معرفی رفلکسولوژی بازتاب شناسی

بازتاب درمانی می تواند بیشتر برای متعادل سازی كل بدن استفاده شود تا برای بهبود و شفای اختلالات خاص, لیكن با كاربرد مناسب, بازتاب درمانی می تواند قدرت شفابخشی خود بدن را افزایش دهد

● بازتاب شناسی چیست؟

بازتاب شناسی یا رفلكسولوژی یك هنر ظریف و شكلی از درمانهای شفابخش طب كل نگر است و نباید آنرا با ماساژ كف دست و پا اشتباه گرفت بلكه یك نوع فشار درمانی ویژه و معین می باشد. این رشته یك تكنیك قدیمی است و براین اساس پایه‌ریزی شده كه نقاط بازتابی (رفلكس) در روی كف دستها و پاها وجود دارند كه با هر قسمت بدن اعم از عضله، عصب، غده و استخوان مطابقت دارند و فشار روی این نقاط تورم یا احتقان را از بین می‌برد و به آرامش اعصاب كمك می‌كند و این آرامسازی اعصاب هم به نوبهٔ خود انقباض عروقی را كاهش می دهد بطوریكه خون و جریان عصبی با آزادی (راحتی) بیشتری جریان می یابند و در نتیجهٔ بهبود جریان خون، سموم نیز از بدن خارج می‌شوند.

● فلسفه بازتاب شناسی چیست؟

عدم تعادل بدن در طول جریان زندگی روزانه می‌تواند سبب شود كه پیامهای عصبی در هر جای بدن مسدود (بلوكه) گردند و این بدان معنی است كه سرعت حركت پیامهای عصبی به عضلات، اعضاء و غدد بدن تا حدودی كند می‌شود . دانش رفلكسولوژی در جهت رفع این انسداد مسیرها و بهبود ارتباطات عصبی عمل می‌كند. همچنین آزادسازی اندورفینها را در بدن افزایش می دهد و موجب افزایش سلامتی و نشاط و "احساس خوب بودن" در فرد می‌گردد.

غالباً رفلكسولوژی را روی كف پا انجام می دهند، لیكن روی كف دست هم كاربرد دارد. تقریباً در كف هر پا ۷۲۰۰ پایانهٔ عصبی وجود دارد. همچنین هر پا شامل ۲۶ استخوان كوچك، ۱۱۴ لیگامان و ۲۰ عضله می‌باشد كه توسط بافت همبندی، عروق خونی و اعصاب به همدیگر متصل گشته و توسط پوست پوشیده شده‌اند. این اجزاء با دقت بسیار عالی با یكدیگر سازگار شده اند و این ساختمان پیچیده روی دو قوس اصلی تعادل یافته است. قوس اول از پاشنه پا تا قاعده انگشت كوچك و قوس دوم از پاشنه پا تا انگشت بزرگ (شست) امتداد می یابد.

پاشنه پا قسمتی است كه فشار وزن بدن ما را تحمل می‌كند و توسط لایه‌های محافظت كنندهٔ چربی برای جلوگیری از اصطكاك در بین استخوانها، در هر قدمی كه بر می داریم، عایق‌كاری شده است. كف دست نیز كه مركب از ۲۷ استخوان می‌باشد ممكن است در رفلكسولوژی مورد استفاده قرار گیرد (دستها و پاها نیمی از استخوانهای بدن را شامل می شوند).

در طب شرقی، نظیر طب فشاری (Acupressure) و طب سوزنی (Acupuncture) دریافته‌اند كه انرژی حیاتی یا Chi از میان مریدینها یا مسیرهای انرژی (بخش طب سوزنی را برای توضیح بیشتر و تصاویر مربوطه، ملاحظه نمائید) جریان می یابد و از مجموع ۱۲ مریدین اصلی ، ۶ عدد آنها در كف پا یافت می‌شود.

در رفلكسولوژی ، اعتقاد بر این است كه پاها "macrocosm" یا یك نقشه كوچك از كل بدن هستند .یعنی تمام اعضاء و قسمتهای مختلف بدن روی آنها منعكس شده‌ و نظم و ترتیب قرار‌گیری بخشهای بدن روی كف پاها دقیقاً مشابه نظم و ترتیب قرارگیری آنها در بدن است (تصویر) این بازتابها را می‌توان روی كف پا، انگشتان و در طول كناره داخلی و خارجی پا، پیدا كرد.

