از ظهور اختران تابناک آسمان امامت مهجور است، پیروان صدیق ولایت و خاصان حریم عشق و طهارت، مرآت تمام‌نمای مهتاب فروغ ولایت‌اند که آسمان کمال بشری را با پرتو معنویت و معرفت خویش روشنی بخشیده‌اند.

اگرچه مصداق اکمل و بارز انسان کامل، رسول مکرم اسلام(ص) و ائمه طاهرین(ع) می‌باشند، اما رهروان واقعی ولایت نیز، بنابر استعداد وجودی خویش به زیور طهارت و کمال آراسته‌اند و به عنوان مصادیق انسان کامل، هادی کمال‌جویان طریق معنا گردیده‌اند و در هر زمان و مکانی حضور دارند. خوشا متمسکان ریسمان هدایت انسان کامل و ارادتمندان صدیق صاحبدلان اهل حکمت و معنویت که از گزند تمنیات غفلت بخش نفسانی و آسیب حب شهوات دنیایی مصون‌اند و از هلاکت در ورطه تباهی ایمن‌اند؛ امام زین‌العابدین(ع) دربیان این حقیقت می‌فرماید: <هلک من لیس له حکیم یرشده: کسی که از هدایت و ارشاد انسان حکیم و دانا بی‌بهره است،‌هلاک شده است.>

حضرت امام خمینی(س) از جمله ره‌یافتگان محفل مقربان ولایت و نوشندگان کوثر زلال معارف انسان کامل می‌باشد. او از همان اوان جوانی ضمیر شیفته و مستعد خود را با کتاب روحانی قرآن کریم مأنوس و مألوف ساخت و صفحه دل را با قرآن کریم طهارت و صفا بخشید و از صمیم قلب مشتاق هدایت نامیان ارباب صدق و حال و زبدگان اصحاب عشق و کمال بود تا اینکه در حدود ۲۷ سالگی مروارید مکنونی را که جویایش بود، در صدف وجود عارف کامل و عاشق واصل آیت الله شاه‌آبادی - قدس سره - یافت. از این رو، پروانه‌وار با قدم استوار تسلیم و ادب گرد شمع دلفروز آن روح لطیف و خبیر به طوافی عاشقانه نشست و خاک پاک آستان آن مرد الهی را سجده‌گاه مودت و سرمه بصیرت دل خویش ساخت و از زمزم عرفان ناب او چشید و در سُرادق ملکوتی آن طایر قدسی ره توشه ولایت و معرفت و سرمایه فتوت و محبت بر گرفت و این‌گونه روزگار سپید عمر گرانمایه روح‌الله (س) به پرتوافشانی مهتاب عشق و عرفان انسان کاملی زیور یافت که دستان نیاز روح‌الله را در دستان کیمیاگر خود فشرد و او را بر منهاج ولایت و شناخت به معراج لطایف و حقایق معنویت برد و سیمرغ قاف‌نشین جمال حق را بر آشیان قله بلند وجودش نشانید.‌

آری، انسانهای کامل، همچون چراغ روشنی افروزی هستند که به حبل‌الله منور ولایت متصل بوده و به کانون انوار و منبع اسرار حضرات معصومین(ع) اتصالی معنوی و پیوندی استوار دارند و سلمان‌گونه در سرادق ایمان معتکف حرم عصمت و ولایت گردیده‌اند.

از این رو، تمسک به ریسمان محکم آنان و نیل به سایه بهشتی وجود خضرای ایشان و اقتدا به هدایت و نورانیت آنان، صراط حمید کرامت و طریق ستوده انسانیت را فراروی آدمی می‌گسترد و تسلیم و ارادت به ساحت ملکوتی‌شان براق راهوار کمال بشریت خواهد بود: <اولئک الذین هدی الله فبهدیهم اقتده: اینان کسانی‌اند که خداوند هدایتشان فرمود: پس به راه ایشان اقتدا کن و هدایت و رهنمود آنان را پیروی نما.>‌

یعقوب قمری شریف‌آبادی‌