انجمن كتابخانه های دانشگاهی و مرجع

خدمات یكی از اصلی ترین مباحث در علوم كتابداری و اطلاع رسانی است با این وصف بسیاری از كتابداران فاقد ایده های مناسب برای ارایه خدمات بر اساس منابع موجود خود می باشند از آن جا كه سازمان های حرفه ای به ارایه خدمات متنوع و مختلفی می پردازند, آشنایی با ساختار و خدمات این سازمان ها, كمك شایانی به طرح ایده های جدید در میان كتابداران خواهد كرد

خدمات یكی از اصلی‌ترین مباحث در علوم كتابداری و اطلاع‌رسانی است. با این وصف بسیاری از كتابداران فاقد ایده‌های مناسب برای ارایه خدمات بر اساس منابع موجود خود می‌باشند. از آن‌جا كه سازمان‌های حرفه‌ای به ارایه خدمات متنوع و مختلفی می‌پردازند، آشنایی با ساختار و خدمات این سازمان‌ها، كمك شایانی به طرح ایده‌های جدید در میان كتابداران خواهد كرد. با توجه به این نكته و در نظر گرفتن اهمیت خدماتی كه انجمن كتابخانه‌های دانشگاهی و تحقیقاتی(Association of College & Research Libraries) به جامعه كتابداری و اطلاع‌رسانی ارایه می‌نماید، در این بحث به بررسی این انجمن می‌پردازیم.

●تاریخچه:

از اوایل قرن ۱۹ نشستها و كنفرانسهای گروههای حرفه ای در ایالات متحده شروع به كار كردند. در سال ۱۸۵۳ نیز كتابداران اولین نشست خود را در نیویورك برگزار كردند. حدود ۱۶ نفر از كتابداران شركت كننده در این جلسه از كتابداران آكادمیك بودند. پس از اتمام جنگهای داخلی ایالات متحده، دومین نشست ملی كتابداران برگزار شد. در بهار ۱۸۷۶ ملویل دیویی و فردریك لیپولدت فراخوان تاریخی خود را برای گردهمایی كتابداران تحت عنوان"اثربخشی و اقتصاد در كار كتابخانه"[۱]بیان داشتند. از ۱۰۳ كتابدار شركت‌كننده در كنفرانس فیلادلفیاند، حدود ۱۰ نفر جزء كتابداران دانشگاهی بودند. تاكید اصلی اجلاس ۱۸۷۶، ایراد مقالاتی راجع به موضوعات عملی كتابخانه مثل فهرستنویسی تعاونی، نمایه‌سازی و روابط عمومی بود. پاسخ كتابداران به این برنامه مثبت بود؛ چرا كه در آخرین روز كنفرانس، حاضران رای به ایجاد "انجمن كتابداران آمریكا"[۲] و برگزاری نشستهای سالانه دادند. در ابتدا انجمن كتابداران آمریكا یك سازمان مربوط به كتابخانه‌های عمومی بود ولی از آن‌جا كه رابطه میان كتابخانه‌های عمومی و كتابخانه‌های دانشگاهی در مسایل عمومی بسیار نزدیك است، تا مدت‌ها نیازی به برگزاری همایش‌های مجزا برای كتابداران كالج‌ها احساس نمی‌شد. نهایتا در سال ۱۸۸۹ گروهی متشكل از ۱۳ كتابدار كالج در كنفرانس سالانه انجمن كتابداران آمریكا در سنت لوئیس، خواهان تشكیل بخش كتابخانه‌های كالج( College Library Section )شدند. در كنفرانس ۱۸۹۰، ۱۵ كتابدار به نمایندگی از كالجهای عمده ای چون ییل، هاروارد، كلمبیا و ماساچوست اولین نشست بخش كتابخانه‌های كالج را برگزار كردند. بخش جدید یك گروه كوچك بود و می‌توان گفت یك گروه بحث غیر رسمی بود كه بیشتر توسط مدیرانی كه می‌توانستند هزینه سفر به محل نشست را تقبل كنند، برگزار می‌شد. بحث‌های مطرح در این نشست‌های سالانه به موضوعاتی مثل مرجع، فهرستنویسی، مجموعه‌های بخشی(Departmental Collections) و فهرستگان‌ها اختصاص داشت.در سال ۱۸۹۷ نام بخش به "بخش كتابخانه‌های كالج و مرجع"[۳] تغییر یافت. این بخش در قرن ۲۰ برای برنامه‌ریزی نشست‌ها دست به انتخاب افرادی زد ولی تا سال ۱۹۲۳ فاقد آیین نامه مستقل از انجمن كتابداران آمریكا بود و بیشتر به شكل یك گروه بحث عمل می‌كرد. در سال ۱۹۲۳ آیین نامه ای تدوین شد كه موجودیت این بخش را از طریق هیات مدیره‌ای متشكل از سه نفر برای انجام عملیات بخش در فاصله زمانی میان كنفرانس‌ها و تعیین حق عضویت ۵۰ سنتی تثبیت كرد. در دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ برنامه نشست‌ها شامل یك نشست كلی و چندین میزگرد برای كتابداران كالج‌ها و كتابداران مرجع بود كه به موضوعاتی مثل وضعیت اعضای هیات علمی بعنوان كتابداران؛ آموزش كتابشناختی به دانشجویان؛ امانت بین كتابخانه‌ای و استانداردهای كتابخانه‌ای می‌پرداخت. در طول ۵ دهه فعالیت یعنی از ۱۸۹۰ تا ۱۹۳۸ بخش كتابخانه‌های كالج و مرجع، بیشتر بعنوان یك تریبون بحث مطرح بود ولی از دهه ۲۰، فشارهایی برای ایجاد یك سازمان حرفه‌ای كه قادر به انجام فالیت‌های گسترده، تحقیقات و انتشارات باشد، در كتابخانه‌های كالج‌ها مطرح شد. شرایط برای ایجاد تغییرات عمده در بخش، در دهه ۱۹۳۰ و زمانی پیش آمد كه میزگردهای انجمن كتابداران آمریكا كه از معلمان، كتابداران كالج و كالجهای عالی تشكیل می‌شد، تمایل خود را برای همكاری با بخش كتابخانه‌های كالج و مرجع نشان دادند. در سال ۱۹۳۶ طرحی برای بازسازی و تغییر ساختار بخش ارایه گردید و در نتیجه در سال ۱۹۳۸ آیین‌نامه‌ای به تصویب رسید كه بخش را مبدل به انجمن كتابخانه‌های دانشگاهی و مرجع (Association of College & Reference Libraries می‌كرد و به آن در رابطه با امور مربوط به خود استقلال كامل اعطا می‌نمود. در آیین‌نامه جدید، امكان ایجاد زیرشاخه‌هایی مثل كتابخانه‌های كالج، كتابخانه‌های كالج‌های عالی، كتابخانه‌های تربیت‌معلم و كتابخانه‌های دانشگاهی را در انجمن فراهم می‌كرد.با تصویب آیین نامه در سال ۱۹۳۸ و تایید آن توسط انجمن كتابداران آمریكا در ۳۱ می ۱۹۴۰، انجمن كتابخانه‌های دانشگاهی و مرجع به‌عنوان اولین بخش انجمن كتابداران آمریكا شناخته شد. این انجمن در ابتدای فعالیت خود ۶ قسمت داشت كه مشتمل بودند بر:

بخش كتابخانه‌های دانشگاهی(Univesity Library Section)

بخش كتابخانه‌های كالج(College Library Section)

بخش كتابخانه‌های پیش‌دانشگاهی(Juniour College Library Section)

بخش كتابخانه‌های كشاورزی(Agricultural Libraries Section)

بخش كتابداران مؤسسات تربیت‌معلم(Librarians of Teacher Training Institutions Section )

بخش كتابخانه‌های مرجع(Reference Libraries Section)

در سال ۱۹۵۶ در پی ایجاد قسمت خدمات مرجع كتابخانه( Library Reference Services Division) در انجمن كتابداران آمریكا، بخش كتابخانه‌های مرجع از انجمن جدا شد و در نتیجه واژه مرجع(reference) در نام انجمن، مبدل به تحقیق(Research )شد. بخش‌ها و كمیته‌های انجمن در سال ۱۹۳۸ چنان گسترشی یافته بود كه با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، یك دبیر اجرایی انتخاب گردید تا زیر نظر رئیس كل و هیات مدیره انجمن برای یكپارچه سازی فعالیت‌ها و خدمات انجمن فعالیت كند.

