دور از خانواده بازی می کنند و قانونمند می شوند

دنیای کودکی مانند توپ شیشه ای پاک و شکننده است, مانند یک گل که اگر مورد توجه قرار نگیرد پژمرده می شود

دنیای کودکی مانند توپ شیشه‌ای پاک و شکننده است، مانند یک گل که اگر مورد توجه قرار نگیرد پژمرده می‌شود. سال‌های پیش از مدرسه ـ ۳ تا ۶ سالگی ـ یکی از مهم و حساس‌ترین سنین کودکان محسوب می‌شود که دیگر محیط خانه و آموزش والدین برای تربیت و اجتماعی کردن کودکان کافی نیست. در این سنین کودکان به یک‌سری توانمندی و تکامل می‌رسند که محیط خانه و آموزش‌های آن چیز جدیدی به کودکان نمی‌دهد. کودک برای رسیدن به رشد اجتماعی و اجتماعی شدن نیاز به محیط و اجتماع جدیدی دارد که بتواند به آن توانمندی‌ها برسد. این محیط جدید می‌تواند مهدکودک، آمادگی و... باشد که گام گذاشتن به مهدکودک دگرگونی بزرگی در زندگی اجتماعی کودک به‌وجود می‌آورد. کودکان به تدریج از افرادی غیراجتماعی به افرادی اجتماعی تبدیل می‌شوند و از حالت انفرادی به حالت اجتماعی می‌گرایند. کودکان در این دوران از طریق تعامل در فعالیت‌های گروهی برای زندگی اجتماعی در دبستان آماده می‌شوند. در این دوران میزان ارتباط و تعامل کودک با کودکان دیگر نظیر بسیاری در رشد اجتماعی آنان خواهد گذاشت. محیط کوچک او که هسته مرکزی آن خانواده است به جهان وسیعی تبدیل می‌شود که گروه همسالان، محور مرکزی آن است و ورود به این دنیای جدید دامنه ارتباط‌های اجتماعی و آزادی کودک را گسترش می‌دهد.

نقش مهدکودک در رشد اجتماعی کودکان

ارتباط با محیط همسالان در هر سنی لازم و ضروری است. به همین دلیل باید فرصتی را برای کودکان فراهم کرد که در این سن، با همسالان خود رابطه داشته باشند، بازی کنند و رفتار شایسته سن خود را داشته باشند. اگر توان ارتباط با مردم را داشته باشیم در کسب موفقیت‌ها و توفیقات نیز پیشرفت خواهیم کرد. این ارتباط‌ها و تعاملات باید از سن کودکی برای آنان فراهم شود و مهدکودک یکی از محیط‌هائی است که در رشد اجتماعی کودکان مؤثر است. کودکان مهدکودک بازی می‌کنند، اجتماعی می‌شوند و راحت هستند.آنها در کنار شادی و بازی کمی از والدین دور می‌شوند که این خود درس‌هائی برای آنان دارد.دکتر الهام شیرازی متخصص اعصاب و روان و فوق تخصص روانپزشکی کودکان، استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران می‌گوید: خانواده‌ها نباید فکر کنند چون شاغل هستند یا کسی را ندارند که از کودکانشان نگهداری کنند باید فرزندانشان را به مهدکودک بفرستند، این درست نیست. همانطور که کودکان در یک زمانی باید به مدرسه بروند و آموزش‌های مدرسه را ببینند لازم است که از یک سنی ـ دو و سه سالگی ـ به مهد بروند و آموزش‌های مهدکودک را داشته باشند. دکتر شیرازی در رابطه با مزایا و محاسن مهدکودک بیان کرد: کودک از محیط خانه بیرون می‌آید و وارد محیط جدیدی به نام مهدکودک می‌شود. در این محیط جدید با همسالان خود آشنا می‌شود و تعاملات و ارتباطات اجتماعی در کودک شکل می‌گیرد. اما اگر کودکی نتواند با همسالان خود ارتباط برقرار کند یا از آنها خجالت بکشد از نظر روانشناسان، غیرطبیعی و نوعی کاستی محسوب می‌شود. وی در رابطه با تأثیر مهدکودک بر رشد اجتماعی کودکان می‌افزاید: کودک از محیط خانه دور می‌شود و این باعث می‌شود تا مستقل بارآید و محیط‌های جدید را تجربه کند. با آموزش‌هائی که در مهدکودک می‌بیند به همان نسبت توانمندی و خلاقیت‌ذهنی کودکان هم رشد می‌یابد. در این محیط کودک با یک‌سری قوانین و مقررات آشنا می‌شود و یاد می‌گیرد که خواسته‌هایش را با محیط اطراف تطبیق دهد.