اگرچه اكثریت مردم با پاهای سالم به دنیا می‌آیند ولی تخمین زده می شود كه تقریباً در ۸۰% بزرگسالان ، مشكلات پاها پیش خواهد آمد. گرچه مشكلاتی نظیر میخچه، پینه و موارد مشابه را غالباً ناشی از كفشهای نامناسب می‌دانند و لیكن اینها تنها بخشی از اختلالات هستند و بازتاب شناسی بر این باور است كه مشكلات پاها با اختلالات درونی بدن مرتبط هستند.

● تاریخچه بازتاب شناسی چیست؟

تئوریهای گوناگونی در مورد منشأ رفلكسولوژی وجود دارد و مبدأ آن ممكن است:

▪ طب شرقی در ۵۰۰۰ سال پیش باشد كه آن را با طب فشاری و سوزنی كه مسیر مریدنیها را دنبال می‌كند، متصل سازد.

▪ مصر ۲۵۰۰ تا ۲۳۳۰ سال قبل از میلاد باشد . یك تصویر نقاشی شده كه در آرامگاه پزشكی مصری بنام Ankahar یافت شده بود نشان دهندهٔ آن است كه رفلكسولوژی در این تاریخ نیز وجود داشته است.

▪ سرخپوستان آمریكا، بویژه سرخپوستان چروكی معتقدند كه این روش توسط اینكاها به ارث گذاشته شده. چروكی‌ها بر این باورند كه "پاها روی زمین راه می‌روند و از این طریق، روح شما را به جهان متصل می‌گردانند"

بهر حال آغاز و مبدأ آن هر جا كه بوده ، رفلكسولوژی ادامه پیدا كرد تا اینكه در اروپا و آمریكا رشد نمود و تكامل یافت. آقای Harry Bond در كتاب خود بنام "منطقهٔ درمانی" در ۱۵۸۲ نحوهٔ عمل رفلكسولوژی را بویژه در روی طبقه پادشاهی و مرفه جامعه مورد بحث قرار داد. آقای H. Head نیز در ۱۸۹۰ مناطقی را روی پوست كشف كرد. وی متوجه شد چنانچه عضوی كه توسط اعصاب به این ناحیه از پوست مرتبط می‌شود دچار بیماری ‌گردد، این بخش پوست ، حساسیت بیشتری به فشار پیدا می‌كند.

دكتر Ivan Pavlou (سالهای ۱۹۳۶- ۱۸۴۹) از رفلكسولوژی به عنوان پایه‌ای برای تحقیق مشهورش بر روی بازتابهای وضعی استفاده نمود. دكتر A. Cornelius آلمانی در سال ۱۹۰۲ متوجه شد كه درد خود وی كه ناشی از یك عفونت بود بعد از فشار دادن كف پا تخفیف یافت. وی در كار پزشكی خود به تحقیق بر روی فشار كف پا ادامه داد. در ایالات متحده، دكتر ویلیام فیتزجرالد، در اوایل سال ۱۹۰۰ نشان داد كه می‌تواند جراحیهای كوچک را، بدون ناراحتی برای بیمارانش، با اعمال فشار بر روی كف دستهایشان انجام دهد. دكتر J. Riley، در سال ۱۹۱۹ كتاب "منطقه درمانی آسان شده" را منتشر كرد و در آن نمودارهایی با جزئیات كامل چاپ نمود. وی محل نقاط رفلكس در كف پاها را ترسیم كرده بود. خانم اونیس اینگهام (۱۹۷۴-۱۸۶۹) كه مادر بازتاب شناسی مدرن نامیده شده است از كارهایی كه در باب «منطقه درمانی» در گذشته انتشار یافته بود در درمانهای خود استفاده كرد و نقشه كل بدن را بر روی كف پاها تكمیل نمود. میراثی كه وی درخصوص رفلكسولوژی برجا گذاشته بود توسط Dwigt Byers برادرزاده وی تداوم یافت. وی انستیتوی بین‌المللی رفلكسولوژی را در شهر «سن پترزبورگ» در روسیه راه‌اندازی كرده است.

● چه تحقیقاتی در این زمینه وجود دارد؟

با وجود آنكه مقالات داستان گونه‌ای در زمینهٔ رفلكسولوژی وجود دارد ولی تعداد اندكی گزارش مبتنی بر تحقیقات و مطالعات علمی نیز در این زمینه وجود دارد، كه در مجلات مستقل به چاپ رسیده‌اند تا متخصصین علوم سلامتی را قادر سازند كه در زمینهٔ تأثیر رفلكسولوژی تصمیم آگاهانه‌ای بگیرند. مطالعات قلیلی در كشورهای غیر انگلیسی زبان انجام گرفته است و ترجمهٔ انگلیسی كاملی از این تحقیقات در دست نیست تا تجزیه و تحلیل مطمئنی را از متدولوژی (روش شناسی) كار تحقیقی انجام شده ارائه کند.

بعلاوه گزارشاتی كه در كتاب "Grey Literature" آمده است نشان میدهد كه رفلكسولوژی می‌تواند درمان موثری باشد. اما این مطالعات هم كوچك هستند و در آنها به میزان كافی از جزئیات متدولوژی كار انجام شده، گزارشی ذكر نشده است.

مسئله انتخاب روش تحقیق مناسب برای تصمیم‌گیری در مورد اثر بخشی رفلكسولوژی باید مورد نظر قرار گیرد. همكاری بین رفلكسولوژیست ها و محققین با تجربه مسئله‌ای است ضروری تا بتوان مطالعات پر كیفیت مورد نیاز برای تصمیم‌گیری در مورد میزان تأثیر بازتاب شناسی را انجام داد. مجمع تحقیقاتی طب مكمل كه در سال ۱۹۸۳ بنیان گذاشته شده ،كمكهای مالی، علمی و پشتیبانی را از متخصصین طب مكمل كه در این زمینه تحقیقاتی را انجام می‌دهند بعمل می‌آورد. مطالعاتی كه در زمینهٔ رفلكسولوژی انجام می شود می‌بایست بخوبی توسط مجلاتی كه در دسترس اكثر متخصصین قرار دارند چاپ شوند. البته به عقیدهٔ لین (۱۹۹۶) مطالعه و تحقیق بصورت "دوسوكور" در زمینهٔ رفلكسولوژی كار بسیار مشكلی است چون عنصر روان‌تنی در هر فردی خاص خود اوست.

۱) نظرات موافق (Pro):

▪ Falcco و Oleson در ۱۹۹۳ یك آزمون "كنترل با دارونما" كه برای تحقیق در مورد توانایی رفلكسولوژی برای كاهش "آشفتگی قبل از قاعدگی" انجام داده‌ بودند گزارش نمودند كه در نتیجهٔ این مطالعه، ۳۵ نفر از افراد به میزان معنی داری نسبت به گروه كنترل، كاهش علائم پیش از قاعدگی را نشان دادند و این نتایج در بررسی ۲ ماه بعد نیز باقیمانده بود. این مطالعه بعدها توسط Vickers و همكاران در سال ۱۹۹۶ به دلیل كیفیت تحقیق، مورد انتقاد قرار گرفت.

▪ Kovaks و همكاران در ۱۹۹۳ "یك آزمون دوسوكور" با استفاده از رفلكسولوژی برای درمان كمردرد انجام دادند. آنان بهبود قابل ملاحظه‌ای در درد، انقباضات عضلانی و سهولت حركت در گروه تحت درمان را گزارش كردند و اكثریت بیماران توانستند مصرف داروهای مسكن تجویز شده توسط پزشك را قطع كنند و در طی دورهٔ تحقیق نیز بدون علامت باقی ماندند.

▪ Dobbs در سال ۱۹۸۵ استفاده از رفلكسولوژی در مراقبت از ۷ بیمار مبتلا به سرطان كه در فاز انتهایی بیماری قرار داشتند را توصیف نمود. گزارشات فردی وی براین موضوع اشاره داشت كه تمامی بیماران احساس كرده بودند كه كیفیت زندگیشان با رفلكسولوژی بهتر شده بود و این بهبودی صرفاً نتیجهٔ رفلكسولوژی نبود بلكه به دلیل افزایش ارتباط و تماس بیماران با متخصصین رفلكسولوژی بود.

▪ McGrath , Motha در سال ۱۹۹۴ مطالعه‌ای را بر روی ۶۴ خانم باردار برای تعیین اثر رفلكسولوژی بر روی زایمان انجام دادند. نتایج نشان دهندهٔ آن بود كه درمان رفلكسولوژی منجر به كاهش زمان زایمان و نشانه‌های جسمی تجربه شده توسط مادران باردار، گشته بود. این مطالعه، اگر چه با نتایج مثبتی همراه بود ولی در آن از گروه كنترل استفاده نشده بود.

۲) نظرات مخالف (CON):

▪ Ibsen , Sorenson (در ۱۹۹۳) نگرانی خود را در مورد بیماران دیابتیكی كه برای زخم و عفونت پا درمان شده بودند، اظهار كردند. آنان یك گزارش موردی (Case report)، در مورد یك بانوی دیابتیك درمان شده با بازتاب درمانی را كه بعداً مجبور شدند پایش را قطع كند، منتشر نمودند. انجام این كار توانست زندگی راحت‌تری را برای این خانم فراهم آورد. در این تحقیق تمایل نادرست به استفاده از بازتاب درمانی به عنوان تنها درمان برای این بیمار مبتلا به بیماری مزمن، مطرح شد.

