ارتباط فاویسم و باقالا

باقالا در حدود شش هزار سال پیش از میلاد جزء رژیم غذایی مردم مدیترانه و آسیا و آفریقا به شمار می رفته است امروز باقالا در سایر نقاط دنیا هم کشت می شود این گیاه حاوی ماده ای به نام فیتین می باشد که دارای ارزش غذایی بالایی است این ماده غنی از کلسیم بوده و تقویت کننده به شمار می رود

با‌قالا به انگلیسی faba ,fava bean , bean خوانده می‌شود و نام علمی آن leguminosae و از خانواده vicia faba L است .

باقالا در حدود شش هزار سال پیش از میلاد جزء رژیم غذایی مردم مدیترانه و آسیا و آفریقا به شمار می‌رفته است . امروز باقالا در سایر نقاط دنیا هم کشت می‌شود . این گیاه حاوی ماده‌ای به نام " فیتین " می‌باشد که دارای ارزش غذایی بالایی است . این ماده غنی از کلسیم بوده و تقویت‌کننده به شمار می‌رود .

مردمان شمال ایران آن را با بیشتر غذاها به صورت خام مصرف می‌کنند . استفاده از باقالای خام در کشور چین و تایلند نیز رواج دارد ، دانه آنرا با کمی نمک در روغن تفت می‌دهند و مانند آجیل مصرف می‌کنند .

باقالا گیاهی یک ساله با ساقه‌ای محکم و راست ، به طول ۵/۱ - ۵/۰ متر ، دارای برگ‌های متناوب و مرکب با برگچه‌های خاکستری رنگ ، دارای گل‌های درشت سفید با لکه‌های سیاه و ارغوانی پر‌رنگ می‌باشد . میوه آن همان باقالا و دارای غلافی کرکدار است .

باقالا علاوه بر مصرف خوراکی برای انسان و دام ، گیاهی دارای خواص دارویی است و در طب سنتی ایران از اعضای هوایی این گیاه استفاده دارویی می‌شود .

باقلا از نظر طبیعت سرد محسوب می‌شود ولی گل باقالا گرم است .

دم کرده گل باقالا برای دفع سنگ کلیه و قولنج‌های کلیوی به کار می‌رود . گل باقالا مدر و ضد تشنج بوده و برای ورم مثانه مفید است .

مخلوطی از باقالای پودر شده با روغن بادام و کمی قند برای سرفه و خراش‌های گلو مفید است .

خوردن باقالا در برخی افراد نوعی مسومیت ایجاد می‌کند که به آن فاویسم گویند .

در بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد می‌کند ؛ به این ترتیب که موجب تب ، کم خونی ، یرقان ، اسهال ، اختلالات روانی و ناراحتی‌های قلبی می‌شود . بنابراین از خوردن باقالای تازه و خام باید اجتناب کرد .

این بیماری می‌تواند از بوییدن گل و گرده‌های باقالا نیز بوجود آید و بیشتر در افرادی که فاقد آنزیم گلوکز - ۶ - فسفات دهیدروژناز هستند ایجاد می‌شود .

باقالا در شرایط آب و هوایی معتدل می‌روید و به رطوبت فراوان نیاز دارد . باقالا در آسیا ، اروپا ، آفریقا و آمریکا کشت می‌شود و بزرگترین تولید کننده این محصول کشور چین است .

● فاویسم یا فابیسم FAVISM

چنانچه آنزیم گلوکز - ۶ - فسفات دهیدروژناز که در تمام سلول های بدن موجود است ، در بدن افراد دچار نقص و یا کمبود شود ، فرد دچار کم خونی می‌شود ؛ زیرا گلبول‌های قرمز خون همولیز و یا تخریب می‌شوند . بنابراین نقص این آنزیم ، گلبول‌های قرمز خون را به مواد اکسیدان حساس کرده و گلبول‌های قرمز به سمت تخریب شدن پیش می‌روند زیرا اکسیداسیون موجب پاره شدن غشاء سلول شده و محتویات آن بیرون می‌ریزد .

فعالیت طبیعی آنزیم گلوکز - ۶ - فسفات دهیدروژناز موجب خنثی کردن اکسیدان‌ها پیش از رسیدن و تماس با گلبول‌های قرمز می‌شود .

باقالا از جمله مواد غذایی است که دارای موادی به نام " ویسین " و " کوویسین " است که در لوله گوارش و در ضمن فرآیندهای شیمیایی عمل هضم ، به " دی ویسین " و " ایزورامیل " تبدیل می‌شوند . این مواد از اکسیدان‌های قوی محسوب می‌شوند ؛ بنابراین به محض تماس با غشاء گلبول قرمز در افرادی که کمبود آنزیم گلوکز - ۶ - فسفات دهیدروژناز را دارند ، آن را منهدم نموده و گلبول قرمز از بین می‌رود و شخص به فاویسم مبتلا می‌شود .

بنابراین این افراد باید از خوردن باقالای تازه و خام اجتناب کنند . یونانی‌ها مواردی از فاویسم را بیش از دو هزار سال پیش توصیف کرده‌اند .

اکنون تحقیقات و مطالعات علمی و روش‌های مدرن در کاربرد شیمیایی و فیزیکوشیمیایی گیاهان در طب سنتی و اثرات بالینی و دارو‌شناسی آنها مورد بررسی قرار گرفته است .

در حال حاضر روش‌های جدیدی در حال بررسی می‌باشد ، از جمله استفاده از ویتامین E به عنوان یکی از قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌ها در درمان این بیماری است . این بررسی اثر ویتامین E را بر روی افزایش هموگلوبین بعد از تزریق خون در حمله حاد فاویسم نشان می‌دهد .

ویتانین E یکی از قوی‌ترین آنتی اکسیدان‌های محلول در چربی است و با استوار کردن و استحکام بخشیدن به غشاء گلبول قرمز ، اثر محافظتی در مقابل همولیز داشته و در صورت استفاده بجا و به مقدار مناسب ، از کم ضررترین داروها محسوب می‌شود .