وقتی کودک وارد مهدکودک می‌شود با یکسری اصطلاحات، واژه‌ها و کلمان جدید، رفتارها و ارزش‌گذاری‌ها آشنا و دنیای ذهنی کودکان وسیع‌تر می‌شود. وی در رابطه با دو دلیل عمده که خانواده‌ها کودکانشان را به مهد نمی‌فرستد می‌گوید: یکی از این نگرانی‌ها این است که کودکان در مهد کودک از کودکان دیگر بیماری می‌گیرند و مریض می‌شوند و دیگر اینکه ممکن است بچه‌ها با واژه‌ها و کلمات و رفتارهای ناپسند و زشت آشنا شوند. این چیزها نباید خانواده‌ها را بترساند. به هر حال بچه‌ها در آینده با این مسائل روبه‌رو خواهند شد و بهتر است که کم‌کم آشنا شوند. همه این مسائل کمک می‌کند که دستگاه ایمنی بدن در برابر بیماری‌ها مقاوم شود و خانواده‌ها و مربیان با نظارت و خط دادن به کودکان به آنها یاد می‌دهند که استفاده از این واژه‌ها و کلمات و رفتارها، جا و مکان دارد. مثلاً اگر کسی به آنها تعرض کرد آنها اجازه فریادزدن را ندارد. فواید مهدکودک بیش از مضراتش است. کودکانی که به مهد می‌روند مستقل‌تر، باهوش‌ترند و ذهن‌شان فعال‌تر است. آنها خیلی راحت محیط مدرسه را می‌پذیرند و جدائی از خانواده برایشان راحت‌تر است و به همان نسبت پیشرفتشان در مدرسه بیشتر است. بلوغ فکری و ذهنی و عاطفی در این کودکان بیشتر به چشم می‌خورد. همچنین خانم الهه دهقان‌نژاد یکی از مربیان مهدکودک در رابطه با تأثیر مهدکودک در رشد اجتماعی کودکان می‌گویند: دنیای کودکی دنیای پاک و بانشاط و حساسی است که باید مورد توجه قرار گیرد. طی چند سالی که من مربی مهد بوده‌ام با کودکان مختلفی برخورد داشتم. با هر کدام از این بچه‌ها باید رفتار خاصی داشت. همه با هم فرق می‌کنند. مثلاً بعضی از کودکان هستند که خیلی بی‌قرار و وابسته به پدر و مادرند که باید به این کودکان توجه بیشتری بشود. یا بعضی از کودکان هستند که خیلی شلوغ و لجبازند و باید با این کودکان هم رفتار خاص خودشان را داشته باشیم. بیشتر بچه‌ها در روز اول مهدکودک حتی سلام کردن را هم بلد نیستند، خیلی خجالتی و گوشه‌گیرند و به تدریج به این محیط عادت می‌کنند. البته کودکانی هم داریم که خیلی وابسته به پدر و مادرند و دوری آنها را نمی‌توانند تحمل کنند. به همین خاطر والدینشان از آوردن کودکانشان به مهد کودک منصرف می‌شوند. مهدکودک تأثیر زیادی در اجتماعی شدن، قانونمند شدن و مستقل بار آمدن کودکان دارد.به هر حال آموزش‌ها و ارتباطاتی که در مهدکودک می‌بینند باعث توانمندی و رشد فکری و ذهنی آنها می‌شود.

سمیه بابائی