نقش والدین در افزایش عزت نفس فرزندان

هر انسانی به تناسب موقعیت و شرایط زندگی , یک تجربه ذهنی از خود و دیگران دارد که کیفیت , استواری و ثبات این تجربه ذهنی که از آن به« عزت نفس» تعبیر می شود و شالوده و زیربنای شخصیتی هر انسانی است , اگر تجربه ذهنی خدشه دار شود اثرات ناگواری بر عملکرد زندگی فردی می گذارد

● مقدمه

هر انسانی به تناسب موقعیت و شرایط زندگی ، یک تجربه ذهنی از خود و دیگران دارد که کیفیت ، استواری و ثبات این تجربه ذهنی که از آن به« عزت نفس» تعبیر می شود و شالوده و زیربنای شخصیتی هر انسانی است ، اگر تجربه ذهنی خدشه دار شود اثرات ناگواری بر عملکرد زندگی فردی می گذارد .

تحقیقات روانشناسی در زمینه عزت نفس بیانگر این است که همراه با کاهش عزت نفس افسردگی ، اضطراب ، کاهش سلامت عمومی بدن بی تفاوتی و احساس تنهایی ، عدم رضایت شغلی ، کاهش عملکرد و عدم موفقیت تحصیلی و … بوجود می آید. (کوپراسمیت ) . همچنین مید ( ۱۹۳۴ ) معتقد بود که عزت نفس به طور وسیعی ناشی از ارزیابی دیگران است .

هافمن نیز تاکید داشت که نحوه ارتباط مادر با کودک در ایجاد تصور مثبت از خود وعزت نفس موثر است و ارتباط تنگاتنگی میان پدر و عزت نفس نوجوان مشاهده نمود .

با توجه به تحقیقات انجام شده ، ضروری است که در مورد رابطه عوامل مختلف با عزت نفس به خصوص والدین توجه کافی بشود زیرا محیط خانواده اولین و بادوام ترین عاملی است که در رشد شخصیت افراد تاثیر می گذارد.

خانواده یکی از عوامل اساسی شکل گیری شخصیت کودک و اولین بذر تکوین رشد فردی و به اساس بناء شخصیت آدمی است . زیرا کودک در بیشتر حالات خود مقلد پدرو مادر در خویها و رفتارهای آنهاست .

تردیدی نیست که خانواده اثری عمیق و پایدار در پی ریزی رفتار فردی کودک و برانگیختن روح زندگی و آرامش درونی دارد و کودک در خانواده زبان می آموزد ، برخی از ا رزشهای اخلاقی را کسب می کند و به خصلتهای گوناگون متصف می شود . خانواده سهم بسزایی در بنای تمدن انسانی و بر پاداشتن روابط همکاری بین مردم دارد. هنر آموختن اصول اجتماع و قواعد ادب و اخلاق به انسانها به عهده خانواده است.

به اعتقاد ما ، اگر چه همه کودکان دنیا دارای والدین هستند ولی می توان گفت که تنها عده محدودی از این والدین صلاحیت تربیت کردن و مربی بودن را دارا هستند . همچنین والدینی هستند که اظهار می دارند با وجود اینکه آنها از کوچکترین خواسته های کودکشان فرو گذار ننموده اند اما فرزندشان در کارهای خود آنچانکه باید وشاید موفق نمی شود ، جسارت کافی برای انجام امور را ندارد واغلب اولیای مدرسه از او شکایت دارند.

البته قضاوت در مورد اینکه چه عاملی یا عواملی عدم موفقیت چنین کودکی را سبب شده است تا حدی مشکل و مستلزم تامل جدی است . ولی چیزی که به وضوح روشن است حمایتهای بیدریغ و توجهات افراطی والدین می باشد که این خود از جمله عواملی است که کودک را متکی و وابسته بار می آورد.

