فشار قبر برای صحابی بزرگ پیامبر ص

سعدبن معاذ یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبرگرامی اسلام ص بود او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد او بازوی ولایت و رسالت بود

سعدبن‌معاذ یکی از بهترین اصحاب و یاوران پیامبرگرامی اسلام (ص) بود. او بزرگ و آقای انصار و از نخستین کسانی از مردم مدینه بود که اسلام آورد و پیامبر را به مدینه دعوت کرد. او بازوی ولایت و رسالت بود.

وقتی که خبر رحلت سعدبن‌معاذ را به پیامبر دادند، آن حضرت به سرعت با پای پیاده و برهنه به سوی جنازه سعد شتافتند در حالی که در بین راه عبا از دوش مبارکشان افتاد و حضرت اعتنایی نکردند.

به هنگام تشییع جنازه سعد دیدند که رسول خدا (ص) در پشت تابوت، سمت راست تابوت، جلوی تابوت و سمت چپ تابوت حرکت می‌کنند. پرسیدند: «یا رسول الله، این چه حالی است که از شما می‌بینیم؟!» فرمودند:

به خدا، دستم در دست برادرم جبرائیل است که مرا دور تابوت سعد طواف می‌دهد. اینک جبرائیل و میکائیل به همراه هفتاد هزار ملک در تشییع جنازه سعد شرکت کرده‌اند.(۱)

پیامبر اکرم (ص) با دست مبارک خویش بدن مطهر سعد را درون قبر گذاشت و برای او از خداوند طلب مغفرت فرمود.

مادر سعد وقتی این صحنه را دید، خطاب به فرزندش سعد گفت: «یا سعد، هنیئاً لَکَ الجَنَّةُ؛ فرزندم، بهشت گوارای وجودت باد!»

پیامبر با شنیدن این جمله چهره درهم کشید و با ناراحتی و عتاب فرمود:

مادر سعد! درباره امر پروردگار این‌گونه با قاطعیت سخن مگو! همینک قبر، چنان فشاری بر فرزندت سعد وارد ساخت که شیری که در دوران کودکی از سینه تو نوشیده بود، از سر انگشتانش خارج شد.

همه مات و مبهوت مانده بودند، آخر چرا؟ کسی که هفتاد هزار ملک به تشییع جنازه‌اش آمده‌اند و پیامبر با دست خویش او را دفن کرده و برایش طلب مغفرت فرموده‌اند، چرا باید چنین فشار قبری داشته باشد؟ حضرت در پاسخ فرمودند: «نعم انه کان فی خلقه مع اهله سوء»(۲).

آری، برای آنکه اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده است.

واژه “سوءٌ” در سیاق نکره آمده است تا نشانه تصغیر باشد. یعنی نه آنکه بطور مطلق بد اخلاق بوده، بلکه بدین معناست که اخلاقش با اهل و عیالش اندکی بد بوده و در عرصه اخلاق خانوادگی کامل نبوده است.

فشار قبر علیرغم حضورهفتاد هزار ملک در تشییع جنازه

ممکن است این سوال مطرح شود که آیا شرکت هفتاد هزار ملک در تشییع جنازه سعد و طلب مغفرت پیامبر برای او برای برداشته شدن فشار قبر از وی سودی نبخشید؟!

جواب این است که «بد اخلاقی» حق الناس به گردن انسان می‌اندازد. طلب مغفرت ملائکة الله و پیامبر، باعث بخشیده شدن حق الله می شود. اما در مورد حق الناس، باید صاحب حق بگذرد تا خدا هم بگذرد. خداوند از حق خویش خیلی زود می‌گذرد؛ چرا که سریع الرِّضا است، اما گذشتن از حق مردم را به گذشتن صاحب حق واگذار فرموده است. سعد بن معاذ با بد اخلاقی خانوادگی‌اش، حق همسر وفرزندان خویش را ضایع کرده است و تا ایشان از او به طور کامل راضی نشوند و او را حلال نکنند، خدا هم از او نمی‌گذرد.

بدینسان رعایت «اخلاق خانوادگی» به طور کامل در کانون خانواده از سوی تمام اعضای خانواده ضرورت می‌یابد؛ چراکه خداوند قادر قهار، کوچک‌ترین بد اخلاقی را در این «محبوب‌ترین کانون» برنمی‌تابد و بدون عقاب نمی‌گذارد، هرچند که به مقام سعد بن معاذ نیز نایل گشته باشیم. یعنی اگر بازوی ولایت و امام زمانت نیز شده باشی، اگر در اخلاق خانوادگی ات نقصی باشد، به همان میزان باید حساب پس بدهی و عقاب متحمل شوی؛ چرا که نقدکننده اعمال تو بصیر و تیزبین است.به اندازه سر سوزنی اخلاق نیک در خانواده نشان داده باشی، پاداشش را می‌بینی: فَمَن یَعمَل مثقال ذَرَّةٍ خَیراً یَرَهُ(۳) و به اندازه سر سوزنی اخلاق بد نشان داده باشی، عقابش را می‌بینی: وَ مَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ شَرّاً یَرَهُ(۴).

۱- شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷ ح۹۵۵

۲-علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۶ ص۲۲۰ ح۱۴، شیخ طوسی، الأمالی، ص۴۲۷ ح۹۵۵ ،شیخ صدوق، الأمالی، ص۳۱۵ ح۲

۳و۴- زلزال /۵و