آنـچـه بـایـد دربـاره حـشـیـش بـدانـیـد

حشیش بنگ, کانابیس, گانجا از نوع خاصی از گیاه شاهدانه تهیه می شود

حشیش (بنگ، کانابیس، گانجا) از نوع خاصی از گیاه شاهدانه تهیه می‌شود. آلکالویید اصلی آن با خاصیت توهم‌زایی دلتا-۹ تترا هیدروکانابینول است و به‌عنوان ضداستفراغ در کموتراپی سرطان (به‌نام درونابینول با نام تجارتی مارینول)، اشتهاآور و ضددرد در مراحل انتهایی ایدز و سرطان‌ها و پایین‌آورنده فشار چشم در گلوکوم استفاده درمانی دارد. در مقادیر کم دارای آثار شل‌کننده عضلانی و آرامبخشی است...

بیشترین مقدار ماده موثره حشیش در سرگل و سپس برگ‌های گیاه وجود دارد. راه شایع مصرف، کشیدن مخلوط حشیش با توتون سیگار است. در افغانی‌های ساکن ایران مصرف ساقه‌ها و برگ‌های گیاه به عنوان چاشنی داخل آبگوشت (آبگوشت حشیش) شایع است. جذب گوارشی مناسب و سریعی دارد. در کبد متابولیزه و از راه ادرار دفع می‌شود.

● علایم و نشانه‌های مصرف حشیش

این علایم شامل تاکی‌کاردی، افزایش خفیف فشارخون و درد قفسه سینه، قرمزی و پرخونی ملتحمه و مخاط حلق و خشکی مخاط دهان و علایم روان‌شناختی مانند اضطراب، هذیان‌های بینایی، حمله‌های بدبینی، اختلال در تمرکز و حمله‌های حاد سرخوشی، آرامبخشی، سرخوشی متوسط، خواب‌آلودگی، خنده‌های پی‌درپی و بی‌مورد، پرخوری و حالت سرخوشی، سرگیجه و اختلال هوشیاری، اختلال در صحبت، اختلال در حرکات پیچیده مانند رانندگی به‌مدت ۲۴ ساعت، اضطراب، توهم به‌خصوص توهم بینایی، اختلال در حافظه کوتاه‌مدت، رفتارهای غیرطبیعی و تهاجمی، حمله هراس اضطراب و بی?قراری است. علایم روان‌شناختی در مصرف مقادیر کم عبارتند از: سرخوشی، پرحرفی، پرخوری، آرامش و تسهیل در روابط اجتماعی و در مصرف مقادیر زیاد، حالت پارانویا، مانیا، حالت تهاجمی، ترس، اختلال در هماهنگی عضلانی، اختلال در درک حسی، خواب آلودگی شدید، هذیان و توهم. مصرف حشیش در افراد مستعد می‌تواند باعث شروع اسکیزوفرنی شود.

علایم در مصرف مزمن حشیش عبارتند از: اختلال حافظه کوتاه‌مدت و اختلال در یادگیری، یزرگی بافت پستان در مردان (به دلیل کاهش تستوسترون و افزایش موقت استروژن)، کاهش تعداد و حرکات اسپرم‌ها و اختلال ساختمانی، کاهش ترشح تستوسترون و اختلال تخمک‌گذاری در خانم‌ها، اضطراب، افسردگی، پرخاشگری، روان?پریشی و حمله‌های هراس، اختلالات رفتاری مانند انحرافات جنسی و سوءمصرف سایر مواد، کاهش فعالیت سیستم ایمنی، افزایش خطر بروز سرطان دهان و حنجره، ناهنجاری جنینی، تولد نوزاد با وزن پایین و اختلال در مهارت‌های کلامی شیرخوار. پس از قطع حشیش، نشانگان ترک رخ می‌دهد.

حداکثر شدت علایم ترک ۴۸ ساعت بعد از قطع مصرف بروز می‌کنند و شامل بی‌خوابی، تعریق، لرزش دست، بی‌قراری، تهوع، افسردگی و عصبانیت است.

● کافئین

کافئین یک ماده محرک مغزی فعال کننده سیستم عصبی است که در قهوه، چای، چای سبز، کولا و شکلات‌ها وجود دارد. همچنین در داروهای ترکیبی مانند قرص نوافن همراه با استامینوفن و پروفن در ایران موجود است. کافئین باعث بی‌خوابی و کاهش اشتها می‌شود و اثر دیورتیک دارد. ورزشکاران برای تقویت بدن و کاهش وزن از آن استفاده می‌کنند. مسمومیت با کافئین نادر است ولی در مواقع اقدام به خودکشی ممکن است منجر به مسمومیت شدید و حتی مرگ بشود. کافئین یک داروی کاردیوتوکسیک (سم قلبی) است و به‌طور کامل و سریع از راه خوراکی جذب می‌شود. هر فنجان چای و قهوه به ترتیب حاوی ۵۰-۱۰۰ و ۱۰۰-۲۰۰ میلی‌گرم کافئین هستند. مصرف بیش از ۱۰ گرم یا بیش از ۲۰۰ mg/kg می‌تواند منجر به مرگ شود.

● تظاهرات بالینی مسمومیت حاد

▪ مسمومیت خفیف: بی‌اشتهایی، لرزش دست، بی‌قراری و آژیتاسیون، تهوع، استفراغ، تپش قلب.

▪ مسمومیت شدید: علایم فوق همراه پرفشاری خون (به‌ویژه کاهش فشار دیاستولی همراه با افزایش فاصله فشار سیستول و دیاستول)، تشنج، هذیان، تحریکی، هیپوکالمی، هیپرگلیسمی و دیس ریتمی‌های قلبی فوق بطنی و بطنی.

● مسمومیت مزمن

مصرف روزانه بیش از حد کافئین با مصرف دارو یا مصرف قهوه می‌تواند باعث بروز علایم مسمومیت (کافئینیسم) بشود. بی‌قراری، تحریک‌پذیری، اضطراب، لرزش دست، اسپاسم و کرامپ‌های عضلانی، افزایش ریفلاکس‌های، بی‌خوابی، تپش قلب و بی‌اشتهایی شایع‌ترین علایم مسمومیت مزمن کافئینیسم هستند.