اشکال اصلی والدین این کودک در این بوده است که آنها فرصتی به کودک نداده اند تا به توانائیها و استعدادهای خود پی ببرند و بتوانند خود واقعی خویش را در بحبوحه ملایمات و ناملایمات زندگی بیابد . گفتنی است که والدین خوب آنهایی نیستند که تمامی امیال و خواسته های کودک را جامعه عمل بپوشانند . در مقابل ، کسانی که هیچ توجهی به خواسته ها و علائق کودک نداشته باشند صرفا نظرات و عقاید خود را بر کرسی بنشانند نیز والدین خوب تلقی نمی شوند.

اما رویهم رفته والدینی خوب هستند که سعی در شناخت نیازهای جسمانی و عاطفی ، اجتماعی ، عقلانی و اقتصادی فرزندانشان داشته باشند و با در نظر گرفتن شرایط و نیز جوانب و عواقب به رفع آن نیاز ها بپردازند و با مراجعه به متخصصان و نیز با مطالعه آثار دانشمندان در زمینه های مربوط به تربیت کودکان بهترین روشها را برای تربیت فرزندانشان برگزینند و در پرورش شخصیت آنان تلاش نمایند.

بنابراین به منظور پرورش شخصیت باید به بحث در مورد جنبه های شخصیت پرداخت که در روانشناسی نیز اساسی ترین موضوع است و مباحثی مانند یادگیری ، انگیزه تفکر و ادراک عواطف و احساسات را به طور عمده هسته وجودی شخصیت آدمی یعنی خود و به بیانی واضح تر و مشخص تر عزت نفس را در بر می گیرد .

روانشناسان و جامعه شناسان عزت نفس مثبت را به عنوان هسته مرکزی سازگاری اجتماعی قلمداد می کنند. صاحب نظران مسائل روانی و اجتماعی مانند ویلیام جیمز ، جرج هربرت مید و پارلز هرتون کولی مباحث اساسی پیرامون عزت نفس داشته اند. سالهای بعد افرادی تنها مانند: آدلر ، سالیوان ، مددنای بحث خودپنداری را در بیان تئوریهای شخصیت عنوان نموده اند . همینطور انسان گرایانی چون راجرز و مازلو به طور عمده و اساسی به آن پرداخته اند و در نهایت کوپر اسمیت به تکمیل نظرات دیگران در این خصوص پرداخته اند. دین مبین اسلام نیز بر عزت نفس تاکید نموده و ذلت نفس رامزمت می کند و ملکیت اسلام بانگرش مثبت به انسان در واقع احساس عزت نفس را در انسان ایجاد می کند و روشهایی را برای افزایش آن بیان می نماید.

بر اساس شواهد به نظر می رسد عزت نفس از اهمیت ویژه ای برخوردار است وگستردگی و نفوذ ‌آن بر ابعاد گوناگون زندگی قابل تبیین می باشد.

عزت نفس به تعبیر واضح تر عبارتند از احساس ارزشمند بودن . اساسا حس عزت نفس نوجوانان تا اندازه ای متغیر است به این معنی که او در زمانهای مختلف ، تا حدی بر حسب رویدادها ، افراد و تجربیاتی که در آن هنگام او را تحت تاثیر قرار می دهند . نشانه های عزت نفس کم یا زیاد از خود نشان می دهند. احساس ارزشمند بودن از مجموع افکار و احساسها ، عواطف وتجربیاتمان در طول زندگی ناشی می شود. میاندیشیم که فردی باهوش یا کودن هستیم ، احساس می کنیم که شخصی منظور یا دوست داشتنی هستیم ، خود را دوست داریم یا نداریم ، مجموعه هزاران برداشت ، ارزیابی و تجربه ای که ازخویش داریم باعث می شود که نسبت به خود احساس خوشایند ارزشمند بودن و یا بر عکس احساس ناخوشایند بی کفایتی داشته باشیم. یکی از عوامل بسیار مهم در پیشرفت زندگی و شکوفایی فرد اعتماد به نفس می باشد بزرگی گفته است هیچ چیز بیش از نیروی درونی ، بیشتر از اعتماد به نفس شخصی را قوی و نیرومند نگه نمی دارد وقتی این نیروی باطن متزلزل شود یکباره قوای بدنی شخصی فرو می ریزد و او را از پای در می آورد. عزت نفس می تواند به عنوان چگونگی احساس مردم در باره خودشان تعریف شود. سطوح عزت نفس بچه ها در رفتار و نگرش آن ها قابل مشاهده است . اگر بچه ها درباره خود احساس خوبی داشته باشند ، این احساس خوب در چگونگی ا رتباط آنان با دوستان ، معلمان ، والدین ، برادران و خواهران و دیگران تاثیر خواهد گذاشت .

