با هم بخندیم

نگاهی به تعدادی از برترین آثار کمدی تاریخ سینما

ژانر کمدی به عنوان یکی از گونه های مهم و پرطرفدار، از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینما برخوردار است. از پیدایش و ظهور سینما تا کنون، آثار کمدی همواره سهم مهمی در بقا و پیشبرد سینما داشته است و توانسته تعداد زیادی از بازیگران و کارگردان های برجسته سینما را معرفی کند، برخی از این هنرمندان بزرگ «چارلی چاپلین»، «باسترکیتن»، «ژاک تاتی»، «هارولد لوید» و «برادران مارکس» هستند. ژانر کمدی در طول حیات سینما، موجب شادی، هیجان و انبساط خاطر تماشاچیان را فراهم ساخته است. آثاری که در این مجموعه آمده، انتخابی است و سعی شده آثاری انتخاب شوند که در رونق و پیش بردن ژانر کمدی بسیار تاثیرگذار بوده‌اند هرچند که تعداد آنها قطعا بیش از این فهرست است و بحث درباره کل این آثار ،زمان و فضای بیشتری می طلبد.

● ژنرال «باستر کیتون» (۱۹۲۶)

باستر کیتون یکی از کمدین‌های بزرگ سینما، پس از ساخت چند فیلم موفق در ژانر کمدی «مهمان‌نوازی ما» (۱۹۲۳)، «شرلوک جونیور» (۱۹۲۴)، «هفت شانس» (۱۹۲۵)، با ساخت فیلم «ژنرال» یکی از شاهکارهای خود و تاریخ سینما را خلق کرد. «ژنرال» بر اساس یک ماجرای واقعی ساخته شد و «کیتون» فیلمش را در لوکیشن های واقعی کارگردانی کرد. فیلم داستان علاقه و عشق «کیتون» به یک لوکوموتیو و یک دختر است که ماجرایش در زمان جنگ‌های داخلی آمریکا می گذرد. «ژنرال» علاوه بر اینکه تا حد امکان به واقعیت نزدیک است، یک اثر کمدی بسیار موفق نیز هست. فیلم سرشار از صحنه‌های متنوع و هیجان انگیز و شوخی‌های خلاقانه «کیتون» است که آن را به اثری گرم و تماشایی بدل کرده است.

● روشنایی‌های شهر «چارلی چاپلین» (۱۹۳۱)

«چارلی چاپلین» نیازی به معرفی ندارد، او معروف‌ترین شخصیت تاریخ سینماست. عصر طلایی سینمای صامت مدیون آثار برجسته «چاپلین» است و او با حضورش بر پرده سینما تا ابد باعث شادی و نشاط مردم است. «چاپلین» فیلم «روشنایی‌های شهر» را در دوره‌ای ساخت که دیگر سینمای صامت جای خود را به سینمای ناطق سپرده بود و آثار صامت دیگر رونق گذشته را نداشتند. اما «چاپلین» فیلمش را به صورت صامت ساخت و نتیجه کار با بهره بردن از فضایی عاطفی و احساسی، مهارت‌های فیزیکی «چاپلین» و قدرت نمایش و پانتومیم او، به یکی از زیباترین آثار کمدی تاریخ سینما بدل شد.

● شبی در اپرا «سام وود» (۱۹۳۵)

«شبی در اُپرا» از بهترین آثار کمدی کلاسیک تاریخ سینما به‌شمار می‌آید. در این فیلم، مثلث ویرانگر «برادران مارکس» به بهترین شکل ممکن و پررنگ‌تر از هر حضور دیگرشان، هنر خود را به نمایش می‌گذارند. آنها هیچ‌گاه اینگونه در فیلمی، در خلق هرج و مرج شادمانه آزادی عمل نداشته‌اند. شوخی‌های بی امان و دیوانه‌کننده «گروچو»، اعتماد به نفس و گستاخی «چیکو» و لال بازی دیوانه‌وار «هارپو»، فیلم را به یک اثر برجسته و بزرگ بدل کرده است.

● بودن یا نبودن «ارنست لوبیچ» (۱۹۴۲)

«بودن یا نبودن» یکی از بهترین کمدی‌هایی است که تاکنون ساخته شده است و در واقع این فیلم «لوبیچ» را باید نقطه اوجی در تاریخ سینمای کمدی دانست. این فیلم «لوبیچ» علاوه بر اینکه حمله‌ای است به نازیسم و ویرانی اروپا، کمدی بدیع و پیچیده‌ای از استاد به شمار می‌آید که در نوع خود بی‌نظیر است. ریتم سریع فیلم متناسب است و لحظه‌ای از اوج نمی‌افتد. شوخی‌های کلامی در فیلم کم‌نظیرند و بازیگران فیلم همگی در اوج هستند. این اثری است جذاب و هنوز جادویی.

