راوی زندگی درونی آدم ها

وقتی نام برنده پولیتزر داستانی سال ۲۰۱۰ اعلام شد خیلی ها شگفت زده شدند

وقتی نام برنده پولیتزر داستانی سال ۲۰۱۰ اعلام شد خیلی‌ها شگفت زده شدند. پل هاردینگ (Paul Harding) نویسنده ۴۲ ساله آمریکایی تا پیش از آن که برنده جایزه پولیتزر داستانی بشود تقریبا ناشناخته بود. رمان «تعمیرکاران دوره گرد» او سال ۲۰۰۹ وقتی منتشر شد چند تا از نشریات مهم آمریکایی (مثل نیویورکر و لس‌آنجلس تایمز) نقدهای مثبتی بر آن نوشتند، ولی باز هم نام پل هاردینگ میان اسامی مشهور گم بود. هاردینگ از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷ طبل‌زن یک گروه موسیقی به نام کولد واتر فلت بود.

او مدرک لیسانس زبان انگلیسی از دانشگاه امهرست و نیز مدرک نویسندگی از کارگاه نویسندگان آیووا دارد و در دانشگاه هاروارد و دانشگاه آیووا نویسندگی خلاق درس داده است. هاردینگ، دوران رشد خود را در ساحل شمالی بوستون و در شهر کوچک ونهام گذراند. او در دوران نوجوانی و جوانی زمان زیادی را به پرسه‌زدن در جنگل‌ها می‌گذراند و این البته به دلیل عشقش به طبیعت بود. پدربزرگ مادری‌اش تعمیرکار ساعت بود و هاردینگ هم پیش او شاگردی می‌کرد. هاردینگ رمان تعمیرکاران خود را براساس تجاربی که از دوره شاگردی پدربزرگش به دست آورده بود، نوشت. هاردینگ پس از آن که از دانشگاه امهرست فارغ‌التحصیل شد به همراه گروه موسیقی کولد واتر فلت برای اجرای کنسرت به جاهای مختلف آمریکا و اروپا سفر کرد. او همیشه یک کتابخوان حرفه‌ای بوده و یک بار اواسط خواندن یکی از رمان‌های کارلوس فوئنتس ناگهان کتاب را زمین گذاشت و با خود گفت دوست دارد به کار نویسندگی مشغول شود. هاردینگ در پی این تصمیم برای شرکت در کلاس‌های نویسندگی تابستانی که در دانشکده اسکیدمور برگزار می‌شد، ثبت‌نام کرد.

او کاملا اتفاقی با مریلین رابینسون (دیگر برنده پولیتزر داستانی) که یکی از استادان آنجا و نیز استاد هاردینگ بود، آشنا شد و از طریق او از وجود کارگاه نویسندگان آیووا مطلع شد و برای حضور در کلاس‌های آنجا تقاضا داد و تقاضایش پذیرفته شد. هاردینگ در مرحله‌ای از زندگی‌اش متوجه شد بیشتر افرادی را که او تحسین می‌کند، مذهبی‌اند. به همین علت سال‌ها به مطالعه الهیات پرداخت. او در این زمینه بشدت تحت تأثیر کارل بارت و جان کالوین قرار داشت. او خود را یک پیرو فلسفه متعالی نوگرا و خود آموخته از نیو انگلند می‌داند. هاردینگ به لحاظ موسیقایی طبل‌زن‌های جاز را تحسین می‌کند و الوین جونز، طبل‌زن گروه کولتران را بزرگ‌ترین طبل‌زن می‌داند. هاردینگ به همراه همسر و ۲ فرزندش در نزدیکی‌های بوستون زندگی می‌کند. کتاب ۱۹۲ صفحه‌ای هاردینگ که درباره آخرین روزهای زندگی یک مرد و رابطه او با پدرش است و نقدهای بسیار مثبتی را در پی داشت، توسط یک انتشاراتی کوچک و غیرانتفاعی که ۳ سال بیشتر قدمت ندارد، منتشر شد.

این رمان از زمان انتشارش در ژانویه ۲۰۰۹ تاکنون ۱۵ هزار نسخه فروش داشت. این آمار فروش برای یک انتشاراتی کوچک موفقیت بزرگی محسوب می‌شود، ولی به لحاظ معیارهای مالی، این فروش در حد هیچ است. آخرین باری که یک انتشاراتی کوچک، برنده پولیتزر ادبیات داستانی شده بود سال ۱۹۸۱ بود که به کتابی از جان کندی تول از انتشارات دانشگاه لوئیزیانا تعلق گرفته بود. هاردینگ پس از این که برنده جایزه پولیتزر شد به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «هیچ‌کس خبر برنده شدنم را به من نداد. من خودم از طریق سر زدن به وب‌سایت پولیتزر فهمیدم که برنده شده‌ام.» او همچنین گفت: «وقتی فهمیدم برنده شدم مات و مبهوت ماندم. کتاب من یک کتاب کوچک از یک ناشر کوچک بود که از اول تا آخر فروش محدودی داشت. تأییدی که جایزه پولیتزر در خود دارد به آدم حس آزادی می‌دهد. من الان که خیالم از بابت جنبه مالی قضیه راحت شد، می‌توانم کاری را که بسیار دوستش دارم، ادامه بدهم.»

گفتگویی که می خوانید خلاصه ۲ گفتگوی این نویسنده با نشریه های پاولز و بوکسالت است .

