مدیریت و نقشهای آن

اگر بخواهیم تعریفی از مدیریت ارائه دهیم باید به تعداد صاحب نظران و مولفان کتب مدیریت , تعریف ارائه داد که تعدادی از تعاریف ارائه شده را نقل می کنیم

الف) تعریف مدیریت

اگر بخواهیم تعریفی از مدیریت ارائه دهیم باید به تعداد صاحب نظران و مولفان کتب مدیریت ، تعریف ارائه داد. که تعدادی از تعاریف ارائه شده را نقل می کنیم.

۱) کار کردن با افراد و به وسیله افراد برای رسیدن به اهداف سازمان .

۲) هنر انجام کار به وسیله دیگران .

۳) هماهنگ سازی منابع انسانی و مادی در جهت تحقق اهداف سازمان .

۴) مدیر کسی است که بتوانددر محیط کار خود به اقتضای موقعیت ،اصول و یافته های علمی ومهارتهای فنی را هنرمندانه و با رعایت موازین اخلاقی به کاربندد،بتواند مشکلات راحل کند،وهدفی را تحقق بخشد.

۵) مدیریت فرایندارتباطی اشتراکی انسانهاوتلاش آنان برای تحقق اهداف مشترک است

۶) مدیر کسی است که از یک دیدگاه ویژه برخوردار است تا باکمک آن بتواند در ارتباط باکار خود ،گذشته و حال وآینده را پیوند زده و نتایج آنرا در برنامه های مد نظر قرارداده و باعث اثر بخشی و خلاقیت ونو آوری در کارها شود.

وجه مشترکی که در تمام تعاریف وجود دارد این است که مدیر کسی است که اهداف سازمان را تحقق می بخشد.

ب) نقش مدیریت

مدیریت فرایند برنامه ریزی ،سازماندهی ،تصمیم گیری ،رهبری، انگیزش و نظارت بر فعالیتهای اعضای سازمان و استفاده از منابع جهت رسیدن به اهداف سازمان است .به عبارت دیگر تقسیم کار بر اساس تخصص و استعداد افراد در جهت رسیدن به اهداف سازمان راسازماندهی گویند .

ج) برنامه ریزی

برنامه ریزی فرایند اتخاذ مجموعه ای از تصمیمات برای انجام اقدامات مربوط به امور سازمان در آینده است . این برنامه ها در جهت پیش برد اهداف سازمان طراحی واجرامی شود . به عبارت دیگر ،برنامه سندی است رسمی که به عنوان مرجعی برای انجام دادن کارها،و ارزشیابی فعالیتهای انجام شده ، دریک دوره معین از زمان مورد استفاده قرار می گیرد.

برنامه هایی که ازسوی وزارت خانه برای تمام سطوح طراحی می شود . برنامه های بلند مدت می- باشد . درحالی که برنامه ریزی در سطوح پایین تر توسط مدیران سطوح میانی یا مدیران رده عملیاتی (مدیران مدارس) مدت زمان کوتاهتری را در برمی گیرد . که این برنامه باتوجه به امکانات و منابع موجود در یک آموزشگاه وبر اساس اهداف آن مقطع طراحی واجرا می شود .

د) سازماندهی

سازماندهی فرایندی است که به واسطه آن مدیریت منابع انسانی و سرمایه ای را جهت تحقق هر چه بهتر اهداف آموزشگاه تنظیم ودر بهترین شرایط به کار می برد.به عبارت دیگر تقسیم کار براساس تخصص و استعداد افراد درجهت رسیدن به اهداف سازمان را سازماندهی گویند .

هـ) تصمیم گیری

افرادی که نقش مدیریت را در مدارس به عهد گرفته اند. در خلال امور کار خود تصمیماتی رااخذ می کنند.که درروندآموزش وتحقق اهداف آموزشگاه موثر بوده است . اگر چه تصمیم گیری رکن اساسی در مدیریت است. و این تصمیمات زمانی مفید و دارای ثمره می باشد که مدیر آگاهی کامل نسبت به شرایط تصمیم گیری (یقین ، واطمینانCertaintg ریسک کردن Risk ،تردید Uncertainty ،ابهام Ambiguity ) داشته باشد.

و) رهبری

پس از آنکه مدیریت برنامه ها را طراحی کرد ،ساختار لازم را بوجود آورد وبا تدوین برنامه کلاس و شروع سال تحصیلی رهبری آموزشگاه را به عهده می گیرد . رهبرمستلزم ترغیب دیگران برای انجام تکالیف لازم جهت تحقق اهداف سازمان است. رهبری با دو مولفه اصلی روبرواست انگیزه و ارتباطmotivation and communication که کاررهبری جنبه ای کاملا عینی و مشخص دارد که شامل کار کردن با مردم است. مدیران با ایجاد فضای مناسب ، کارمندان را در ایفای هر چه بهتر وظایفشان یاری می دهند. مدیران با تشویق و ترغیب افراد می توانند به اهداف خود دست یابد.