●ساختار ACRL:

دبیر(President ): مسئول رهبری امور انجمن، تصمیم‌گیری راجع به سیاست‌ها و تغییرات، تامین فعال اهداف، مسئول تفسیر آْیین‌نامه و گزارش كارهای روزمره انجمن به دبیر اجرایی بوده، برای مدت یك سال انتخاب می‌شود. هیأت مدیره(Board of Directors): انتخاب دبیر و نایب وی را بر عهده دارد. دبیر اجرایی: توسط دبیر اجرایی انجمن كتابداران آمریكا و با نظر هیأت مدیره انتخاب می‌شود و مسئولیت مدیریت كلی بر انجمن را بر عهده دارد و به هماهنگ سازی اعمال و فعالیتهای ۳۴ كمیته، ۱۷ بخش، ۱۵۵ كمیته بخشی، ۲۰ گروه بحث، ۶ گروه ویراستاری و ۴۲زیر بخش می‌پردازد.

تقسیم بندی‌های انجمن عبارتند از:

كمیته‌ها(Committees): وظیفه ایجاد هماهنگی میان مطالعات و گسترش پروژه‌های مربوط به موضوع‌های خاص را بر‌عهده دارند. كمیته‌های انجمن دو دسته هستند:·كمیته‌های ثابت یا standing committees: این دسته به امور مربوط به انجمن و فعالیت‌های معمول می پردازد و اعضای آن كه می‌توانند بین ۳ تا ۱۲ نفر باشند، برای مدت ۲ سال انتخاب می‌شوند و این مدت تا ۲ سال دیگر قابل تمدید است. بعضی از كمیته‌های انجمن

عبارتند از:

·كمیته جایزه كتابدار سال دانشگاهی/ تحقیقاتی

·كمیته حق مؤلف

·كمیته انتشارات

·كمیته تحقیقات

·كمیته آزادی عقیده

·كمیته تفاوت‌های قومی و نژادی

·كمیته مشورتی سواد اطلاعاتی

نظری بر این كمیته‌ها و شرح وظایف و فعالیت‌های آنها روشن كننده خطوط كلی حاكم بر فعالیت‌های انجمن است. بنابراین در این قسمت به معرفی تعدادی از كمیته‌های اصلی و شرح وظایف آن‌ها می‌پردازیم.

كمیته جایزه كتابدار سال دانشگاهی/ تحقیقاتی: این كمیته با هدف شناسایی افرادی از اعضای حرفه كه دارای فعالیت جالب‌توجهی در مورد كتابخانه‌های تحقیقاتی و آكادمیك باشند، ایجاد شده است.

كمیته حق مؤلف: جمع‌آوری اطلاعاتی راجع به حق مولف كه به كتابخانه‌های دانشگاهی مربوط می‌شود؛ ارایه مسایلی كه از نظر حقوقی به انجمن مربوط می‌شود به هیأت مدیره، همكاری با سایر بخش‌های انجمن كه به حق مولف مربوط‌ می‌شوند؛ همكاری با سازمان‌های مرتبط به حق مولف كمیته مشورتی سواد اطلاعاتی:این كمیته به بررسی توسعه‌های ایجاد شده در حیطه سواد اطلاعاتی و فعالیت در این زمینه می‌پردازد.

یادداشتها

[۱] Efficiency & Economy in Library Work"

[۲] American Library Association( ALA)

[۳] College & Reference Library Section(CRL)

كتابنامه:

http://www.ala.org/acrl

---