▪ ایده نوشتن رمان تعمیرکاران دوره‌گرد از کجا به ذهن‌تان رسید؟

ـ اولین تصویری که به ذهن من رسید لحظه‌ای بود که جورج ناگهان متوجه می‌شود هووارد دارد با ماشین از کنار خانه‌اش عبور می‌کند و این که پدرش خانواده را ترک کرده است. تصویر آغازین این رمان با رفتن هووارد شروع شد و بعد هم غذا خوردن کاترین با بچه‌ها که یک حس تعلیق هم فضا را پر کرده بود. این شروع ماجرا بود و همین افکار در پایان عمر جورج مدام به سراغش می‌آمدند.

▪ این رمان با زمان و تا حدودی با درک ما از زمان بازی می‌کند.

ـ بله. در این کتاب زمان به هم ریخته. زمان با توالی روایت مرتبط است. فلان اتفاق افتاد و بعد این اتفاق افتاد و بعد این اتفاق افتاد. ما در جریان زمان قرار داریم و آخرش هم نمی‌فهمیم جریان زمان چیست.

▪ شما زمانی نوازنده بودید. آیا برای نوازندگی دلتان تنگ نمی‌شود؟

ـ نه. زندگی یک نوازنده سخت و توان‌فرساست؛ یعنی حداقل این را درباره گروه موسیقی خودمان می‌گویم، چون پول نداشتیم. بخصوص وقتی بخواهی برای اجرای کنسرت به شهرهای مختلف آمریکا سفر کنی. فاصله بین شهرهای آمریکا خیلی بیشتر از شهرهای اروپایی است. نه می‌توانی درست و حسابی غذا بخوری و نه می‌توانی درست و حسابی حمام کنی. بعد از این که هفت، هشت هفته را در جاده‌ها گذراندی دیگر نایی برایت باقی نمی‌ماند. نه، دلم برای آن روز‌ها تنگ نمی‌شود. برای من خیلی راحت‌تر است که در اتاق کارم بنشینم و بنویسم.

▪ آیا به نظر شما زندگی یک نویسنده هم می‌تواند در بعضی جا‌ها طاقت‌فرسا باشد؟

ـ تا الان که نبوده. یک‌سری سفر برای تبلیغات کتاب باید انجام بدهم که خیلی راحت از سفر برای اجرای کنسرت است. در این سفر‌ها وقت بیشتری دارم، لذت‌بخش‌تر است و سر و صدایش هم کمتر است. من از نظر بالینی کم‌شنوا هستم و دچار وزوز گوش می‌شوم. وقتی در یک جای ساکت هستم در گوشم صداهای مختلف می‌شنوم، مثلا صدای یک گفتگوی رادیویی. گوش‌هایم درب و داغانند.

▪ آیا شما همیشه مشغول نوشتن یک جور رمان هستید؟

ـ فکر نمی‌کنم تحت‌‌تأثیر صرفا یک نوع مضمون قرار داشته باشم. البته نویسنده همیشه تحت تأثیر تجارب خودش قرار دارد.

در کتاب شما گفتگوی چندانی وجود ندارد و از علامت نقل قول هم خبری نیست.

من از شکل علامت نقل قول خوشم نمی‌آید یا علامت خط تیره. من شخصا به زندگی درونی آدم‌ها علاقه‌مندم، هیجانی که در هشیاری وجود دارد.

▪ الان روی کتاب خاصی دارید کار می‌کنید؟

ـ دارم رمان دومم را می‌نویسم. داستان این رمان با رمان اولم مرتبط است.

● مختصری درباره جوایز پولیتزر

جوایز پولیتزر (با تلفظ پولیتسر) که توسط جوزف پولیتزر، ناشر مجارستانی ـ آمریکایی بنیان گذاشته شد، به ۳ رشته اصلی ادبیات، روزنامه‌نگاری و موسیقی تعلق می‌گیرد. اهداکننده این جوایز دانشگاه کلمبیاست. جوایز پولیتزر تقریبا در ۲۱ شاخه بین برندگان توزیع می‌شود و هر برنده ضمن دریافت یک گواهی وجه نقد به مبلغ ۱۰ هزار دلار دریافت می‌کند. فقط برنده خدمات عمومی در بخش روزنامه‌نگاری یک مدال طلا دریافت می‌کند که البته به کل مجموعه یک روزنامه تعلق می‌گیرد. از برندگان برجسته جایزه به این نویسندگان می‌توان اشاره کرد: مارگارت میچل، ساؤل بلؤ، ارنست همینگوی، یودورا ولتی، هارپر لی، ویلیام فاکنر، تونی موریسون، ادوارد آلبی، تنسی ویلیامز و جان آپدایک. خط‌مشی کلی اهداکنندگان جوایز پولیتزر اهدای این جوایز به آثاری است که در درجه اول به زندگی آمریکاییان می‌پردازند؛ به همین دلیل اکثر نویسندگان و نمایشنامه‌نویسان و شاعرانی که برنده این جایزه شده‌اند آثار بومی‌شان جذابیت چندانی برای خواننده غیرآمریکایی ندارد و تعداد معدودی از آنها صاحب آثاری جهانی هستند.

بعضی از برندگان جوایز پولیتزر امسال، رشته ادبیات غیرداستانی عمومی: «گذشته سمج: داستان تعریف نشده رقابت تسلیحاتی و میراث خطرناک آن»‌ نوشته دیوید ئی. هافمن، رشته تاریخ: «اربابان سرمایه: بانکدارانی که جهان را در هم شکستند» نوشته لیاقت احمد، رشته نمایشنامه‌نویسی: تقریبا طبیعی نوشته تام کیت، رشته شعر: «خبره» نوشته ری آرمان تراؤت هستند.

فرشید عطایی