ساده ترین دلیل و درمان قوز

بد نشستن شایع ترین دلیل بروز گوژپشتی است و تمرین های ورزشی مناسب, آسان ترین راه حل آن

گوژپشتی یا کیفوز که در ادبیات عامیانه به آن قوز می‌گویند، مشکلی نسبتا شایع میان نوجوانان و به‌خصوص دختران و حتی در بزرگسالان به‌شمار می‌رود. در این وضعیت افتادگی شانه‌ها و کتف‌ها، جلوآمدن سر، کاهش قدرت حرکت اندام‌های فوقانی و در حالت شدیدتر، درد یا کاهش ظرفیت تنفسی اتفاق می‌افتد....

باید توجه داشت که در حالت طبیعی، ستون فقرات تحدب پشتی مختصری دارد و افزایش بیش از حد طبیعی این تحدب، بیماری محسوب می‌شود بنابراین در بسیاری مواقع و به‌خصوص در افراد با وزن بالا، ظاهر شخص طبیعی دیده می‌شود ولی با بررسی دقیق، افزایش قوز پشتی مشخص خواهد بود. گوژپشتی علل مختلفی دارد. گاهی به علت رشد غیرطبیعی مهره‌ها و همراه با درد و اختلال‌ عصبی است و گاهی ثانویه به عفونت‌ها و بیماری‌های التهابی خاص، شکستگی‌ها یا تومورها ایجاد می‌شود که در این موارد درمان مشکل‌تر است و حتی گاهی نیاز به جراحی خواهد بود. البته در بیشتر موارد، مهم‌ترین عامل موثر در بروز گوژپشتی، وضعیت نامناسب بدن، به‌خصوص بدنشستن است و در مواردی که علت گوژپشتی چنین موردی باشد، انجام چند تمرین ساده بسیار مفید و کمک‌کننده خواهد بود.

۱.در حالت سجده قرار بگیرید و دست‌ها را پشت سر بگذارید و سپس گردن و تنه را تا حدی بالا بیاورید که با لگن در یک سطح قرار بگیرند. این ورزش ممکن است برای افراد بزرگسال و با وزن زیاد دشوار باشد. دقت کنید هنگام تمرین، هیچ دردی نباید وجود داشته باشد.

۲.چانه را به سمت عقب ببرید و ۱۰ ثانیه نگه دارید.

۳.گوشه اتاق بایستید و دست‌ها را به دیوارها تکیه دهید. سپس سعی کنید تنه خود را به سمت جلو ببرید و این وضعیت را چند ثانیه حفظ کنید.

۴.روی تشک سفتی بنشینید و ۲ زیردستی در طرفین خود قرار دهید. سپس دست‌ها را روی آنها بگذارید و سعی کنید تنه را به سمت بالا بکشید به طوری که باسن از زمین جدا شود. این حالت را به مدت ۸ ثانیه حفظ کنید.

۵.روی زمین دراز بکشید یا ایستاده به دیوار تکیه دهید. یک حوله رول‌شده در محلی که بیشترین قوس احساس می‌شود، قرار دهید. سپس بالاتنه را روی این رول به عقب ببرید.

۶.این ورزش به‌صورت نشسته روی صندلی یا ایستاده قابل‌انجام است؛ دست‌ها را در امتداد شانه قرار و با استفاده از طناب‌های لاستیکی، دست‌ها را به عقب حرکت دهید.

۷.دو وزنه در دو دست خود بگیرید (این وزنه می‌تواند دو بطری هم‌وزن باشد.) پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید. دست‌ها آویزان در کنار بدن قرار بگیرد. شانه‌ها را به سمت بالا بکشید و چند ثانیه نگه دارید.

۸.روی شکم بخوابید و‌ درحالی که دست‌ها کنار بدن قرار دارد، هر دو کتف را به هم نزدیک کنید و چند ثانیه نگه‌دارید. این ورزش را در حالت نشسته هم می‌توانید انجام دهید.

اصلاح سبک زندگی برای رفع گوژپشتی

برطرف کردن علت اصلی گوژپشتی و دقت در وضعیت نشستن و اصلاح آن، نحوه ایستادن و حمل بار، به‌خصوص کوله‌پشتی ضروری است.

دقت کنیم وضعیتی که کمترین فشار را روی ستون فقرات می‌آورد، با حفظ قوس‌های طبیعی آن و با استفاده از صندلی است که تمام قوس‌های ستون فقرات را حمایت کند بنابراین دقت در انتخاب صندلی به جلوگیری از ابتلا و درمان قوزپشتی کمک می‌کند.

نکته مهم دیگر اینکه هرچند درمان اصلی انحراف ستون فقرات، تمرین و ورزش‌های مناسب مشکل و با تشخیص پزشک است ولی در بسیاری موارد استفاده از وسایل کمکی مانند انواع بریس‌ها بسیار مفید و گاهی ضروری است. استفاده از بریس‌ها در افراد جوان‌تر معمول‌تر است ولی برای بزرگسالان نیز بریس‌های مخصوصی وجود دارد که به رفع انحراف ستون فقرات کمک می‌کند.

توجه داشته باشیم که دقت در انحراف ستون فقرات بسیار ضروری است زیرا درمان در مراحل اولیه راحت‌تر و معمولا انحراف قابل‌برگشت است. با مزمن شدن و ایجاد عوارضی مثل بیرون‌زدگی دیسک، آرتروزهای شدید و... درمان بسیار مشکل‌تر و گاهی غیرممکن می‌شود. پس در صورت شک به انحراف از حالت طبیعی به‌خصوص اگر همراه با علایم خاص مثل درد شدید، تب، سرعت پیشرفت بالا یا مثلا بعد از سقوط یا ضربه باشد یا در بیمارانی که سابقه مصرف طولانی‌مدت کورتون‌ها دارند، مراجعه سریع به پزشک متخصص و بررسی دقیق با معاینه، آزمایش خون و گرافی و برنامه‌ریزی برای اصلاح بسیار مهم است.

دکتر مهدیس هاشمی

متخصص پزشکی ورزشی