● دایی جان «ژاک تاتی»(۱۹۵۸)

در میان کمدین های موفق تاریخ سینما، «ژاک تاتی» نیز مانند «چاپلین» از بزرگترین هنرمندان این ژانر است. در میان آثار «ژاک تاتی» فیلم «دایی جان» از شاخص‌ترین آثار او محسوب می‌شود. طنز بصری خاص «تاتی»، نماهای دور و حرکات ثابت دوربین، رابطه میان شخصیت‌ها، بهره‌گیری از اشیا و صداهای محیط، طراحی صحنه و دکور و نوع خاص لباس‌ها، از مشخصه‌های اصلی اوست که در فیلم «دایی جان» به اوج و کمال می رسد. «تاتی» در «دایی جان» شوخی‌ها و صحنه‌های طنز درخشانی را خلق می‌کند و فیلم برخوردار از ساختاری استادانه در مورد تضاد زندگی طبیعی و ماشینی است. «دایی جان» یک کٌمدی استثنایی است.

● افراد ناشناس همیشگی «ماریو مونیچلی» (۱۹۵۸)

« افراد ناشناس همیشگی» یکی از بهترین کمدی‌های ایتالیایی است که تاکنون ساخته شده است.

فیلم مانند دیگر آثار مونیچلی «جنگ بزرگ»، «دزد پرشور» درونمایه ای انتقادی دارد و حتی می توان آن را بهتر از فیلم مهم او «جنگ بزرگ» دانست. داستان فیلم درمورد عده‌ای دزد آماتور است که می‌خواهند به یک جواهر فروشی دستبرد بزنند اما غیرحرفه‌ای بودن آنها در انجام سرقت، موقعیت های طنز فراوانی را به‌وجود می آورد، این یکی از مضحک‌ترین سرقت های سینمایی است.

● دنیای دیوانه دیوانه دیوانه «استنلی کریمر» (۱۹۶۳)

کمدی درخشانی از «کریمر» که حاوی طنز و شوخی‌های فراوانی است. طرح تعقیب و گریز داستان که از همان ابتدا تا انتهای فیلم ادامه دارد و موقعیت‌ها و صحنه‌هایی که شخصیت‌ها طی جست‌وجو برای به‌دست آوردن ۳۵۰هزار دلار پول به‌وجود می‌آورند، هیجان و لحظات جذابی را به فیلم بخشیده است. صحنه‌های کمدی بزن بکوب و تعقیب و گریز، بدیع و خوش ساخت هستند. یکی از ویژگی‌ها و جذابیت‌های فیلم، حضور تعداد زیادی از ستارگان سینمای کمدی است، از جمله «باسترکیتن» و «جری لوئیس» که به فیلم شکوه و جلای خاصی بخشیده است.

● تیری در تاریکی «بلیک ادواردز» (۱۹۶۴)

«تیری در تاریکی» فیلمی سرشار از نمایاندن استعدادها و توانایی‌های هنری خیره‌کننده زوج جذاب «بلیک ادواردز» و «پیتر سلرز» است. این دومین فیلم از سری فیلم‌های «پلنگ صورتی» است که با بازی ویرانگر و دیوانه‌وار «سلرز» که در فیلم موجی از ویرانی و آشفتگی را به‌وجود می‌آورد همراه است که اثر را به بهترین فیلم از سری فیلم‌های «پلنگ صورتی» بدل می‌کند.

«تیری در تاریکی» در برگیرنده بهترین شوخی‌های تصویری و کلامی است که به همت «سلرز» یکه ستاره فیلم و تجسم کمدی خاص «ادواردز» شکل می‌گیرد. این فیلم نقطه عطفی در تاریخ سینمای کمدی است.

● دکتر استرنج لاو «استنلی کوبریک» (۱۹۶۴)

«دکتر استرنج لاو: یا چگونه یاد گرفتم از نگرانی دست بردارم و بمب را دوست داشته باشم» یک کمدی سیاه و شاهکاری از «استنلی کوبریک» است، فیلمی که با استادی کامل ساخته و پرداخته شده است.

کارگردانی «کوبریک» و تسلطش بر صحنه‌ها حیرت انگیز است. موضوع فیلم برخلاف هراس‌آور بودنش، به علت مهارت کوبریک در چیدمان و پرداخت صحنه‌ها و همین‌طور فیلمبرداری و طراحی صحنه فوق‌العاده، چهره‌ای طنزآمیز به خود می‌گیرد. «کوبریک» در انتخاب بازیگرها نیز موفق بوده و حضور «پیترسلرز» ، دیدگاه طنزآمیز فیلم را تقویت کرده است.

● آنی هال «وودی آلن» (۱۹۷۷)

«آنی هال» یکی از بهترین و خالصانه‌ترین کارهای «وودی آلن» است.

فیلم به هر لحاظی فیلمی محبوب است. زوج دوست‌داشتنی «وودی آلن» و «دایان کیتن» با بازی‌های دیوانه‌وار و متفاوت‌شان، بحث‌ها، شوخی‌ها و دیالوگ‌ها و حتی لباس‌هایشان بسیار جذاب و تماشایی‌اند و در واقع می‌توان گفت با همین حضورشان در فیلم «آنی هال» به تاریخ سینما پیوسته‌اند. فیلم از کمدی‌های شاخص تاریخ سینماست.

حسن نیازی