توصیه های پزشکی برای پزشکان

تغذیه پزشکان و تاثیر آن بر توانایی ذهنی آنها در ساعات کاری

یک روز کاری معمولی پزشکی که در بیمارستان مشغول به کار است، تنها نیازمند توانایی ذهنی و شناخت پزشک نیست بلکه به تصمیم‌گیری‌های پیچیده در محیط‌های پراسترس نیز وابسته است...

همچنین بار فیزیکی و خستگی زیادی را که به پزشک تحمیل می‌شود، نباید از یاد برد. مواقعی که پزشک در بیمارستان مشغول به کار است، شاید از دسترسی به تغذیه مطلوب دور باشد. در نتیجه آنها اغلب نمی‌توانند به درستی بخورند و بیاشامند یا حتی در تمام طول روز کاری خود هیچ‌گونه تغذیه‌ای نخواهند داشت.

بررسی‌های قبلی حاکی از آن هستند که اختلال عملکردهای نورولوژیکی مانند اختلال در مهارت‌های حرکتی عالی، پردازش اطلاعات و حافظه با هیپوگلیسمی و تغذیه نامطلوب مرتبط است و شاید حتی منجر به تصادف‌های رانندگی و مرگ پزشکان نیز شود. ازسوی دیگر، متخصصان طب ورزش نشان داده‌اند که تغذیه بهینه می‌تواند باعث حفظ خروجی کار و تمرکز بهتر پزشکان در طول دوره‌های سخت و پراسترس کار فیزیکی و ذهنی آنها شود. این تکنیک‌ها با پیشرفت سلامتی و بهداشت گروه‌های شغلی پزشکی همراه است.

امروزه عملکرد پزشکان به طور روزافزونی با عوامل موثر بر شیوه زندگی و سلامتی، همچون محرومیت از خواب و استرس مرتبط است که به نوبه خود بر کیفیت مراقبت از بیمار نیز تاثیر می‌گذارند. متاسفانه تحقیقات انجام‌شده در این زمینه برای دستیابی به بررسی اثر تغذیه نامناسب پزشکان در روزهای کاری که خود بر عملکرد ذهنی آنها موثر است و شالوده اساسی مهارت‌های حرفه‌ای آنها را با تهدید مواجه می‌نماید، بسیار کم هستند. در نوشتار حاضر به بررسی نتایج مطالعه‌ای خواهیم پرداخت که به ارزیابی گلوکز و علایم هیپوگلیسمی بر توانایی شناحتی بیمار پرداخته است.

● عناصر کلیدی تغذیه

در این بررسی، ۲۰ پزشک شاغل در بیمارستان که مایل به شرکت در این طرح تحقیقاتی بودند، انتخاب شدند. سپس به مقایسه تغذیه پزشکان و عملکرد شناختی آنها در طول ساعات کاری در دو روز جداگانه پرداخته شد؛ یک روز عادی و یک روزی که با مداخله تغذیه‌ای به پایان می‌رسید. در روز معمولی به پزشکان اجازه داده شد که همان رژیم غذایی معمول خود را داشته باشند و در روز مداخله، تغذیه آنها در ساعت‌های مختلف و طبق برنامه‌ از پیش تعیین‌شده صورت گرفت. دو روزی که پزشکان برای شرکت در مطالعه انتخاب کردند از هر نظر شبیه هم بود، مانند ساعات خواب، بار کاری و دیگر تعهدات حرفه‌ای و شخصی. همچنین بین این دو روز نیز، ۲ هفته فاصله گذاشته شد. مداخله تغذیه‌ای انجام‌شده، ۴ عنصر کلیدی داشت؛ فراهم آوردن شرایط انتخاب تغذیه سالم، اعمال وقفه‌های تغذیه‌ای، به حداکثر رساندن سهولت دسترسی به مواد غذایی مطلوب و ارایه تغذیه رایگان. بر اساس توصیه‌های «راهنمای غذایی کانادا» برای این افراد در مجموع انرژی معادل ۸/۳۰ کیلو کالری به ازای هر کیلوگرم وزن بدن تعیین شد که ۱۵ درصد آن از چربی، ۱۵درصد از پروتئین و ۷۰ درصد از کربوهیدرات تشکیل می‌شد. به طور متوسط، مواد غذایی و نوشیدنی‌های محاسبه‌شده در ۶ نوبت به پزشکان عرضه شده که مطابق با ذایقه و اولویت شرکت‌کنندگان انتخاب می‌شدند. همچنین سهولت ذخیره‌سازی، ارایه و مصرف در شرایط بیمارستانی نیز از دیگر اولویت‌ها در نظر گرفته شدند. هدف اولیه مورد بررسی در این مطالعه درک و شناخت پزشکان بود و هدف ثانویه، ارزیابی سطح گلوکز خون و علایم هیپوگلیسمی تعیین شد.

