ناگفته های ژنو به روایت مرد هسته یی

علی اکبر صالحی, رییس سازمان انرژی اتمی ایران تعلیق موقت غنی سازی ۲۰درصدی می تواند سریع انجام شود ایران غنی سازی با استفاده از لیزر را داوطلبانه کنار گذاشته است با اجرای توافق,اورانیوم ۵درصدی, تبدیل به اکسید اورانیوم خواهد شد

«راه برای تحقیق و توسعه در رابطه با نسل‌های جدید سانتریفوژ به طور کامل هموار است» این خبر را روز گذشته علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی اعلام کرد. صالحی روز پنجشنبه در اختتامیه کنفرانس دو سالانه تخصصی چرخه سوخت و مواد هسته‌یی ایران در اصفهان هم گفته بود که «نسل جدید سانتریفوژها در حال ساخت است اما تا قبل از اینکه به تولید انبوه برسند باید تمام تست‌ها را روی آنها انجام داد.» البته صالحی این نکته را هم متذکر شده که «اطلاعات درباره نسل جدید سانتریفوژها به آژانس ارائه شده است» پیش‌تر هم بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران گفته بود که «این اطلاعات در چارچوب موافقتنامه پادمان، به اطلاع آژانس رسیده است.» حالا اما صالحی این اقدام ایران یعنی قرار دادن آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درمورد چند و چون جزییات آب سنگین اراک را نشان از حسن‌نیت می‌داند. رییس سازمان انرژی اتمی در رابطه با تحقیق و توسعه در مورد نسل‌های جدید سانتریفوژ تصریح کرد: در این زمینه راه برای ما به طور کامل هموار است. ما توانسته‌ایم نسل‌های پیشرفته‌یی از سانتریفوژ را بسازیم که افق بلندتری برای متخصصان ما فراهم می‌کند و در آخرین گزارش DIQ که داوطلبانه و از روی حسن‌نیت درباره نسل جدید سانتریفوژها به آژانس دادیم، اطلاعات نسل جدید سانتریفوژ تولید شده در ایران را ارائه کردیم. وی درباره نصب سانتریفوژ‌های جدید پس از اجرای توافق ژنو گفت: اگر در زنجیره‌های ماشین‌های نسل اول، ماشینی خراب شود از همان ماشین جایگزین می‌شود که به لحاظ فنی امری معقول است و اگر در نسل‌های جدید ماشینی خراب شود، از نسل خودش جایگزین می‌شود.

در همین حال صالحی به ایسنا گفته است که در حال حاضر حدود ۷ تن UF۶ غنی شده تا ۵ درصد تولید کرده‌ایم و هرچه از این مقدار در طول شش ماه مورد توافق بیشتر تولید کنیم، باید به اکسید اورانیوم تبدیل شود، یعنی به میزان ذخایر UF۶ قبلی‌مان چیزی اضافه نخواهد شد، نه اینکه ذخایر قبلی را به اکسید اورانیوم تبدیل کنیم. رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به تاکید و اصرار ۱+۵ بر افزایش نیافتن میزان ذخایر اورانیوم ۵ درصدی ایران اظهار کرد: آنها با ظن باطل خودشان بر این اعتقادند که اگر اورانیوم UF۶ به شکل گاز نگهداری شود، هر زمانی که ایران اراده کند، می‌تواند آن را به سانتریفوژهایش تزریق کرده و غنای آن را بالاتر ببرد، اما اگر به اکسید اورانیوم تبدیل شود برگرداندن آن به گاز UF۶ کار آسانی نخواهد بود. رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که عملیاتی کردن تبدیل اورانیوم ۲۰ درصدی به U۳O۸ و اورانیوم ۵ درصدی باید طی شش ماه صورت گیرد و اجرای آن از روز اول و یکجا امکان‌پذیر نیست. وی در پاسخ به انتقاد‌ها درباره متوقف شدن تولید اورانیوم تا غنای ۵ درصد گفت: در چارچوب «برنامه اقدام مشترک» میان ایران و ۱+۵ روشن است که ایران تولید اورانیوم تا غنای ۵ درصد خود را ادامه می‌دهد و فقط ۲۰ درصد خود را به‌طور موقت و داوطلبانه متوقف می‌کند. تعلیق تولید اورانیوم تا غنای ۲۰ درصد به این معنا نیست که ما از حق خود انصراف داده یا آن را واگذار کنیم، فقط سطح غنی‌سازی را پایین ‌آورده که آن هم در چارچوب نیاز و برنامه‌ سازمان انرژی اتمی است. صالحی تاکید کرد: ما غنی‌سازی ۲۰ درصدی را حق خود می‌دانیم که در خاک خود آن را به هر میزان، سطح و شیوه‌یی که به لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر باشد، انجام دهیم. صالحی درباره روش‌های غنی‌سازی گفت: از آنجایی که استفاده از سانتریفوژ برای غنی‌سازی مقرون به صرفه‌تر است در دنیا مرسوم شده است. ایران هم قبل از آنکه غنی‌سازی را با استفاده از سانتریفوژ آغاز کند، همزمان دو روش غنی‌سازی با لیزر و کار بر روی سانتریفوژ را در سطح آزمایشگاهی انجام داد و در هر دو روش موفق شدیم، اما از آنجا که استفاده از سانتریفوژ به صرفه‌تر بود، آن را پیش گرفتیم و غنی‌سازی با استفاده از لیزر را داوطلبانه کنار گذاشتیم. صالحی درباره «برگشت‌ناپذیر بودن»

