تاثیر فناوری اطلاعات بر اقتصاد

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یكی از بسترهای نوین به سرعت در حال تاثیر گذاری بر زندگی بشر است این تاثیر در كلیه وجوه اجتماعی دیده می شود

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یكی از بسترهای نوین به سرعت در حال تاثیر گذاری بر زندگی بشر است. این تاثیر در كلیه وجوه اجتماعی دیده می شود. از آن جمله تاثیر شدید فناوری اطلاعات بر اقتصاد است. در اقتصاد جدید كه مبتنی بر شبكه های كامپیوتری است محیط كسب و كار در حال تبدیل به محیطی دیجیتالی (رقمی) است. چنین اقتصادی را با عناوینی همچون اقتصاد شبكه ای یا اقتصاد دیجیتال نیز نامیده اند. اقتصاد دیجیتال كه تحت عنوان اقتصاد اینترنتی، اقتصاد نوین یا اقتصاد مبتنی بر شبكه نیز نامیده می شود به اقتصادی اطلاق می گردد كه قسمت اعظم آن بر پایه فناوریهای دیجیتال شامل شبكه های ارتباطی، رایانه ها، نرم افزارها و سایر فناوریهای اطلاعاتی است. واژه اقتصاد دیجیتال گویای یك تحول اقتصادی است؛ تحولی كه در كلیه مولفه های اقتصاد همچون محصولات، مصرف كنندگان، فروشندگان، واسطه ها، خدمات پشتیبانی، بازار و فرآیندهای آن موثر خواهد بود. بسیاری از محصولات و خدمات به صورت دیجیتالی عرضه خواهد شد، به عنوان مثال می توان به محصولات ذیل اشاره كرد:

الف) محصولات اطلاعاتی و سرگرمی ها همچون: مستندات كاغذی، كتابها، روزنامه ها، مجلات، كوپن ها، مقالات تحقیقاتی، مواد آموزشی، اطلاعات مربوط به محصولات شبیه مشخصات محصول، كاتالوگها و منوالها، اطلاعات تصویری همچون عكس ها، كارت پستالها، نقشه ها و تقویم ها، اطلاعات صوتی همچون نوارهای موسیقی و سخنرانی ها، فیلم ها و برنامه های تلویزیونی همچنین بازی ها و نرم افزارهای سرگرمی.

ب) سمبلها، بلیت ها و رزروها در خصوص هتل ها، كنسرت ها، وقایع ورزشی، خطوط هوایی و حمل و نقل، دستورات مالی مثل چكها، كارتها و اسناد اعتباری

ج) خدمات و فرآیندها شبیه خدمات دولتی، پیغامهای الكترونیكی مثل نامه ها، تماسهای تلفنی و دورنگار، فرآیندهای تولید ارزش تجاری شبیه سفارش، انعقاد قرارداد، حراجها، آموزش از راه دور و پزشكی از راه دور.

مصرف كنندگان شامل دهها میلیون مردم سراسر دنیا هستند كه در شبكه وب جست وجو می كنند. آنان خریداران بالقوه كالاها و خدمات ارایه شده و یا تبلیغ شده در اینترنت هستند. مصرف كنندگان به دنبال اطلاعات دقیق تر مقایسه كالاها و خدمات اعلام مناقصه و انجام مذاكرات هستند.

فروشندگان شامل صدها هزار فروشگاههای اینترنتی هستند كه میلیونها محصول و خدمات را تبلیغ و ارایه می كنند. همچنین واسطه ها كه ارایه كننده خدمات اینترنتی هستند دارای نقش متفاوتی نسبت به گذشته هستند. آنها بازارهای الكترونیكی را فراهم و مدیریت می نمایند، به عبارت بهتر زیر ساختهای خدماتی را برای فروشندگان و خریداران مهیا می سازند. اكثر واسطه ها سیستم های كامپیوتری هستند كه از آنها تحت عنوان واسطه های الكترونیكی یا اطلاعاتی یاد می شود.

خدمات پشتیبانی نیز به تدارك فضای دیجیتالی همچون صدور گواهینامه، ایجاد سخت افزارها و نرم افزارهای مورد نیاز، ایجاد محتوا و غیره باز می گردد.