عزت نفس عاملی تاثیر گذار در زندگی افراد است . بنابراین برای والدین خیلی مهم است که به فرزندان خود در افزایش سطوح مناسبی از عزت نفس کمک کنند. کارهای زیادی وجود دارد که والدین می توانند از زمان خردسالی فرزندانشان انجام دهند تا آن ها یادبگیرند که دوست داشتنی ، توانا و لایق هستند. متاسفانه گسترش عزت نفس پایین نیز از دوران کودکی شروع می شود والدین باید بسیار دقت کنند که تخم های عزت نفس پایین را ندانسته در بچه های خود کفارند بچه ها اولین درس خود را درباره عزت نفس از والدین یاد می گیرند .

● حقایقی درباره عزت نفس

شکل گیری باور کودکان در مورد خودشان خیلی زود آغاز می شود بچه ها برای درک این مطلب که دوست داشتنی ، باهوش ، توانا و … هستند به چگونگی رفتار والدین و بزرگسالانی که برای آن ها مهم اند نگاه می کنند.

اگر بچه ها شواهدی دال بر موارد فوق را مشاهده نکنند عزت نفس پایین آنها توسعه می یابد.

عزت نفس بر موفقیت های مدرسه ای موثر است بچه هایی که احساس خوبی درباره توانایی های خود دارند به احتمال قوی د ر مدرسه بهتر از بچه هایی عمل می کنند که اغلب فکر می کنند نمی توانند کارها را به درستی انجام دهند.

موقعیتهای مدرسه ای هم متقابلا در عزت نفس بچه ها اثر می گذارد. عزت نفس در نحوه ارتباط بچه ها با دیگران موثر است بچه هایی که در مورد خود احساس خوبی دارند تمایل دارند که رابطه ای مثبت با دیگر افراد داشته باشند . به بیان دیگر بچه هایی که خود را دوست ندارند ،‌اغلب در ارتباط با دیگران نیز مشکل دارند.

عزت نفس در خلاقیت بچه ها موثر است بچه های با عزت نفس پایین کمتر از بچه هایی که دارای عزت نفس مناسب ا ند ، برای انجام کارهای خلاق ریسک می کنند. والدین در عزت نفس فرزندان خود موثرند تحقیقات نشان می دهد که بچه های دارای عزت نفس بالا به داشتن والدینی گرایش دارند که به بچه های خود محبت می کنند و احاسس مقبولیت به آنان می دهد.

در حالیکه بچه های با عزت نفس پایین به داشتن والدینی نقاد و دقیق تمایل دارند . و بچه های دارای عزت نفس پایین گرایش بیشتری به کشمکش و ستیز با والدین نشان می دهند و الدین چه کارهایی جهت افزایش عزت نفس مناسب فرندان خود می توانند انجام دهند :

۱) فرزندان خود را تحسین کنید ؟

تشویق باعث بالندگی بچه ها می شود و هیچ چیز به اندازه آن موثر نیست ، تحسین باید با احترام ومشخص باشد تاتاثیر مثبت به جا بگذارد . لاز م نیست که والدین منتظر باشند بچه های آنان کارهیا فوق العاده خوب انجام دهند تا مورد تحسین قرار گیرند رویدادهای روزانه مانند به موقع آمده شدن برای رفتن به مدرسه نیز کافی است .

والدینی که به طور مکرر نسبت به فرزندان خود منتقد و از آن ها ناراضی اند بچه هایی با عزت نفس پایین به بار خواهند آورد.

۲) محبت و عشق زیادی نسبت به فرزندان خود نشان د هید .