● نتایج و بحث

برنامه‌ریزی برای مصرف موادغذایی سالم و مایعات در طول روز مداخله با بهبود درک پزشک و توانایی ذهنی وی و نوسانات کمتر قندخون همراه بود. افراد شرکت‌کننده از کمتر شدن رخداد علایم هیپوگلیسمی نیز ابراز رضایت می‌کردند؛ اگرچه این اختلاف میان دو روز مورد مطالعه از نظر آماری معنی‌دار گزارش نشد. از سوی دیگر، تغییراتی که در عملکرد شناختی پزشکان در روز مداخله تغذیه‌ای رخ داد، قابل ملاحظه‌ تفسیر شدند. نکته جالب توجه آنکه تغییرات ایجادشده در گروه پزشکان با سن کمتر، شاخص‌تر بودند.

با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می‌رسد اجرای مداخلات تغذیه‌ای در سیستم نظام سلامت و بهداشتی، امری است امکان‌پذیر و مراکز و سازمان‌های مربوطه باید به طور مرتب به ارزیابی کیفیت غذا و نوشیدنی‌های ارایه شده در بیمارستان‌ها و میزان در دسترس بودن آنها بپردازند چرا که مزایای کیفیت مناسب تغذیه بر سلامت کلی افراد، امری است غیرقابل‌انکار. در این میان اختصاص دادن ساعات مناسب برای تغذیه می‌تواند توانایی ذهنی پزشکان را ارتقا دهد. قرار دادن مواد غذایی سالم و انواع نوشیدنی‌ها در محل استراحت پزشکان یا محل کار روزانه آنها نقش مهمی در ارتقای بهره‌وری آنها دارد. سهولت دسترسی به موادغذایی برای پزشکان یکی از ارکان مهم این موضوع است. به عنوان نمونه قرار دادن ایستگاه‌های غذای سالم در نزدیکی اتاق‌های عمل یا بخش مراقبت‌های ویژه همراه با کارت‌های قابل حمل مخصوص یا مکان‌هایی که پزشکان تمایل دارند بیشتر در آنجا جمع شدند، مانند اتاق استراحت آنها از پیشنهادهای سازنده در این زمینه به شمار می‌آیند.

همان‌طور که در بالا ذکر شد، منابع موجود حاکی از آن هستند که پیامدهای منفی تغذیه غیرمطلوب برای پزشکان، خصوصا به دلیل تاثیر شگرفی که بر کاهش توانایی ذهنی آنها می‌گذارد، غیرقابل چشم‌پوشی است. همچنین نشان داده شده که میان عادات شخصی رژیم غذایی پزشکان و نگرش‌ها و توصیه‌های مشورتی که به بیمارانشان ارایه می‌دهند، ارتباط وجود دارد. هم‌چنین اخیرا در مطالعه‌ای دیده شد که میان عادات غذایی مناسب و شیوع خستگی در دانشجویان پزشکی هماهنگی‌هایی دیده می‌شود. البته به نظر می‌رسد پزشکان شاغل بیشتر در معرض این ناهنجاری‌ها قرار دارند و باید بیشتر مراقب تغذیه خود در روزهای کاری باشند و سطح نگرش خود را در این زمینه ارتقا دهند.

دکتر نیلوفر شایسته