آداب معاشرت های الكترونیكی

در دنـیای ارتـباطات مـستقیم, در عـصری زنـدگی میكنیم كه فن آوری نوین ارتـباطات و رایـانه ها, هـمچون پـلی میان ما انسانهای روزهای آخر قرن بـیستم قـرار دارد

در دنـیای ارتـباطات مـستقیم، در عـصری زنـدگی میكنیم كه فن آوری نوین ارتـباطات و رایـانه ها، هـمچون پـلی میان ما انسانهای روزهای آخر قرن بـیستم قـرار دارد. در دهـه اخـیر، انـسانها ابزار تازهای یافته اند، ابـزاری كـه بـه كمك آن به انبوهی از اطلاعات دسترسی خواهند داشت و در جمع افراد بسیاری از كشورها، شهرها و تمدنهای مختلف، می توانند به بحث و گفتگو بپردازند. در شبكه های اطلاع رسانی و اینترنت، امكان ارسال پیام بـرای مـخاطبین مـعین، شركت در اتاقهای گفتگو و انجمنهای مجازی، شیوه دیـگری از ارتباط را پیش روی انسانها قرار داده است.

جامعه مجازی، در ایـن عـصر جدید، یعنی من از درون غار خودم با مخاطبینم در ارتباطم و مـی توانم با آنها حرف بزنم و نظراتم را به گوش آنها برسانم. می توانم رای بـدهم و فردی را به نمایندگی از خودم انتخاب كنم، میتوانم اعتراض كـنم و نـمایندگانم را بازخواست كنم. در حال حاضر، با توجه به فن آوری كـنونی، تـنها یك رایانه، یك كارت مودم و یك خط تلفن كافی است تا این ارتباط برقرار شود.

پـس از بـرقراری ارتـباط، رایـانه ی مـن، پـلی اسـت برای ارتباط من با سـایرین، افـرادی همچون «من» پشت رایانه های خود، با فضاهایی مجازی در ارتباط و تعاملند. شاید ما آنها را نشناسیم، شاید زبان مادری آنها را بخوبی ندانیم، شاید بعد و مسافت فكری و فیزیكی ما بسیار باشد، اما به هـر حـال این ارتباط برقرار است و شما از این لحظه روی خط یا ON-LINE هستید.

واكنشهای ما، همچون خود ما روی خط است و شاید بسیاری از افراد در جمع مجازی ما حضور داشته باشند.

پس از برقراری ارتباط، ما، به كمك رایانه و كار مودمی كه در اختیار داریم، به مكانی متصل میشویم كه میتواند به عـنوان مـركزی، بـسیاری از «مـا» را گـرد هـم آورده بـاشد. بـا «پـست الـكترونیك» بـا آنـها در ارتباط هستیم و در كسری از ثانیه می توانیم، پـیام خـود را بـرای آنها ارسـال كـنیم. مـمكن است با آنها در یك «اتاق گفتگو» سرگرم بحث درباره آخرین تغییر و تحولات فن آوری، یا آخرین ساخته یـك فیلمساز یا نویسنده باشیم. در هر حالتی كه باشیم، ما در «ارتباط» هـستیم و هـر آنـچه بـگوییم برای افرادی كه با ما «حضور» دارند ارسال می شود. این امر، در عین حال در اختیار ما است و با علم به این است كه بـا آن افـراد كـه شـاید بـرای مـا افـرادی ناشناخته، گمنام باشند در ارتباطیم.

در ارتـباطات اجتماعی با حضور فیزیكی، رو در روی افراد می ایستیم و با آنـها بـه گـفتگو و بـحث مـی پردازیم، شاید موافقت كنیم و شاید از خود مـخالفتی نـشان دهـیم. بـا آنها، دست در دست هم، مشكلی را از میان بر مـی داریم و مـساله ای را حـل مـی كنیم. در ارتـباطات اجـتماعی، دستی را مـیفشاریم تـا تاكید كنیم هستیم و بر حرف خود استواریم و با یك اشاره از طرف مـقابل خـود می خواهیم كه لحظه ای صبر كند و بعد با اشاره دیگری از او مـی خواهیم كـه حـرفش را ادامـه دهد.

در ارتباطات اجتماعی، حضور فیزیكی ما تا زمانی كه در محل باشیم، ادامه دارد، پس از اینكه آن محل را ترك كنیم، شخصیتی از ما در آن محل حضور ندارد كه بخواهد برای صاحب اصـلی خـود تـعیین تـكلیف كند و سرنوشت او را به گونه دیگری رقم زند. امـا، بـا پیشرفت فن آوری نوین ارتباطات، اطلاعات، اطلاع رسانی و رایانه، شـكل جدیدی از ارتباط میان انسانها متداول است كه از آن به حضور و ارتـباطات روی خـط یـاد مـیشود.

