وفای به عهد؛همت کریمان‏

شریف‏ترین همّت‏ها نگهداری حق و حرمت‏ها و رعایت عهد و پیمان‏هاست»(غررالحکم۲: ۲۲۵).‏ در آموزه‌های اسلامی، رعایت حقوق مردم و پایبندی به عهد و پیمان از اهمیت بسزایی برخوردار است، از این رو شایسته و بایسته است که انسان تمام همّت خویش را در انجام هر چه بهتر این مهم مصروف دارد. وفای به عهد و پیمان، از ویژگی‌های اهل ایمان است.

شریف‏ترین همّت‏ها نگهداری حق و حرمت‏ها و رعایت عهد و پیمان‏هاست»(غررالحکم۲: ۲۲۵).‏ در آموزه‌های اسلامی، رعایت حقوق مردم و پایبندی به عهد و پیمان از اهمیت بسزایی برخوردار است، از این رو شایسته و بایسته است که انسان تمام همّت خویش را در انجام هر چه بهتر این مهم مصروف دارد. وفای به عهد و پیمان، از ویژگی‌های اهل ایمان است. قرآن کریم در این باره می‌فرماید: «مومنان کسانی هستند که عهد خود را مراعات می‌کنند»(مومنون/۸). کلام وحی، پیمان شکنان را «فاقد ایمان» و «بدترین جنبندگان» معرفی کرده، می‌فرماید: «به یقین بدترین جنبندگان نزد خدا، کسانی هستند که کافر شدند و ایمان نمی‌آورند. همان کسانی که با آنها پیمان بستی، سپس هر بار عهد و پیمان خود را می‌شکنند و (از پیمان شکنی و خیانت) پرهیز ندارند»(انفال/۵۵ و ۵۶). امیرالمومنین علی(ع) نیز پایبندی به عهد و پیمان را از نشانه‌های ایمان معرفی نموده: به راستی که عهد و پیمان نیکو از نشانه‌های ایمان است»(همان). آن را «شریف ترین خصلتها»: (همان: ۲۲۶) وشیوه و سیره انسانهای کریم و بزرگوار می‌داند: (همان).‏باید توجه داشت که وفای به عهد تنها شامل پیمانهای میان انسانها با یکدیگر نیست، بلکه میثاق الهی را نیز دربرمی گیرد.

قرآن کریم در مقامی، موقف «الست» و عالم عهد و میثاق را یادآوری و عهدی را که در آن موقف بین انسانها و پروردگار متعال گذشته است بیان می‌کند و می‌فرماید: «و اذ اخذ ربک من بنی آدم من ظهورهم ذریتهم و اشهدهم علی انفسهم الست بربکم قالوا بلی شهدنا... »(اعراف:۱۷۲). در مقام دیگری امر به وفای به عهد نموده و به این حقیقت که در خصوص این عهد، از انسانها سئوال خواهد شد، اشاره می‌کند(اسراء: ۳۴). در مقامی دیگر، انسانها را به دو دسته تقسیم می‌کند و می‌گوید: جمعی به عهد خود وفا می‌کنند و جمعی عهد خود را می‌شکنند. در این مقام است که «اولوالالباب» را وفا کنندگان به عهد می‌شمارد و در تعریف آنان می‌فرماید: «آ نها که به عهد خود با خدای متعال وفا می‌کنند و پیمان خود را نمی‌شکنند»(رعد: ۲۰) و «فاسقان» را نقض کنندگان عهد و میثاق الهی می‌خواند و در توصیف آنان می‌فرماید: «الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه»(بقره:۲۷).

«نقل است یکبار عبدالله مبارک از عرفا که به جنگ رفته بود، با کافری جنگ می‌کرد. وقت نماز در آمد از کافر مهلت خواست و نماز خواند. چون وقت نماز کافر رسید، مهلت خواست تا نماز خوانَد. چون روی به بت آورد، عبدالله گفت: این ساعت بر او ظفر یابم. با تیغ کشیده به سر او رفت تا او را بکُشد. آوازی شنید که یا عبدالله: «اوفوا بالعهد ان العهد کان مسئولا»عبدالله بگریست. کافر سربرداشت، عبدالله را دید با تیغی کشیده و گریان. گفت: تو را چه افتاد؟ عبدالله حال بگفت که از برای تو با من عتابی چنین رفت. کافر نعره ای بزد، گفت: ناجوانمردی بُوَد که در چنین خدای، عاصی و طاغی بود که با دوست از برای دشمن عتاب کند. در حال مسلمان شد». (تذکره الاولیاء/ص۲۶۳).