جمعه, ۱۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 31 January, 2025
مجله ویستا

جنگ ایران و آمریکا درمی گیرد همه احتمالات سخنرانی ترامپ در مورد برجام


جنگ ایران و آمریکا درمی گیرد همه احتمالات سخنرانی ترامپ در مورد برجام

جنگ ایران و آمریکا درمی گیرد همه احتمالات سخنرانی ترا مپ در مورد برجام سخنرانی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در مورد برجام تا ساعاتی دیگر ایراد خواهد ترامپ که بارها علیه برجام موضع گرفته و آن را بدترین توافق خوانده است, در این سخنرانی چه خواهد گفت مقاله امیرعلی ابوالفتح در روزنامه شرق را بخوانید

١ حاکمیت سیاسی در ایالات متحده آمریکا شامل کاخ سفید و کنگره در مواجهه با برجام چندین گزینه پیشِ رو دارد؛ گزینه اول این است که دولت دونالد ترامپ مانند دو بار قبل در ماه های آوریل و جولای در نامه ای خطاب به پل رایان، رئیس مجلس نمایندگان، پایبندی ایران به برجام را تأیید و اعلام کند ادامه تعلیق تحریم های هسته ای علیه ایران منطبق با منافع ملی آمریکاست و به این ترتیب برجام ادامه یابد. گزینه بعدی اعلام پایبندی ایران به برجام، هم زمان با تشدید فشارهای غیربرجامی بر ایران خواهد بود؛ راهبردی که از زمان دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری سابق آمریکا، با هدف حفظ برجام آغاز شد و در ٩ ماه نخست دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ نیز ادامه یافت. اعلام پایبندنبودن ایران به برجام و اعلام منطبق بودن برجام با منافع ملی آمریکا گزینه بعدی خواهد بود که برجام را از نابودی نجات خواهد داد و صرفا دونالد ترامپ را از تأیید پیمانی که آن را مایه شرمساری نامیده است، رهایی خواهد بخشید. در گزینه بعدی، کاخ سفید پایبندنبودن ایران به برجام را اعلام خواهد کرد و درعین حال با اعلام عدم انطباق برجام با منافع ملی آمریکا مسئولیت تصمیم گیری بر سر آینده برجام را به کنگره واگذار خواهد کرد. در این صورت براساس «قانون بررسی توافق هسته ای ایران» مصوب سال ٢٠١٥ موسوم به قانون «کورکر - کاردین»، کنگره تا ٦٠ روز زمان دارد درباره ادامه تعلیق تحریم های هسته ای ایران برچیده شدن آن تصمیم بگیرد. در گزینه دیگر این احتمال وجود دارد که کاخ سفید پایبندنبودن ایران به برجام را مطرح کند و هم زمان از کنگره بخواهد قانون «کورکر - کاردین» را تغییر دهد تا دولت آمریکا از جنجال تأییدیه های هر ٩٠ روز یک بار خلاصی یابد. در این وضعیت درخواست برای تصویب فشارهای غیربرجامی بر ایران نیز وجود خواهد داشت. سرانجام اینکه در گزینه آخر، دولت آمریکا خروج این کشور از برجام را اعلام کند که به منزله مرگ برجام خواهد بود.

٢ بستگی به نوع برخورد و مواجهه دولت آمریکا به برجام دارد. اگر صرفا پایبندنبودن ایران اعلام شود؛ ولی تحریم های کنگره علیه ایران مجددا به اجرا در نیاید، انتقادات دیگر کشورها استمرار و لابی ها برای حفظ برجام ادامه خواهد یافت؛ اما اگر در نهایت آمریکا اقدامی انجام دهد که به منزله خروج تلقی شود و هم زمان، تنبیهاتی برای کشورهای همکاری کننده با ایران در نظر گرفته شود، به احتمال زیاد اروپا و چین در ادامه همکاری های خود دچار تردید خواهند شد و سطح مناسبات با ایران را کاهش خواهند داد. ضمن اینکه نباید فراموش کرد که در برجام مکانیسم معکوس وتو برای اعمال مجدد تحریم های سازمان ملل علیه ایران پیش بینی شده است و اگر آمریکایی ها در نهایت به این حربه متوسل شوند و تحریم های لغو شده شورای امنیت را علیه ایران برگردانند، همه کشورهای جهان چاره ای نخواهند داشت که حداقل در ظاهر مناسبات پیش از برجامی را با ایران از سر بگیرند.

٣ این بستگی به آن دارد که متهم شدن کل سپاه به فعالیت های تروریستی و حمایت از گروه های تروریستی در ذیل کدام مرجع رسیدگی کننده در آمریکا قرار گیرد. اگر دولت آمریکا نام سپاه را در فهرست گروه های تحریم شده از سوی وزارت خزانه داری قرار دهد، سپاه فقط مورد تحریم های مالی قرار خواهد گرفت. از سال ٢٠٠٧ نیروی قدس سپاه پاسداران در این فهرست قرار دارد و این اقدام لطمه ای جدی به فعالیت های سپاه قدس، کلیت سپاه و وضعیت ایران وارد نمی کند؛ زیرا نه سپاه و نه فرماندهان سپاه در بانک های آمریکایی حسابی ندارند و حداکثر شرکت های خارجی از همکاری مستقیم با سپاه منع می شوند.

اما اگر دولت آمریکا تصمیم بگیرد سپاه را به عنوان یک گروه تروریستی در فهرست وزارت امور خارجه قرار دهد، در آن صورت همه ارکان کشور آمریکا از جمله ارتش این کشور ملزم خواهند بود علیه سپاه در خارج یا حتی داخل ایران وارد عملیات شوند و با این به اصطلاح سازمان تروریستی به نام «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» وارد برخورد شوند؛ آن گونه که با القاعده یا داعش یا بوکوحرام رفتار می کنند.در نتیجه جنگ میان دو کشور - حداقل به شکل محدود در عراق و سوریه و افغانستان – اجتناب ناپذیر خواهد بود؛ به ویژه اینکه سردار جعفری، فرمانده کل سپاه، نیز هشدار داده است در چنین وضعیتی، جمهوری اسلامی ایران، ارتش آمریکا را هم سنگ داعش قلمداد خواهد کرد.

٤ اجرای «قانون مقابله با اقدامات بی ثبات کننده ایران» موسوم به قانون کاتسا، همکاری شرکت های خارجی با سپاه و بنگاه های اقتصادی وابسته به سپاه را دشوار می کند. اگر سپاه در فهرست سازمان های ممنوع شده وزارت خزانه داری قرار گیرد، همکاری کمپانی های خارجی با سپاه موجب ازدست رفتن فرصت های سرمایه گذاری آن شرکت ها در اقتصاد آمریکا می شود و تنبیهات مالی علیه آنان به همراه می آورد. این وضعیت در صورت قرار گرفتن سپاه در فهرست وزارت امور خارجه آمریکا شرایط را به مراتب وخیم تر خواهد کرد.

٥ آن گونه که مقامات ارشد کشور گفته اند، قطعا هرگونه اقدام آمریکایی ها برای نابودی یا تضعیف برجام با واکنش متقابل و همسنگ مواجه خواهد شد. بنده از جزئیات آن بی خبر هستم؛ اما می توان انتظار داشت که ایران هم به سمت فعالیت های پیش از برجامی خود حرکت کند که البته این اقدام گرچه منطقی و اجتناب ناپذیر خواهد بود؛ اما درعین حال خطر شکل گیری اجماع علیه ایران و هم راستاشدن مجدد دیدگاه های اروپا با آمریکا را به همراه خواهد آورد.