بچه ها نیاز مند عشق و محبت هم به صورت کلامی و هم به صورت فیزیکی اند. والدین باید همواره به بچه های خود بگویند که آن ها را دوست دارند والدین می تواند با در آغوش کشیدن ، بوسیدن ،‌نوازش کردن محبت و علاقه خود را به فرزندانشان نشان دهند.

۳) با فرزندان خود با احترام رفتار کنید .

والدین باید با بچه های خود با احترام مشابهی که برای یکد وست یا فرد دیگری در خیابان قائل اند ، رفتارکنند . یکی از راه هایی مهمی که والدین می تواند برای نشان دادن احترام به بچه ها از آن استفاده کنند ، توجه به گفته های آنان است . بعضی از والدین با بچه های خود طوری صحبت می کنند که با دیگران هرگز این گونه صحبت نمی کنند بعضی از والدین وقتی که عصبانی می شوند ، بچه های خود را با نام های تحقیر آمیز و بی اهمیت صدا می زنند این گونه روش ها می توانند تاثیر منفی روی عزت نفس آن ها داشته باشند . والدین می توانند با گفتن لطفا و متشکرم احترام خود را به بچه ها نشان دهند ، هم چنین باید از بچه ها در خواست کند که آنان نیز مشابه والدین خودعمل کنند.

۴) در آموزش های خود جدی باشید .

بچه ها به چیزهای قابل پیش بینی در زندگی خود نیاز دارند . آن ها نیاز دارند که بدانند والدینشان چه ا نتظاری از آنان دارند . همچنین می خواهند بدانند که چه انتظاراتی باید از والدینشان داشته باشند . قوانین خانوادگی باید برای بچه ها روشن و همواره لازم الاجرا باشند . از ا ین طریق بچه ها یاد می گیرند که چه رفتاری قابل قبول و چه رفتاری غیر قابل قبول ا ست.

۵) انتظار نداشته باشید بچه هایتان کامل باشند .

هیچ کسی کامل نیست ، و لذا والدین نباید چنین انتظاری از فرزندان خود داشته باشند ، بچه ها نیاز دارند بداند که والدینشان آن ها را همان طور که هستند قبول دارند و چنین مقبولیتی باعث می شود که آن ها احساس امنیتی کنند ، و نتیجه این امر افزایش عزت نفس است . بعضی از والدین فکر می کنند که بایستی بچه ها ی خود راتحت فشار بگذارند تا کارها را بهتر انجام دهند . در واقع عکس این عمل درست است .

بچه هایی که والدینشان آن ها را همان طور که هستند ، قبول می کنند با اعتماد به نفس و اطمینان خاطر ، تلاش لازم را برای موفقیت انجام می دهند . اما بچه هایی که تحت فشار والدین قرار می گیرند تا کارها را بهتر ا نجام دهند ، ضمن ناراحتی علیه والدین خود طغیان می کنند.

۶) به رفتار ها ونگرش های خود ا همیت دهید .

والدین الگوی بچه ها در نحوه رفتار و نگرش محسوب می شوند آنها نمی تواند انتظار داشته باشند که بچه هایشان نگرش مثبت و مناسب را بدون داشتن الگویی درست ، رشد دهند اگر والدین درباره خود شان احساس خوبی نداشسته باشند ، قادر نخواهند بود به فرزندانشان نشان دهند چگونه درباره خود احساس خوبی داشته باشند.

۷) به سخنان فرزندان خود گوش کرده به آنها پاسخ دهید.

والدین باید در گفت وگو با فرزندانشان ، مطمئن باشند که به آنها توجه کامل دارند والدین می تواند با نشستن در کنار آنان ، نگاه کردن در چشمانشان و از طریق نوازش این کار را انجام دهند . والدین باید به وسیله تربیت کردن توام با احترام این اجاره را به فرزندانشان بدهند که بدانند سوالات و سخنان آنان مهم است.

اگر والدین به آن چه بچه ها می گویند اهمیتی ندهند احتمالا موجب تقویت این فکر در بچه ها خواهند شد که افراد مهمی نیستنددو گفته هایشان نیز چندان اهمیتی ندارند.

