مسواک‌های ویژه زبان

احمد غلامپور از کرج پرسیده است که آیا استفاده از مسواک‌هایی که قسمت خاصی برای شستشوی زبان دارند مفید است؟ این خواننده سلامت قید کرده که قبلا هم با سلامت تماس گرفته و همکاران …

احمد غلامپور از کرج پرسیده است که آیا استفاده از مسواک‌هایی که قسمت خاصی برای شستشوی زبان دارند مفید است؟ این خواننده سلامت قید کرده که قبلا هم با سلامت تماس گرفته و همکاران به ایشان گفته بودند که مشکل‌شان بلندی پرزهای زبان است اما راه پیشگیری و درمان را ذکر نکرده‌اند. در پاسخ به ایشان و برای اطلاع دیگر خوانندگان از اینجا شروع می‌کنم که سطح زبان به طور طبیعی پوشیده از پرزهایی است که در اصطلاح به آن پاپی اطلاق می‌شود. این پاپی‌ها حاوی جوانه‌های چشایی هستند که گاه تعداد آن به دویست عدد برای هر پاپی می‌رسد. پاپی‌هایی که نقش چشایی دارند، عمدتاً در نوک، کناره‌ها و ناحیه خلفی زبان قرار دارند...

طویل شدن بیش از حد این پاپی‌ها می‌تواند یک حالت غیر‌طبیعی تلقی شود و منظره ناخوشایندی را ایجاد کند. این پاپی‌ها در صورتی که خیلی طویل شوند، می‌توانند محل تجمع باکتری‌ها و قارچ‌ها شده و در عین حال رنگ‌های خارجی را به خود جذب کنند و به رنگ‌های مختلفی از زرد تا قهوه‌ای و یا سیاه درآیند.

علت این طویل شدن به درستی معلوم نیست ولی به نظر می‌رسد به دلایلی مثل افزایش لایه‌های شاخی و یا تاخیر در ریزش لایه‌های شاخی باشد. بیمارانی که سطوح زبانشان را تمیز نمی‌کنند به احتمال بیشتری به این عارضه مبتلا می‌شوند. احتمال بروز این عارضه در سیگاری‌های حرفه‌ای بسیار بالاتر از جمعیت عادی است.

بهترین درمان برای این عارضه رعایت صحیح و دقیق بهداشت دهان به همراه استفاده از یک مسواک نرم در سطح زبان است. کشیدن مسواک به سطح زبان و روی پاپی‌ها به حل این مشکل کمک فراوانی می‌کند چون رنگ ظاهری پاپی‌ها ناشی از رنگ‌های خارجی مثل غذاها، تنباکو، شکلات و... است. همچنین تجمع باکتری‌های رنگ‌زا در سطح زبان می‌تواند رنگ آن را تغییر دهد.

این مشکل در مردان شایع‌تر بوده و اغلب در افراد بالای ۳۰ سال دیده می‌شود و اندازه پاپی‌ها می‌تواند تا چند میلی‌متر افزایش یابد. از طرف دیگر به عنوان اقدام پیشگیرانه و علاوه بر رعایت بهداشت کامل دهان و دندان و زبان، تغذیه صحیح و استفاده از مواد غذایی فیبردار می‌تواند به ریزش طبیعی لایه‌های شاخی کمک کند و اندازه پاپی‌ها را در میزان معمول نگه‌دارد.(گفتیم یکی از دلایل تاخیر در ریزش این لایه‌هاست) از این‌رو است که در بیمارانی که مدتی به دلایل مختلف در بیمارستان بستری شده و تغذیه وریدی داشته‌اند و یا به دلایل مختلف نتوانسته‌اند از راه دهان تغذیه کنند، این پدیده به نحو شایعی مشاهده می‌شود. به مجرد بهبود بیماری و بازگشت بیمار به تغذیه عادی اندازه پاپی‌ها به مرور طبیعی می‌شود. در عین حال مصرف ماست نیز می‌تواند تا حدی به کوچک شدن پاپی‌های کمک نماید.

و اما در آخر توصیه دارم توسط یک متخصص معاینه شوید چون در موارد مقاوم به درمان دارو‌های ضد قارچ نیز توصیه می‌شود.

دکتر جلیل مومن بیت‌اللهی

عضو هیان علمی‌ دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران