طرح نظرسنجی از مردم تهران درباره سبد خرید مواد غذایی و میوه و تره بار

مواد خوراكی و غذایی در سبد هزینه خانوارها از جمله اقلام هزینه ای مهم به شمار می رود و به طور مستقیم به چرخه سلامت جسمانی و تغذیه ای مردم برمی گردد و تأمین توانایی مالی در این بخش از هزینه های خانوار از مباحث مهم پیش روی حلقه نهایی اقتصاد تولید یعنی مصرف كنندگان است

سلامت تغذیه ای مردم از جمله شاخص های مهم در آمار توسعه انسانی جوامع است و میزان توسعه یافتگی هر كشوری به این شاخص با اهمیت نیز بستگی دارد.

بی تردید توانایی مالی افراد برای تأمین نیازهای اساسی تغذیه ای خود از یك سو و یا سیر كردن شكم از دیگر سو، موضوع قابل اهمیتی است كه هر نوع چالشی در آن اعم از تولید، توزیع و یا قدرت خرید اقتصادی می تواند به آسیب های انسانی و جسمانی و متعاقب آن درونی- روحی افراد منجر شود.

در این خصوص در هفته های اخیر هم یكی از اخبار مهم پیش روی رسانه های جمعی و نیز مباحث مهم پیش روی مسئولان ذیربط و پیگیر شامل وزارتخانه های جهاد كشاورزی، بازرگانی و نیز مجلس، موضوع برخی از گرانی ها از جمله گرانی انواع میوه و تره بار بود. مجلس با انتقادات خود و رؤسای ارشد وزارتخانه های ذیربط در چرخه تولید و توزیع و بازرگانی به عنوان مقصران، ساعت های كاری زیادی را در پاسخگویی به این انتقادات و نیز طرح مسائل پیش رو و ارائه راه حل های مناسب برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت برخی از انواع میوه و تره بار و كنترل آن ارائه دادند.

در لابه لای این مباحث هر كس دنبال مقصر می گشت، مثلاً وزیر بازرگانی از بانك مركزی انتقاد كرد كه اگر واردات میوه انجام می شد شرایط افزایش قیمت ها این چنین جلو نمی رفت و وزیر جهاد كشاورزی ناتوانی در تنظیم بازار یعنی بخش بازرگانی را مورد انتقاد قرار داد و این در حالی است كه آمارها نشان می دهد ایران مقام هفتم تولید میوه جهان را دارد!

در مجموع با بحث و نظرها در خصوص تنظیم سیستم چرخه تولید، بازرگانی و توزیع چنین جمع بندی شد كه گرانی ها ربطی به طرح تثبیت قیمت ها ندارد و باید سیستم دلالی و بازرگانی آن یعنی واردات و صادرات مورد توجه قرار گیرد و آمار دقیق از نحوه تولیدات ارائه شود تا وضعیت تنظیم عرضه و تقاضا به شكل دقیق قابل كنترل شود.

كارشناسان نیز در این خصوص واسطه گری و فاصله پر نشدنی مزرعه ها تا خانه های مصرف كننده ها را مورد توجه قرار داده و به نیاز مبرم سازماندهی نظام تولید و توزیع تأكید كردند و موانع خرید و ذخیره سازی و یا مسائل صادرات بدون توجه به وضعیت بازار داخل را به بحث كشاندند.

به هر تقدیر معضل گرانی ها و عدم تعادل توانایی مالی مصرف كننده ها در بخش «مواد خوراكی- غذایی و میوه و تره بار» موضوع مورد نظرسنجی این هفته گروه پژوهش است.

در این طرح نظرسنجی كه از ۱۹۸ نفر از شهروندان تهرانی در مناطق مختلف تهران به صورت تصادفی و اتفاقی و میدانی در شرق تهران شامل هفت حوض، پیروزی، میدان رسالت و بهارستان، شمال شامل تجریش، قیطریه، مركزی شامل انقلاب، بهار شیراز، غرب شامل توحید، آزادی، بازار روز گیشا، جنوب راه آهن و نیز رباط كریم پرسش شده است.

در این طرح نظرسنجی از مردم تهران درباره نحوه خریدشان، میزان خرید مواد غذایی و میوه و تره بار، سبد خرید مواد غذایی آنها، تغییر و یا كم و زیاد كردن مواد غذایی در سبد خرید خانه در صورت گرانی، مكان هایی كه از آنجا بیشتر خرید می كنند، دلایل دور ریز مواد غذایی، تأثیر قیمت مواد غذایی بر كیفیت آنها و نیز دلایل گرانی مواد غذایی و میوه و تره بار پرسش شده و نظرات آنها منعكس شده است.

از میان پاسخ های مردم چنین برآمده است كه ۲/۳۲ درصد خرید مواد خوراكی به عهده مردان خانواده است.

حداقل هزینه خرید مواد غذایی و میوه و تره بار در این طرح نظرسنجی ۲۰ هزار تومان و حداكثر ۷۰۰ هزار تومان در ماه است. تعداد اعضای خانوار پاسخگویان ۲ تا ۷ نفر می باشد.

بیشترین میزان خرید خانواده ها معادل ۱۷ درصد مربوط به نان و سپس ۹/۸ درصد برنج، ۷/۸ درصد میوه، ۹/۸ درصد تره بار، ۸/۸ درصد حبوبات و ۹/۹ درصد گوشت مرغ و ۴/۶ درصد گوشت قرمز و ۹ درصد لبنیات می باشد.

همچنین ۵/۵۰ درصد پاسخگویان گفته اند در صورت گرانی از حجم و مقدار خرید مواد غذایی و یا میوه و تره بار كم می كنند!

۲/۲۳ درصد نیز گفته اند كه آن كالا را از سبد خرید خود حذف می كنند!

۷/۳۸ درصد پاسخگویان از طریق میادین میوه و تره بار خرید می كنند.

۴/۴۱ درصد پاسخگویان نیز گفته اند علت انتخاب محل خرید مواد غذایی و یا میوه وتره بار قیمت و ارزانی آن است و ۸/۷۵ درصد مردم هم گفته اند سطح قیمت فروش كالاها در مراكز مختلف خیلی متفاوت است.

همچنین ۹۷ درصد پاسخگویان نیز گفته اند كه قیمت انواع مواد غذایی و میوه و تره بار خیلی گران است و فقط یك درصد گفته اند گران نیست!جزئیات این نظرات را در پی می خوانید.

جنس و سن

از میان ۱۹۸ نفر پاسخگو به پرسش های گروه پژوهش معادل ۵/۵۳ درصد زن و ۵/۴۶ درصد مرد می باشند.

حداقل سن پاسخگویان ۱۸ سال و حداكثر سن آنان ۸۴ سال می باشد. بر این اساس در مجموعه معادل ۱/۱۳ درصد پاسخگویان تا ۳۰ سال، معادل ۲/۲۱ درصد بین ۳۰ تا ۴۰ سال، معادل ۴/۳۴ درصد بین ۴۰ تا ۵۰ سال، معادل ۲/۱۹ درصد بین ۵۰ تا ۶۰ سال و معادل ۱/۱۲ درصد ۶۰ سال به بالا سن دارند.

شغل

از میان ۱۹۸ نفر پاسخگو معادل ۴/۳۵ درصد آنان خانه دار، ۲/۱۷ درصد بازنشسته، یك درصد دبیر و فرهنگی و ۳/۳۱ درصد كارمند می باشند.

همچنین ۴ درصد پاسخگویان دارای شغل آزاد، ۲ درصد پزشك و ۲ درصد راننده، یك درصد كارشناس مواد غذایی، ۱/۵ درصد فروشنده و یك درصد نیز خبرنگار می باشند.

وضع تأهل

معادل ۹/۸۶ درصد پاسخگویان متأهل و معادل ۱/۱۳ درصد مجرد می باشند. همچنین تعداد اعضای خانواده های پاسخگویان بین ۲ نفر تا حداكثر ۷ نفر متغیر می باشد.

در منزل شما چه كسی وظیفه خرید مواد غذایی و میوه و تره بار را برعهده دارد؟

معادل ۳/۳۲ درصد پاسخگویان در پاسخ به این پرسش گفته اند مرد خانه وظیفه تهیه و خرید مواد غذایی و میوه و تره بار را برعهده دارد.

در مقابل معادل ۳/۲۶ درصد نیز گفته اند زن خانه این وظیفه را برعهده دارد. ۴/۳۸ درصد پاسخگویان هم گفته اند هر كس كه بتواند در خانه اقدام به خرید ملزومات غذایی خانه می كند.

معادل ۳ درصد نیز گفته اند زن و مرد خانه در كنار هم این كار را انجام می دهند.

هزینه خرید مواد غذایی و میوه و تره بار در سبد هزینه های خانواده شما چقدر است؟

در میان پاسخگویان معادل ۲/۳ درصد گفته اند كه میزان هزینه خرید مواد غذایی و میوه و تره بار در سبد هزینه خانواده معادل ۲۰ هزار تومان در ماه، معادل ۱/۱ درصد ۳۰ هزار تومان، ۲/۴ درصد ۴۰ هزار تومان، ۲/۴ درصد ۵۰ هزار تومان، ۲/۳ درصد ۶۰ هزار تومان، ۲/۳ درصد ۷۰ هزار تومان، ۲/۳ درصد نیز ۸۰ هزار تومان در ماه است.

این گروه عمدتاً دارای درآمدهای كم و نسبتاً پایین هستند و بخش مهمی از آنها از قشر بازنشسته و یا كارگری می باشند.

معادل ۶/۱۲ درصد آنان معادل ۱۰۰ هزار تومان، معادل ۳/۶ درصد ۱۵۰ هزار تومان، معادل ۱/۱ درصد ۱۶۰ هزار تومان، و ۵/۱۰ درصد ۲۰۰ هزار تومان در ماه هزینه خرید مواد غذایی، میوه و تره بار دارند.

۱/۲ درصد پاسخگویان ۲۵۰ هزار تومان، ۵/۱۰ درصد ۳۰۰ هزار تومان، ۵/۹ درصد ۴۰۰ هزار تومان و ۵/۹ درصد ۵۰۰ هزار تومان هزینه خرید این مواد را در ماه دارند.

معادل ۱/۱ درصد ۶۰۰ هزار تومان و ۱/۱ درصد نیز ۷۰۰ هزار تومان در ماه فقط هزینه مواد غذایی و میوه و تره بار دارند.

براین اساس در مجموع معادل ۷/۱۱ درصد پاسخگویان بیش از ۵۰۰ هزار تومان تا حداكثر ۷۰۰ هزار تومان در ماه هزینه مواد غذایی و میوه وتره بار دارند. این گروه بیشتر شامل افرادی هستند كه زن و مرد خانه هر دو دارای شغل می باشند و یا دارای مشاغل رده بالا با حقوق بالا می باشند. همچنین مشاغل آزاد بر درآمد یا دارای درآمدهای جنبی از این جمله است.

در سبد خرید مواد غدایی شما چه اقلامی وجود دارد؟

براساس نظر پاسخگویان معادل ۱۷ درصد نان جزو اقلام خوراكی اصلی سبد مواد غذایی آنهاست و سپس معادل ۹/۸ درصد برنج، ۴/۶ درصد گوشت قرمز، ۹/۹ درصد گوشت مرغ، ۴ درصد ماهی، ۱/۸ درصد روغن، ۷/۸ درصد میوه، ۹/۸ درصد تره بار، ۸/۸ درصد حبوبات، ۹ درصد لبنیات، ۷/۷ درصد تخم مرغ و ۷/۴ درصد نیز تنقلات و شیرینی جزو اقلام خوراكی سبد مواد غذایی خانه آنهاست.

درصورت افزایش قیمت انواع مواد غذایی و یا میوه و تره بار كدامیك را حتماً حذف می كنید؟

معادل ۵/۵۰ درصد پاسخگویان در پاسخ به این پرسش گفته اند از مقدار و حجم مواد غذایی و یا میوه و تره بار كم می كنند یعنی كمتر می خرند!

در مقابل معادل ۴ درصد گفته اند كه به هر شكل و هر قیمت قادر به خرید انواع مواد غذایی و میوه و تره بار هستند.

معادل ۲/۲۳ درصد پاسخگویان هم گفته اند با گرانی هر یك از اقلام مواد غذایی و یا میوه و تره بار آن كالا را از سبد مواد خوراكی خانه حذف می كنند.

همچنین معادل ۲/۱۶ درصد گفته اند در صورت گرانی اقلام خوراكی تنقلات و شیرینی را از سبد خوراكی خانه حذف می كنند. معادل یك درصد میوه و شیرینی را در صورت گرانی حذف می كند و معادل ۲ درصد میوه، یك درصد میوه و پروتئین حیوانی و ۲ درصد نیز مواد پروتئینی را حذف می كنند.

در صورت افزایش قیمت مواد غذایی و یا میوه و تره بار كدامیك از مواد را اصلاً حذف نمی كنید؟

معادل ۴/۴۲ درصد از پاسخگویان در پاسخ به این پرسش گفته اند مواد پروتئینی را از سبد مواد خوراكی خانه اصلاً حذف نمی كنند. معادل ۱/۸ درصد مواد لبنی و پروتئینی را حذف نمی كنند.

یك درصد پاسخگویان برنج و مواد پروتئینی، یك درصد نیز میوه و مواد پروتئینی را هرگز از سبد مواد غذایی خود حذف نمی كنند.

۳/۳۰ درصد پاسخگویان مواد لبنی را هرگز حذف نمی كنند و یك درصد نان و مواد لبنی را حذف نمی كنند.

۲ درصد پاسخگویان نیز میوه و مواد لبنی و ۴ درصد نان را هرگز حذف نمی كنند. ۲ درصد نیز برنج را از سبد مواد خوراكی در صورت گرانی حذف نمی كنند.

فقط معادل ۱/۵ درصد پاسخگویان هیچ یك از اقلام را در صورت گرانی حذف نمی كنند!

مواد غذایی جایگزین در سبد خوراكی خانه شما در صورت گرانی كدام است؟

۳/۳۳ درصد پاسخگویان حبوبات، یك درصد مواد لبنی، ۳ درصد حبوبات وتره بار، ۲/۲۴ درصد مواد لبنی را جایگزین اقلام خوراكی گران شده می كنند.

معادل یك درصد ماكارونی، ۱/۷درصد تره بار و انواع سبزیجات و۳درصد نان را جایگزین اقلام حذف شده خوراكی خانه می كنند.

۲/۱۵درصد مواد جایگزین ندارند و در صورت گرانی كمتر می خورند!

۷ درصد پاسخگویان نیز برنج را جایگزین اقلام گران خوراكی می كنند.

مواد غذایی و میوه و تره بار خود را به چه صورت می خرید؟

معادل ۱/۵ درصد مواد خوراكی و میوه و تره بار خانه را به صورت روزانه خریداری می كنند. معادل ۱/۱۴ درصد هفتگی۲،درصد هفتگی و برخی مواد را ماهانه، ۳/۲۸ درصد ماهانه و ۴/۳۹ درصد به دو شكل ماهانه و سالانه مواد غذایی و خوراكی خود را خریداری می كنند.

۲ درصد نیز مواد میوه و تره بار را هفتگی و برنج و برخی اقلام خوراكی را سالانه خریداری می كنند.

۱/۹درصد پاسخگویان نیز بسته به نوع مواد غذایی و قابلیت نگهداری آنها به سه شكل هفتگی، ماهانه و یا سالانه خرید می كنند.

مواد خوراكی و میوه و تره بار خود را ازكجا می خرید؟

معادل ۳/۲۸ درصد پاسخگویان مواد غذایی و میوه و تره بار مورد نیاز خانواده را فقط از طریق فروشگاه های خرده فروشی محله تهیه می كنند.

معادل ۱/۵ درصد آنان از طریق فروشگاه های محلی و یا میادین میوه و تره بار خرید می كنند.

معادل یك درصد از طرق مختلف اعم از تعاونی ها، فروشگاه های زنجیره ای، محلی و یا میادین روز میوه و تره بار خرید می كنند.

معادل ۱/۵ درصد پاسخگویان از طریق فروشگاه های محلی و بخشی از مواد غذایی را نیز از مراكز عمده فروشی می خرند.

در مجموع معادل ۴/۳۸ درصد در مرحله اول از میادین میوه و تره بار و پس از مراكز عمده فروشی و یا تعاونی ها و فروشگاه های زنجیره ای خرید می كنند.

معادل ۱۴درصد نیز مراكز عمده فروشی مواد غذایی و تعاونی ها از مراكز اصلی خرید آنها می باشد.

یك درصد فقط از طریق فروشگاه های زنجیره ای و یك درصد فقط از طریق تعاونیها خرید می كنند.

بر این اساس در مجموع ۴/۲۳ درصد پاسخگویان فقط از طریق خرده فروشی های محلی خرید می كنند. ۷/۳۸ درصد از طریق میادین میوه و تره بار، ۵/۲۴ درصد از طریق مراكز عمده فروشی، ۶ درصد از طریق فروشگاه های زنجیره ای و ۶درصد از طریق تعاونی های مواد غذایی و میوه و تره بار مورد نیاز خود را تهیه می كنند.

دلایل انتخاب محل خرید شما چیست؟

۴/۴۱ درصد گفته اند دلیل انتخاب محل خرید مواد غذایی و یا میوه و تره بار قیمت و ارزانی آن است.

۱/۱۱ درصد نیز گفته اند ارزانی قیمت به علاوه وجود عرضه متنوع مواد غذایی از دلایل انتخاب مكان خرید آنهاست.

۱/۵ درصد اظهار كرده اند قیمت و نزدیكی به منزل معیار انتخاب مكان خرید آنهاست.

معادل یك درصد قیمت ارزان و داشتن بن خرید را از معیارهای انتخاب محل خرید اقلام مورد نیاز خود ذكر می كنند.

معادل ۲ درصد كیفیت و قیمت را مد نظر قرار می دهند و یك درصد نوع قیمت و فروشگاه های تعاونی وابسته به محل كار خود را علت انتخاب خود ذكر كرده اند و یك درصد نیز فروشگاه های اتكا و قیمت آنها را مد نظر قرار داده اند.

معادل ۲درصد وجود تنوع مواد غذایی و سبزی و صیفی را در كنار هم برای خرید در یك مكان انتخاب می كنند.

معادل ۲/۲۲ درصد نزدیكی به منزل و سپس تنوع مواد قابل عرضه در یك مكان و كیفیت مواد عرضه شده را معیار انتخاب مكان یابی خود می دانند.

۱/۸ درصد فقط به كیفیت مواد عرضه شده توجه دارند و یك درصد كیفیت و قیمت مورد توجه آنهاست.

۴ درصد پاسخگویان نیز به دلیل عدم توانایی برای رفت و آمد به فروشگاه ها و یا تعاونی ها و نیز نبود میادین میوه و تره بار را ذكر كرده و لذا در فروشگاه های محلی ناچار به خریدند.

قیمت مواد غذایی و میوه و تره بار در مراكز مختلف فروش تا چه حد متفاوت است؟

معادل ۸/۷۵ درصد پاسخ گویان در پاسخ به این پرسش گفته اند قیمت مواد غذایی و میوه و تره بار در مراكز مختلف فروش خیلی متفاوت است. معادل ۲/۱۷ درصد نیز اظهار كرده اند تا حدی متفاوت است و فقط ۴ درصد گفته اند كه هیچ تفاوتی نمی كند.

۳ درصد نیز پاسخی به این پرسش نداده اند.