والدین باید بچه ها را به پرسیدن تشویق کنند و با صداقت به سوالات انان پاسخ دهند و وقتی جواب سوالی را نمی دانند به راحتی بگویند که نمی دانند و از پاسخ غلط خودداری کنند زیرا فرزندان انتظار ندارند که والدینشان همه چیز را بدانند اما از آنان انتظار دارند که صادق باشند.

۸) به قول ها یی که به فرزندان خود داده اید عمل کنید :

وقتی والدین به فرزندان خود قول می دهند که کاری را انجام دهند بایستی تمام تلاش خود را برای پای بندی به آن قول به عمل آورند. عمل به قول نشان دهنده آن است که والدین فرزندانشان را دوست دارند و با آن ها با صداقت و درستی رفتار می کنند . به بیان دیگر عمل نکردن به قول بچه ها را دچار سر درگمی کرده با این فکر را در آنان تقویت می کند که والدینشان آن ها را به حد کافی دوست ندارند تا به قول خود عمل نمایند. این عمل به شدت به عزت نفس بچه ها صدمه می زند.

۹) برای فرزندان خود وقت بگذارید

والدین باید وقت خاصی را در نظر بگیرند که با فرزندان خود بگذرانند . این وقت باید هم باری والدین و هم برای فرزندان شاد و حسرت آمیز باشد . مقدار وقتی که با فرزندتان می گذرانید ، مهم نیست . مهم این است که دقایقی را با هم باشید . اختصاص زمان خاصی ، مثلا ۱۵ دقیقه در هر روز ، این پیام را به فرزندان خواهد داد که والدینشان برای آن ها اهمیت و ارزش قائل اند و این بسیار مهم است .

۱۰) به فرزندانتان مثبت گویی در مورد خود را آموزش دهید .

مثبت گویی در مورد خود ، ابزار نیرومندی برای بچه هاست هر قدر که بچه ها چیزهای خوبی را در مورد خود تکرار کنند به احتمال خیلی زیاد آن را باور کرده و در خ ود حس خواهند کرد بهترین راه برای آموزش مثبت گویی به بچه ها ، انجام آن توسط والدین در مورد خودشان است.

۱۱) بچه ها راتشویق کنید که تصمیم هایی در مورد خود بگیرند .

قدرت تصمیم گیری یکی از مهارتهای مهم برای بچه هاست . داشتن چنین مهارتی خیلی مهم خواهد بود و الدین می تواند قدرت تصمیم گیری بچه هارا به روش های مختلف مورد تشویق قرار دهند . این امر از خردسالی شروع می شود و الدین می تواند راههای گوناگون را به فرزندان خود ارائه دهند و از آن ها بخواهند که تصمیم گیری کنند مثلا فهرستی از غذاها را بدهند و با نظر آن ها نسبت به تهیه غذای شب اقدام کنند بازیهای مانند شطرنج قدرت تصمیم گیری در کودکان را افزاش دهند.

۱۲) به بچه ها مسئولیت بدهید .

وقتی به بچه ها مسئولیت هایی داده می شود ، ان ها به خود می بالند و رشد می کنند مسئولیتهایی مانند کارهای عادی و روز مره هفتگی و روزانه باعث می شود که والدین نسبت به توانایی فرزندانشان اعتماد کنند و آن ها نیز از عهده انجام کار ، به خوبی بر آیند و در این بین تشویق برای گرفتن مسئولیت بسیار موثر است.

۱۳) بچه ها را آزاد بگذارید تا بعضی مواقع خطر کنند

برای بچه ها مهم است که یاد بگیرند که آن ها هم مانند بزرگتر ها در مواقعی شکست میخورند بچه ها بدون تجربه شکست و ناکامی قادر به یادگیری و چگونگی مقابله با ان نیستند . بنابراین به جای محافظ آن ها بودن وتلاش در پرهیز ا ز شکست آنان ، والدین باید به بچه ها کمک کنند تا وقتی که چنین اتفاقاتی برایشان افتاد بتوانند با روش های مثبت به مقابله با آن برخیزند . والدینی که نحوه مقابله با شکست و نا کامی را به فرزندان خود یاد می دهند ، آن ها را در تمام عمر به این وسیله مجهز می کنند.