در اقتصاد شبكه ای كه مبتنی بر كاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات می باشد ارتباط بین تولیدكنندگان و مصرف كنندگان بیشتر و فاصله آنها از بین می رود. مفاهیمی چون كسب و كار الكترونیكی، تجارت الكترونیكی، حراج و بازاریابی الكترونیكی تعریف می شود. مشتری گرایی بیشتر و محصولات و خدمات كاملا سفارشی و مبتنی بر سلایق هر یك از مشتریان ارائه می گردد.

استفاده از فناوری اطلاعات در تجارت (تجارت الكترونیكی ) همچون سایر كاربردهای فناوری اطلاعات موجب كاهش هزینه و افزایش كارایی خواهد شد. فروشندگان با هزینه های كمتر و سود بیشتر مواجه شده و مصرف كنندگان نیز با برخورداری از اطلاعات بیشتر امكان انتخاب بهتر و خرید ارزان تر را تجربه می كنند.

دگرگونی های اخیر بازارهای كسب و كار و توسعه فرآیندهای رقابتی كه حاصل شكسته شدن انحصارگرایی است باعث شده تا سازمان ها با دقت و وسواس بیشتری به محیط های كسب و كار نگاه كنند و درصدد برآیند تا شناخت بهتر و بیشتری به ظرفیت ها و نیازهای جدید آن پیدا كنند. مهمترین عنصر مشترك در بیان كسب و كارهای مختلف كه به برنامه ریزی ها و استراتژی های آنها جهت می دهد اطلاعات است.

توسعه فناوری اطلاعات دگرگونی های عمیقی در اهداف روند اجرایی تولیدات و ساختارهای سازمانی به وجود آورده است. فناوری اطلاعات به سازمانها فرصت می دهد بسیاری از كارهای موازی و تكراری را حذف كنند و حجم بالایی از فعالیت های دستی را به سیستم های رایانه ای محول كنند و از كنار آن با فراغ بال بیشتر فرصت مناسبی برای بازنگری ها و برنامه ریزی های كاری پیدا كنند.

از بُعد ساختاری نیز سازمان ها شاهد دگرگونی های فراوانی بوده اند، چرا كه گسترش كاربری سیستم های رایانه ای به نگرش ها و تفكرات تازه ای در بین مدیران و كارمندان و همچنین اصول و تعاریف كاری تازه ای برای پیاده سازی و كاربری آنها نیاز دارد. در این شرایط بینش نوینی در سازمان ها پیاده سازی می شود .بر این اساس اصول كاری مناسبی بین مشتریان و سازمان مبتنی بر خدمات فناوری اطلاعات به اجرا در می آید.

تمام تحولات و تغییرات ذكر شده زمینه ای را فراهم كرده است تا سازمان ها نگرش تازه ای به مفهوم اطلاعات و تاثیر فناوری اطلاعات در بهینه سازی و كاربردی كردن اطلاعات در جهت ایجاد منافع پیدا كنند. امروزه اطلاعات به عنوان منبع ارزشمند و سرمایه سازمان ها محسوب می شود و ارزش و اعتبار آن حتی از شاخص های مهمی همچون سرمایه یا نیروی كار بیشتر است. فناوری اطلاعات می تواند سازمان را در فرآیند های رقابتی یاری رساند. امتیازات و محاسن كاربرد فناوری اطلاعات در كسب و كار می تواند شامل موارد مختلفی باشد. افزایش سرعت اطلاع رسانی و خدمات رسانی، افزایش كمیت و كیفیت تولید، امكان توسعه بازار، امكان نیاز سنجی برای ارائه كالا ها و خدمات جدید ممانعت از گرایش مشتری به رقیب و ایجاد ارزش افزوده برای مشتری از جمله این موارد هستند. لازمه بهره گیری موفق از چنین سیستمی در سازمان شناخت كافی و دقیق از سازمان، منابع آن و آگاهی از روشهای گزینش و توسعه فناوری اطلاعات در كسب و كار است.