▪ انگیزش

انگیزه یک نیاز یا نیروی محرک در نهاد شخص است. که رفتار شخص را نیرو می بخشد و میتوان آن را در راستای اهداف سازمان هدایت نــمود. واین وظیفه مدیر است که با محیطی پویا وخلاق انگیزه را در کارکنان ایجاد نموده. و باعث علاقه مندی آنها به کارشان شود . به عبارت دیگر انگیرش به معنی تشویق ،ترغیب و واداشتن افراد به کار است. وظیفه مدیران ایجاب میکند که شرایط کار را به وجود آورده تا به وسیله آن ، کارکنان انرژ ی خود را برای بثمر رسیدن اهداف سازمان صرف کند .

ز) نظارت

نظارت نوعی مدیریت است که اگرخوب اجرا شود . مدیران را در رسیدن به اهداف سازمان یاری می رساند واطمینان حاصل می کنند که فعالیتهای اعضاء آموزشگاه کاملابه سمت اهداف از پیش تعیین شده اجرا می شود وبرای این کار باید وظایف زیر را به نحو مطلوب انجام دهد.

۱) تعیین معیارهای انجام کار

۲) بررسی مستمر عملکردسال جاری

۳) مقایسه این عملکرد با معیارهای طراحی شده در برنامه

۴) انجام اقدامات اصلاحی در صورت مشاهده هر گونه تغییر درمسیر

● مها رتهای مدیر

یکی از عوامل مهم در مدیریت آموزشی ،توانایی ادراکی مدیریت است . ولازم این کار حداقل شناخت سه حوزه مهارتی در مدیریت است . که به اختصار به شرح آن می پردازیم.

۱) مهارتهای فنی – توانایی بکار بردن دانش ، فنون ، و ابزار که لازمه انجام وظایف خاص است که از طریق تجربه ،تحصیل و کارورزی حا صل میشود

۲) مهارتهای انسانی - توانایی و قدرت تشخیص در کار کردن با مردم و انجام دادن کار بوسیله آنها .

۳) مهارتهای ادراکی – توانای فهمیدن پیچیدگی کل سازمان واینکه آیا خود شخص در مسیر شرایط سازمان عمل می کند یا نه .

بنابراین با توجه به مهارتهای سه گانه،مدیر باید بتواند در سازمانی که فعالیت می کند . یک دید کلی داشته باشد مدیرانی که توانایی تامین نیازهای کودکان ،نوجوانان و جوانان را در مدرسه ای که به تحصیل اشتغال دارند داراست می تواند جو سازمانی خود را اصلاح کند ودر مدرسه محیطی مملو از صفا وصمیمیت به وجود آورد . و از تجربه های موفقیت آمیز خود برای گسترش و حفظ بهداشت روانی کار و تحصیل دانش آموزان کمک بگیرد.

● تفاوت مدیریت و رهبری

اصولاً رهبری راهنر نفوذ در دیگران می دانند . بدین معنی که پیروان به دلخواه نه از روی اجبار از رهبراطاعت می کنند . فرد می تواند این هنر را داشته باشد . بدون اینکه قادر باشد هدفهای سازمان راتحقق بخشد. (مدیر نباشد) در ضمن رهبری یکی از وظایف مدیریت است که با رهبری در"رهبری رهبران"متفاوت است . بدین معنی که رهبری فرایند نفوذ دردیگران است به طوریکه آنها با میل و اشتیاق و جدیت در دستیابی به اهداف سازمان تلاش می نمایند .

ولی رهبری درمدیریت فرایندی است که کا رکنان از روی ترس ، اجبار،پاداش ،تنبیه ،ویا تشویق وظایف خودشان را انجام می دهند . اگر چه مدیری موفق است ، که بتواند هم مدیر باشد وهم رهبرودر راستای اهداف سازمان نقش خود را ایفا نماید. تفاوتهای بین رهبران ومدیران را درنمودار(۱)نشان داده شده است .

منبع جدول :مدیریت رفتار سازمانی دکتر زهرا برومند

[۱] - Adminstration

[۲] - Management Functions

[۳] - Plan ning

[۴] - Organizing

[۵] - decision mak

[۶] - leading

[۷] controhhing -

توسط علیرضا امینی

http://tqm-iran.blogfa.com