۱۴) دوستی های فرزندان خود را تشویق کنید .

نیازهای اجتماعی بچه ها در رشد و عزت نفس آنان بسیار حائز اهمیت است بچه ها نیاز دارند که اوقاتی را با دوستان خود برای یادگیری ارتباط با سایر افراد خارج از خانواده و با افرا همسن خود بگذرانند .چنین دوستی هایی به بچه ها یاد می دهد که چگونه با دیگران همکاری کنند و با ا فراد دیگر ارتباط داشته باشند.

۱۵) به توانایی ها و علائق فرزندان خود اهمیت دهید.

۱۶) کارهای مدرسه ای هنری و پروژه های فرزندان خود را در معرض نمایش قرار دهید.

۱۷) در برخورد با نوجوان ملایم و منطقی باشید.

۱۸) اجازه ابراز وجود را به نوجوان خویش بدهید و به نظریات آن احترام بگذارید.

۱۹) از مقایسه کردن نوجوانان با یکدیگر جدا بپرهیزید .

۲۰) هیچ گاه نظریات خویش را به نوجوانان تحمیل نکنید.

۲۱) همواره سعی کنید توانمندیهای کودکان و نوجوانان را مد نظر قرار دهید نه ضعفها و ناتواناییهای آنان را .

۲۲) به نوحوانان خویش در حد لزوم اجازه فعالیت بدهید.

۲۳) تجارب موفقیت آمیز نوجوانان را افزایش دهید تا از این طریق عزت نفس بالایی در آنان شکل گیرد.

۲۴) مهارتهای اجتماعی کودک و نوجوان کمرو و دارای عزت نفس پایین را تقویت کنید.

۲۵) همیشه در برخورد با نوجوان حالت پذیرندگی و نه طوکنندگی داشته باشید.

۲۶) با همسر خویش جبهه متعد تشکیل دهید هرگز با فرزندان خود علیه همسرتان متحد نشوید این عمل ممکن است در فرزند شما کشمکشهای عاطفی ایجادکند چنین عملی موجب برانگیختگی احساسات مخرب چون گناه ، حقارت ، شرمندگی و نا امنی خواهد شد.

۲۷) از وابسته کردن بیش از حد نوجوان به خودتان پرهیز کنید.

۲۸) نوجوان خود را با الگوهای رفتاری مطلوب آشنا کنید.

۲۹) نوجوان را هیچ گاه با موضوعات خرافی ( چون دیو ، پری ، جن و … ) نترسانید .

۳۰) هر چه را که دل کوچک فرزند شما می خواهد در اختیار او مگذارید ( به او فرصت دهید تا ارزش بدست آوردن و لذت استحقاق داشتن را درک کند .

۳۱) هرگز به عواطف و احساسات نوجوان خود بی تفاوت نباشید.

۳۲) با نوجوان خود مثل یک دوست صمیمی برخورد کنید.

۳۳) توجه د اشته باشید که مشاجرات لفظی در خانه ( میان پدر و مادر ) در روحیه یا رفتار نوجوان منعکس می شود.

۳۴) به سرگرمیها و تفریحات مناسب در زندگی نوجوان اهمیت دهید و بی تفاوت نباشید .

۳۵) در محبت کردن به نوجوان راه افراط و تفریط در پیش نگرید.

۳۶) به فرزندتان احساس بدهید که بداند دوست داشتنی و قابل احترام است اما هرگز با او نوزاد وار رفتار نکنید.

۳۷) توقعات فرزندتان را در حد معقول برآورده سازید.

۳۸) هیچ گاه فرزندتان را با القاب نامناسب صدا نزنید و از مسخره کردن آنها جدا بپرهیزید.

۳۹) در پرورش استعدادهای بالقوه کودکتان جدیت به خرج دهید.

