مسیر تبدیل شدن به ام القرای اسلام

یكی از مولفه های اصلی در بحث سند چشم انداز، آینده نگری است كه خود انواع مختلفی دارد. بعضی از افراد بر اساس روند فعلی، آینده را پیش بینی می كنند و برخی سعی می كنند كه آینده را به …

یكی از مولفه های اصلی در بحث سند چشم انداز، آینده نگری است كه خود انواع مختلفی دارد. بعضی از افراد بر اساس روند فعلی، آینده را پیش بینی می كنند و برخی سعی می كنند كه آینده را به نحو مطلوب تری بسازند. این كار نیازمند برنامه ریزی بلند مدت است. البته بعضی از امكانات هم این كار را به دست اهرم های طبیعی جامعه می سپارند.

پایه گذار برنامه ریزی و مدلسازی در جهان كمونیست ها هستند اما مشكلات تفكر آدام اسمیتی، آن را وارد دنیای سرمایه داری هم كرد و البته خود به یك ابزار توسعه تبدیل شد. در این نوع تفكر، عدم برنامه ریزی مساوی با شكست است.

سابقه برنامه ریزی در ایران:

برای اولین بار در ایران سازمان برنامه ریزی توسط امریكاییان ایجاد شد و برنامه های میان مدت ۵ ساله هم طراحی كرد كه مبتنی بر تولید و توزیع نفت بود. مشابه این طرح در كشورهای دیگری هم كه تحت سلطه امریكا بودند، اجرا شد. این طرح ها فاقد جامعیت طرح های بلندمدت بودند. پس از انقلاب گروهی ۵۰۰ نفره از متخصصان تحت مدیریت معاون نخست وزیر برای طراحی برنامه ها گرد آمدند. آن ها معتقد بودند كه برنامه های میان مدت باید در بستر برنامه های بلند مدت جای گیرد. در برنامه های آن ها به مشكلات صنایع و اقتصاد اشاره شده بود كه هدف آن اصلاح ساختارها بود. اما این برنامه ها به زمانی فراتر از ۵ سال نیاز داشت. این برنامه ها به موفقیت نرسیدند چون ابزارهای لازم برای آینده نگری را نداشتند.

مشكلات در سر راه ما:

۱) امروزه تغییرات در دنیا اساسی ترین و سریع تر شده است. به همین دلیل ابزارها تنها می توانند تا ۴ یا ۵ سال آینده را پیش بینی كنند.

۲) در این جمع آوری داده ها و تجلیل آن ها به طور ضعیفی صورت می گیرد كه به ضعف مدلسازی منجر می شود.

۳) ذات انسان دارای مسایل ناشناخته فراوانی است كه در نتیجه ابزار جامع و كاملی برای شناخت كامل وی وجود ندارد.

به هر صورت و علیرغم همه این موانع، سند چشم انداز تهیه شده است و روی تك تك كلمات آن تحقیق صورت گرفته است و مسیر پیشرفت كشور و اصلاح ساختارها در آن طراحی شده است. به طوری كه می توان گفت كه سند، مسیر تبدیل شدن ایران به كشوری سربلند و ام القرای اسلام است.

دكتر نجفی علمی