خط تبدیل U۳O۸ به اورانیوم ۲۰ درصدی گفت: نصف مقدار اورانیوم ۲۰ درصدی که در کشور وجود دارد، با اجرای برنامه اقدام مشترک به U۳O۸ تبدیل می‌شود و نصف دیگر به اورانیوم تا غنای ۵ درصد رقیق می‌شود. اینکه می‌گویند خط برگشت‌پذیر وجود نداشته باشد، یعنی U۳O۸ به UF۶ بیست درصدی تبدیل نشود. البته اقدام به چنین کاری صرفه اقتصادی ندارد و به لحاظ فنی نیز انجام دادن آن زمانبر است. وی در پاسخ به اینکه تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد در چارچوب توافق ژنو نخستین اقدام ایران در آغاز اجرای توافق است یا در طول شش ماه صورت می‌گیرد؟ گفت: تعلیق غنی‌سازی ۲۰ درصد می‌تواند سریع انجام پذیرد، اما تبدیل مواد باید در یک پروسه انجام شود. وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود برخی از بازرسی‌ها در چارچوب توافق ژنو فراتر از پروتکل الحاقی است؟ گفت: نظارت‌هایی که در توافق ژنو به آن اشاره شده است، در برخی موارد فراتر از توافقنامه پادمان جامع میان ایران و آژانس است که ایران برای نشان دادن حسن‌نیت و انعطاف خود این همکاری را انجام می‌دهد. بازرسی از کارخانه تولید آب سنگین اراک و معدن گچین بندرعباس از این جمله است. در چارچوب توافق ژنو نیز موارد بازرسی‌ها در قالب پادمان جامع هستند. صالحی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به‌طور استثنا و برای نشان دادن حسن‌نیت و اثبات مجدد شفافیت برنامه هسته‌یی و اینکه ریگی به کفشش ندارد، برای چندمین بار دسترسی به این مراکز را البته به‌طور مدیریت شده و کنترل شده پذیرفته است. وی با اشاره به تصمیم کشور در این باره اظهار کرد: کمیته‌یی از مسوولان نهادها و ارگان‌های مختلف وجود دارد و کلیات توافق‌ و مذاکرات در آن مورد بحث قرار می‌گیرد و پس از آن موارد برای اجرا در اختیار مذاکره‌کنندگان قرار می‌گیرد. البته این‌گونه هم نیست که مذاکره‌کنندگان روی پل صراط حرکت کنند. آنها در یک اتوبان حرکت می‌کنند و از آزادی عمل مشخصی برخوردارند. رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه چه «فعالیت‌هایی» قرار است در تاسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو و رآکتور آب سنگین اراک بر اساس توافق ژنو بیش از این گسترش نیابد؟ خاطرنشان کرد: قرار شده در مدت شش ماه در فردو و نطنز ماشین جدید نصب نکنیم. اما ماشین‌هایی که در حال کار هستند، اگر صدمه ببینند، از نوع خودشان جایگزین می‌کنیم. همچنین در پاسخ به ادعای غربی‌ها که معتقدند رآکتور اراک می‌تواند به خاطر استفاده از پلوتونیوم ایران را به سمت سلاح هسته‌یی ببرد با رد این استدلال تاکید کرد: ما آمادگی داریم در یک چالش فنی و در معرض افکار عمومی بین‌المللی دلایل خود برای گرایش پیدا نکردن رآکتور آب سنگین اراک به سمت سلاح هسته‌یی را بازگو کنیم و از هیچ چیز واهمه نداریم. بر اساس توافق ژنو گفته شده است که در مدت ۶ ماه برخی تجهیزات عمده را نصب نکنیم اما این اقدامات لطمه‌یی به کار رآکتور وارد نمی‌کند. معاون رییس‌جمهور در پاسخ به اینکه آیا درخواستی برای کاهش اختیارات وزیر خارجه به ویژه در زمینه هسته‌یی از سوی مجلس مطرح شده است؟ با بیان اینکه اینکه «در این باره چیزی نشنیده‌ام»، گفت: آقای ظریف با آقای روحانی و مجموعه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هماهنگ است و نیز خدمت حضرت آقا می‌رسند. وی در پاسخ به این پرسش که تکنولوژی نیروگاهی روس‌ها بسیار عقب‌تر از تکنولوژی غربی است چرا باید دومین نیروگاه اتمی کشور به روس‌ها واگذار شود؟ گفت: ما معتقدیم تکنولوژی روس‌ها الان یکی از بهترین‌های تکنولوژی‌هاست و آنها بازار بسیار خوبی در دنیا در اختیار دارند.