۴۰) برای آنکه کودکی باعزت نفس بالا پرورش دهیم باید خود دارای عزت نفس شایان توجهی باشیم.

دو روش علمی برا ی افزایش اعتماد به نفس بر گرفته از مقاله منصور آرام فرد کارشناسی اثر روانشناسی

۱) با خدا ارتباط برقرار کنید.

۲) به خودتان عشق بورزید

۳) لیستی از توانایی خود تهیه کنید

۴) خودتان را تشویق و ستایش کنید .

۵) با جسم نو د خوب رفتار کنید

۶) همیشه تبسمی بر لب داشته باشید

۷) حالت بگیرید

۸) تنفس عمیق را تمرین کنید

۹) خوب بخوابید

۱۰) همه را ببخشید ( روح خود را آزاد کنید ) اعتماد بهنفس روحی غنی بزرگ

۱۱) از خوبی دیگر تشکر و قدردانی کنید

۱۲) در همه حال شکر گزار باشید

۱۳) در باره اعتماد به نفس فکر کنید.

۱۴) تکرار عباراتتاکیدی مثبت را جدی بگیرید .

۱۵) کگتابهای مفید و الهام بخش بخوانید

۱۶) به وضعیت ظاهر خود اهمیت بدهید .

۱۷) به د یگران احترام بگذارید.

۱۸) خود را به دیگران معذی کنید

۱۹) سرعت راه رفتن خود را ۲۵ درصد افزایش دهید

۲۰) تبریک و تسلیت بگویید و هدیه بدهید.

مشخصات نوجوان و جوان با

الف) عزت نفس زیاد :

۱) مستقل عمل می کند

۲) مسئولیت پذیر است ( سریع و با اطمینان عمل می کند )

۳) به پیشرفت هایش افتخار می کند.

۴) به آموزش ها و فعالیتهای جدید مشتاقانه رو می آورد.

۵) هیجانات و احساسات در او دامنه وسیعی دارد ( قهقهه زدن ، فریاد زدن ، گریه کردن و…)

۶) ناکامی را به خوبی تحمل می کند.

۷) احساس می کند می تواند دیگران را تحت تاثیر قرار دهد.

ب) با عزت نفس کم :

۱) استعدادهای خود را د ست کم می گیرد ( نمی توانم ، نمی توانم بر زبان او جاریست )

۲) احساس می کند که دیگران ارزشی برای او قائل نیستند.

۳) احساس ناتوانی در فعلایتها می کند .

۴) به آسانی تحت تاثیر دیگران قرار می گیرد.

۵) عواطف و احساسات در او د امنه محدودی دارد ( می توان پیش بینی کرد که در هر موقعیتی چه واکنشی نشان می دهد ) .

۶) از موقعیتهای نگرانی زا فرار می کند .

۷) بهانه جو می باشد و زود نا امید می شود ( اصطلاحا نازک نارنجی است )

۸) برای ضعف ها ی خود دیگران را سرزنش می کند.

و خلاصه آنکه هر فردیکه دنیا است برای شناخت یک دنیا ، یک دنیا چیز باید آموخت .

لیلا اصغری

منـابـع

۱) بیابانگرد ، اسماعیل ‌:روشهای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان

۲) انیکسون ،وینال و همکاران : زمینه روانشناسی – ترجمه محمد تقی براهنی و همکاران ، جلد دوم -تهران .انتشارات رشد ۱۳۶۸

۳) سیف ،‌‌علی اکبر:‌ روانشناسی پرورشی

۴) شفیع آبادی ـ‌ عبداله . فنون و روشهای مشاوره چاپ سوم

۵) هنری مالن ،‌پاول و همکاران : رشد و شخصیت کودک ترجمه مهشید باسایی

۶) ناتانیل براندن :‌ روانشناسی حرمت نفس ترجمه جمال هاشمی

۷) دکتر هریس ،‌کلمز . امینه کلارک ،‌رینولدبین :‌ روشهای تقویت عزت نفس در نوجوانان . ترجمه پروین علی پور