در ارتباطات روی خطی یا ON-LINE اكثر مـواد و مـطالب ارتـباطی بـه صورت نوشته و مكتوب بین افراد، از جوامع بـشری مـختلف، بـا تمدن، زبان و فرهنگ های گوناگون رد و بدل می شود. در ایـن نوع ارتباط، محدودیت قابل توجهی در ارتباطات رو در رو و چهره به چـهره وجـود دارد. حركات دست، سر و صورت افراد دیده نمی شود و یا ممكن است در شرایط ویدئو كنفرانسهای از راه دور، به صورت ناقص انتقال داده شود. تحت شرایط این نوع ارتباطات، بالا و پایین رفتن حالت صدا یا اصلاً وجود ندارد و یا اینكه محدودیتهایی در انتقال آن موجود است.

در ارتباطات مستقیم و یا ON-LINE ابراز واكنشهای احساسی یكی از مشكلات اسـاسی شـناخته شده است، چرا كه با توجه به محدودیتهایی كه در فنآوری كـنونی مـوچود است، بیشترین ابزار مورد استفاده جهت ارسال پیام، همان «مـتن» پـیام اسـت. در صـورتی كـه نویسنده «پیام» تبحر لازم در رساندن مـعنا، مفهوم و احساسات را داشته باشد، می توان انتظار داشت كه «پیام» بـه درسـتی مـنتقل شـود، در صـورتی كـه اگر فرد فاقد این مهارت باشد، احتمال تبادل «پیام» به صورت ناقص افزایش می یابد.

در دنـیای ارتباطات مستقیم و ON-LINE هیچگاه نمی توانید حرف خود را پس بـگیرید. اگـر مـطلبی را در انـجمنی نـوشته اید، دیگر آن را نوشته اید. «پـیام» شـما تـا مـدت زمان معینی و شاید برای همیشه در آنجا خواهد ماند و شاید یك یا دو سال بعد افرادی نسبت به آن واكنش نشان دهند. آن وقـت است كه بایستی با این موضوع كه حتی می تواند اثری جبران ناپذیر بر سرنوشت شما داشته باشد به نحوی كنار بیایید.

● برخی از قواعد آداب معاشرت الكترونیكی:

▪ هیچگاه نباید جوش بیاورید.

تـوجه داشـته بـاشید كـه افراد مختلف، با زبان و فرهنگهای مختلف وارد جـامعه مـجازی می شوند. همه آنها، از این امكان كه رایانه ای در اختیار داشـته بـاشند بـرخوردار بـوده اند كه توانسته اند وارد این فضای مجازی شـوند، امـا ایـن دلـیل بـر آن نمیشود كه همه آنها شما را همانطور كه هـستید بـبینند. شـما مـمكن اسـت خـود را درست معرفی كنید، نام و نام خـانوادگی اصـلی خود را بدهید، آنها ممكن است از پخش اطلاعات شخصی خود امتناع ورزند.

ممكن است شما بخواهید در ابتدای هر «پیام» خود به آنها سلام بدهید، اما آنها مایل به ایجاد صمیمیت نباشند. به علاوه، هستند در میان ساكنان این جزیره مجازی افرادی كه فقط برای تفریح، وقت گذراندن، اذیـت و آزار دیـگران، «شـناسه» و «كـلمه عبوری» گـرفته اند. در مـقابل افرادی كه مخالف نظرات و عقاید شما مطلبی به یادگار نوشته اند، خونسرد بـاشید و سـعی كـنید تا آنجا كه ممكن است عصبانی نشوید.

عصبانیت شما، هـمان چـیزی اسـت كـه بـرخی از این افراد از آن بسیار لذت می برند. در ایـنترنت، ممكن است پیامهای ناشایستی دریافت كنید، ممكن است به پیامی كه یك سال پیش نوشته بودید اعتراض شدیدی دریافت كنید. اینگونه پیامها را بـایستی نـادیده بـگیرید و اجـازه ندهید كه آنها به قصد و نظر خود برسند.

▪ به دنبال راه حلهای مناسب باشید.

اگـر كـسی كـه با او در ارتباط هستید، به نحوی بر سر موضوع و مساله ای عـصبانی شده است، سعی كنید راه حل مناسبی برای برخورد با آن فرد پیدا كنید. عصبانی شدن و مقابله به مثل راه حل مناسبی نیست. مقابله به مثل و عـصبانیت مـوجب طولانی تر و وخیم تر شدن روابط می شود و هیچیك از طرفین بـه نـتیجه مـطلوب نـخواهند رسـید. در مـحیط های مـجازی عـمومی، همچون انـجمنهای هـمفكر، بـه یـاد داشـته بـاشید كـه ابراز عصبانیت در میان واژه ها، ممكن است تا مدتها در محیط انجمن باقی بماند و از نویسنده آن چـهره ای "هـمیشه عـصبی" بسازد. این چهره مسلماً چهره ای است مجازی اما اثـر آن، همچون شخصیت بد رمانها، اثری است كه تا مدتها بر ذهن خواننده آن باقی خواهد ماند.

▪ وقتی شك دارید، صبر كنید.

در ایـنترنت مـمكن اسـت نـامه هایی دریافت كنید كه به صورت «بدون نام» ارسـال شـده اند. امـا شـاید فـرد ارسـال كننده شما را بخوبی بشناسد و بـخواهد بـا شما شوخی كند. در هر حال شما ارسال كننده را نمی شناسید و بـهتر است پیش از اقدام به نوشتن پاسخهای انفعالی، كمی صبر كنید.

---