پاسخ به انتقادها

معاون رییس‌جمهور درباره برخی انتقاد‌ها به قرارداد ساخت و تکمیل نیروگاه بوشهر با روسیه با بیان اینکه «باید زمان و شرایط امضای قرارداد مورد توجه قرار گیرد»، اظهار کرد: معتقدم قبل و بعد از ما کسی قصد خیانت به کشور را نداشته است. بلکه همه می‌خواهند بهترین امتیازها را برای کشور بگیرند، اما این به شرایط کشور بازمی‌گردد. به عنوان مثال درباره توافق ژنو باید گفت که توافق خوبی است، اما نمی‌توان گفت که توافقی آرمانی است. زمانی این توافق می‌توانست مطلوب نظر و آرمانی باشد که فتوای مقام رهبری که حکم حکومتی است، فصل‌‌الخطاب قرار گیرد و به اعتبار آن، پرونده ایران از شورای امنیت خارج و در آژانس بدون هیچ قید و شرطی عادی شود. اما طرف‌های ما در مذاکرات با حسن‌نیت وارد نمی‌شوند که اینگونه از ما مسائل را بپذیرند. بنابراین با توجه به شرایط و محدودیت‌ها و مقدوریت‌ها آنچه در ژنو به دست آمد یک توافق مناسب بود. وی با تاکید بر انسجام داخلی اظهار کرد: باید در این مسیر جدای از اینکه امریکایی‌ها برنامه‌یی برای ما دارند یا نه، منسجم باشیم و پشت مذاکره‌کنندگان را خالی نکنیم. البته مذاکره‌کنندگان هم باید هوشیار و دقیق باشند و واکنش‌های سنجیده ارائه دهند. اگر بتوانیم از این پیچ تاریخی عبور کنیم «فزت و رب الکعبه»

می‌شویم و گشایش‌های دیگری ایجاد می‌شود.رییس سازمان انرژی اتمی درباره محرمانه ماندن مذاکرات هسته‌یی و انتقادهایی که در این باره به تیم مذاکره‌کننده وارد شده است، گفت: تیم مذاکره‌کننده تشخیص داد نباید مذاکرات در جزییات بازگو شود، چون ممکن است پیش از موعد در آن اخلال ایجاد شود. من هم معتقدم ضرورتی ندارد کاری که به سرانجام نرسیده است ولو اینکه حق مردم است درباره آن بدانند، بیان کرد. مثل این است که بگوییم مردم حق دارند بدانند، پس بیایبم تمام جزییات تجهیزات و آمادگی دفاعی و نظامی‌مان را به‌طور علنی بیان کنیم!