۱۹ نوامبر ۱۴۹۲ ــ سالگشت درگذشت «جامی» و نگاهی کوتاه به کارهای او

مولفان تاریخ فلسفه، پس از تطبیق تقویم میلادی با تقویم هجری قمری، ۱۶ نوامبر را سالگشت فوت نورالدین عبدالرحمن جامی شاعر و فیلسوف ایرانی ذکر کرده اند که در سال۱۴۹۲ (۱۳ محرم ۸۹۸ …

مولفان تاریخ فلسفه، پس از تطبیق تقویم میلادی با تقویم هجری قمری، ۱۶ نوامبر را سالگشت فوت نورالدین عبدالرحمن جامی شاعر و فیلسوف ایرانی ذکر کرده اند که در سال۱۴۹۲ (۱۳ محرم ۸۹۸ هجری قمری) در هرات از این دنیا رفت. کرونیکلرهای غرب سالروز درگذشت جامی را ۱۹ نوامبر این سال نوشته اند. جامی برجسته ترین فارسی سرای قرن پانزدهم میلادی ۱۸ اوت سال ۱۴۱۴ میلادی (۸۱۷ هجری قمری) در «جام» واقع در خراسان بزرگتر به دنیا آمده و در هرات و سمرقند تحصیل کرده بود. وی در عین حال از آخرین صوفیان بزرگ بشمار می آید.

این دو اصل مهم از جامی است: فرد صاحب مقامی را بزرگوار می توان خطاب کرد که فروتن باشد و با حوصله و شکیبایی تمام به سخن دیگران، از جمله انتقاد و گلایه گوش دهد و نامه ها و مراسله ها را با دقت بخواند و به گوش گیرد و ترتیب اثر دهد. تا شخص خودش را نسازد و اصلاح نکند، جامعه را اصلاح نتواند کرد. این اندرز نیز از جامی است: تا عاشق هدف خود نباشید، به سوی آن گام برندارید.

جامی ۴۴ و به قولی ۸۷ و به قولی دیگر ۹۹ کتاب و رساله نوشت. وی از تحسین کنندگان حافظ و سعدی بود و کتاب بهارستان را به سبک سعدی نوشت. مجموعه اشعار او که بالغ بر ۲۵ هزار است «هفت اورنگ» عنوان دارد. جامی قصه های یوسف و زلیخا ـ لیلی و مجنون را به شعر در آورد، همچنین خردنامه اسکندر را. دیوان های سه گانه عنوان کتاب دیگر جامی است. وی بیوگرافی صوفیان ارشد را در کتابی تحت عنوان نفحات جمع آوری کرد. کتای لوایح او نیز درباره صوفیسم است.

وی از مریدان خواجه سعدالدین کاشغری رئیس نقشبندی ها (درویش ها) بود.