حق العمل کاری در دنیای واقعی و فضای مجازی

یکی از انواع فعالیت های تجاری، حق العمل کاری است.

یکی از انواع فعالیت های تجاری، حق العمل کاری است. حق العمل کار به کسی می گویند که به اسم خود لکن به حساب دیگری اقدام به انجام معامله می نماید و در مقابل مبلغی را به عنوان حق العمل دریافت می دارد. حق العمل کار همچون وکیل است، با این تفاوت که باید آمر را از جریان اقدامات خود مستحضر و مطلع سازد و در صورتی که عمل مورد نظر را به انجام رساند، آمر را به فوریت از این امر مطلع سازد.

وی اگرچه جز در مواقعی که آمر دستور به بیمه کردن اموال موضوع معامله که در اختیار حق العمل کار قرار میگیرد نداده باشد، مکلف به این کار نیست، لکن باید در حفظ اموال کوشا باشد و اقدامات لازم را برای محافظت از مال التجاره به عمل آورد، در غیر اینصورت مسئول خسارات ناشی از غفلت خویش خواهد بود. این مسئولیت حق العمل کار تا آنجا پیش می رود که اگر بیم فساد و بی ارزش شدن مال التجاره ای که نزد وی گذارده شده است برود و منافع آمر مترتب بر فروش سریع آن باشد، مکلف است که مال التجاره را با اطلاع دادستان محل یا نماینده ی وی فورا به فروش برساند و چنانچه فروش مال به قیمتی کمتر از آنچه که آمر تعیین کرده است اتفاق بیافتد، چنانچه حق العمل کار ثابت نماید از ضرر بیشتری احتراز کرده و تحصیل اجازه ی آمر در آن موقع امکانپذیر نبوده است، مسئول تفاوت قیمت نیز نخواهد بود. از طرف دیگر چنانچه حق العمل کار بتواند کالا را به قیمتی بیش از آنچه آمر گفته، بفروشد یا وقتی که وی مامور به خرید است بتواند کالا را با همان کیفیت مدنظر آمر با قیمتی کمتر از آنچه مدنظر آمر بوده خریداری نماید، مبلغ اضافه نیز باید به حساب آمر محسوب گردد و حق العمل کار حق استفاده از آنرا ندارد. این قوانین و قواعد همگی برای حق العمل کاری در دنیای واقعی وضع شده اند.

اما امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترش فضای مجازی شاهد حق العمل کاری در فضای مجازی نیز هستیم! به این معنا که برخی فروشندگان کالاهای مختلف که اقدام به فروش اینترنتی محصولاتشان می کنند، به افراد این امکان را می دهند که با ایجاد یک سایت یا حساب کاربری اختصاصی در سایت شرکت، نمایندگی فروش محصولاتشان را در فضای مجازی بر عهده بگیرند و در قبال هربار فروش محصولات درصدی از قیمت آنرا به حساب این نمایندگان واریز می نمایند.

این فضاهای مجازی که به فروشگاه مجازی یا اینترنتی معروفند، نسبت به حق العمل کاری در دنیای واقعی محسناتی نیز دارند که از آنجمله می توان به عدم نیاز حق العمل کار به فضای فیزیکی برای انبارکردن کالاها یا غرفه ای برای فروش، کاهش یا شاید بتوان گفت عدم امکان سوءاستفاده ی حق العمل کار (مانند گرانفروشی)، عدم نگرانی از فساد مال التجاره نزد حق العمل کار و ... اشاره کرد. لکن در این نوع حق العمل کاری، کسانی که اقدام به ایجاد فروشگاه های مجازی و در واقع دریافت امتیاز فروش محصولات دیگری می کنند باید توجه داشته باشند که علاوه بر رعایت قوانین حق العمل کاری، با توجه به انجام این معاملات در فضای مجازی، باید اقدامات ارتکابی آنها با قانون تجارت الکترونیکی نیز مطابقت داشته باشد.

از جمله فروشندگان باید اطلاعاتی چون مشخصات فنی و کاربردی کالا، هویت تامین کننده و نام تجاری ای که تحت نام آن به فعالیت مشغولند و نشانی وی، آدرس پست الکترونیکی، تلفن و روشهای برقراری ارتباط با فروشنده و هزینه هایی که مشتری باید بپردازد را در اختیار مشتریان قرار دهند. همچنین در اینگونه معاملات که معامله ی از راه دور محسوب می گردد، مصرف کننده باید حداقل هفت روز کاری، وقت برای انصراف از قبولی که نسبت به انجام معامله نموده است، بدون تحمل جریمه یا ارائه دلیل داشته باشد و تنها هزینه ی تحمیلی بر مصرف کننده، هزینه ی بازپس فرستادن کالا باشد، که در خریدهای اینترنتی فعلی، کمتر شاهد چنین امکانی برای خریدار هستیم؛ در حالی که بر اساس قانون تجارت الکترونیکی به محض استفاده ی مصرف کننده از حق انصراف، تامین کننده (فروشنده) مکلف است بدون مطالبه ی هیچگونه وجهی عین مبلغ دریافتی را در اسرع وقت به مصرف کننده مسترد نماید. لذا این عرصه توجه بیشتری را طلب میکند تا با اجرای دقیق قانون در آن، حقوق مصرف کننده هرچه بیشتر و بهتر تامین شود.

نویسنده: خدایار سعیدوزیری ـ روزنامه آفرینش