معمولاً در سراسر آمریكا برای این افراد كلاسهای موردنیاز برگزارمی‌شود و گواهی مخصوصی به شركت كنندگان داده می شود. در بعضی از ایالات هم به پروانه كار نیاز است. در صورت تمایل با:

Reflex Certification Board یا Reflexation Association of America

تماس بگیرید.

پیوندها :

www.altmed.od.nig.gov

www.reflexology-research.com

Bibilography:

- Lynn, J. (۱۹۹۷). Using complementary therapies: reflexology. Professional Nurse. ۱۱, ۳۲۱-۳۲۲.

- Mackereth, P. (۱۹۹۷). Clinical supervision for ۰۳۹;potent۰۳۹; practice. Complementary Therapies in Nursing and Midwifery. ۳, ۳۸-۴۱.

Further Reading:

- Botting, D. (۱۹۹۷). Review of literature on the effectiveness of reflexology. Complementary Therapies in Nursing & Midwifery. ۳, ۱۲۳-۱۳۰.

- Byers, D. (۱۹۸۷). Better healch with foot reflexology. St Petersburg, FL: Ingham Publishing. Clark, C. C. (۱۹۹۷). Reflexology: a complementary therapy. Nursing Spectrum. ۷, ۸.

- Dobbs, B. Z. (۱۹۸۵). Oncology nursing: alternative health approaches, reflexology part ۶. Nursing Mirror. ۱۶۰, ۴۱-۴۲.

- Douglas, I. & Ellis, S. (۱۹۹۶). Reflexology. Rockport, MA: Element Books Inc.

- Douglas, I. & Ellis, S. (۱۹۹۸). The art of reflexology. Rockport, MA: Element Books Inc.

- Dougans, I. (۱۹۹۷). The complete illustrated guide to reflexology. Rockport, MA: Element Books Inc.

- Gillanders, A. (۱۹۹۵). The joy of reflexology. Boston, MA: Little, Brown and Co.

- Ingham, E. (۱۹۳۸). Stories the feet can tell through reflexology. St. Petersburg, FL: Ingham Publishing.

- Ingham, E. (۱۹۵۱). Stories the feet have told through reflexology. St. Petersburg, FL: Ingham Publishing..

- Kovaks, F. M., et al. (۱۹۹۳). Neuro-reflexology intervention in the treatment of non-specified low back pain. Association of Reflexologyists ۱۹۹۴. Reflexology research reports. ۲nd ed. London: Association of Reflexologyists.

- Motha, G. & McGrath, J. (۱۹۹۴). The effects of reflexology on labor outcome. Association of Reflexologyists. Reflexology research reports, ۲nd ed. London: Association of Reflexologists.

- Oleson, T. & Flocco, W. (۱۹۹۳). Randomised Controlled study of premenstrual symptoms treated with ear, hand and foot reflexology. Obstetrics & Gynecology, ۸۲, ۹۰۶-۹۱۱.

- Sorensen, L., Ibsen, K. E. (۱۹۹۳). Purulent myofascitis in a parient with diabetes treated with a vacuum boot by a zone therapist. Ugeskrift For Laeger. ۱۵۵, ۲۱۵۰-۲۱۵۲.- Vickers, A. (۱۹۹۶). Massage and aromatherapy-a guide for helth professionals. London: Chapman & Hall.

RESOURCES

American Reflexology Certification Board

PO Box ۶۲۰۶۰۷

Littleton, CO ۸۱۰۶۲

[phone]

International Institute of Reflexology

PO Box ۱۲۴۶۲

St. Petersburg, FL ۳۳۷۳۳

[phone]

The International School of Reflexology and Meridian Therapy ۲۲۲۲ Kilkare Parkway

Mt. Pleasant, NJ ۰۸۷۴۲

[phone]

Reflexology Association of American (RAA)

۴۰۱۲ S. Rainbow Blvd.

Box K ۵۸۵

Las Vegas, NV ۸۹۱۰۳-۲۰۵۹

INTERNET

Office of Alternative Medicine

http://altmed.od.nig.gov/

Aging Implications

http://www.reflexology-research.com/aging.htm

Chinese Study

http://www.reflexology-research.com/CHINAs_۱.HTM

Diabetic abstracts

http://www.reflexology-research.com/diabetes.html

Meeting Emotional Needs

http://www.reflexology-research.com/emotions.html

---