کارآمدی ذخایر استراتژیک, آزمون یک ادعا

اعلام خبر عرضه ۶۰ میلیون بشکه نفت خام از ذخایر راهبردی کشورهای غربی و آسیایی توسط آژانس بین‌‌المللی انرژی(IEA) نشان می دهد که کشورهای غربی می خواهند، حتی به طور موقت قیمت های جهانی نفت خام را کاهش دهند.

این تصمیم تاثیر زیادی بر بازار نفت، شاخص بورس های مالی در سراسر جهان و به طور کلی قیمت کالاهای تجاری داشته است. گزارش ها و تحلیل های خبری رسانه ها گویای دلایل روشن آژانس با تمرکز بر سیاست های اقتصادی آمریکا و هم پیمانانش است. کارشناسان معتقدند تصمیم این سازمان که متشکل از ۲۸ کشور صنعتی است به نفع کشورهای مزبور بوده به گونه ای که آنها ذخایر نفتی خود را با قیمت بالا می فروشند و پس از کاهش شدید قیمت ها، اقدام به پر کردن دوباره مخازن خود با نفت ارزان خواهند کرد.

برخی تحلیلگران اقتصادی هم معتقدند آژانس انرژی در پی برقراری ثبات در بازار انرژی و افزایش همکاری بین کشورهای تولید کننده و مصرف کننده، این تصمیم را گرفته است در عین حال که در برابر تاثیرات منفی افزایش قیمت نفت بر رشد اقتصادی کشورهای صنعتی، می توانند از ذخایر استراتژیک انرژی خود استفاده کنند.

تصمیم آژانس بین المللی انرژی برای آزاد کردن ۶۰ میلیون بشکه نفت خام از ذخیره نفت کشورهای عضو با هدف شکستن روند رو به رشد قیمت نفت خام، کاستن از نگرانی‌های بین المللی نسبت به کاهش رشد و رونق اقتصادی آمریکا، نگرانی نسبت به وضعیت بحران مالی یونان، کمبود تولید و عرضه نفت لیبی و تنش های موجود بین ایران و عربستان بر سر سیاست های تولید نفت در چارچوب سهمیه اوپک صورت گرفته است، اما کارشناسان اقتصادی معتقدند کاهش قیمت نفت در هفته گذشته متاثر از عوامل دیگری هم بوده است. کاهش تقاضای انرژی پس از رکود اقتصادی ۲۰۰۸ آمریکا، پیش بینی کاهش رشد و رونق اقتصادی آمریکا از سوی فدرال رزرو و همچنین افزایش ارزش دلار در پی اعلام حفظ نرخ بهره بانکی از سوی بانک مرکزی آمریکا پس از بحران مالی منطقه یورو و نگرانی از گسترش تنش های سیاسی و درگیری های داخلی در لیبی، بحرین، یمن و سایر کشورهای نفت خیز منطقه خاورمیانه از جمله دلایل کاهش قیمت نفت بوده است.

قرار است آمریکا ۳۰ میلیون بشکه و کشورهای اروپایی ۲۰ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک خود استفاده کنند و کشورهای آسیایی نیز ۱۰ میلیون بشکه دیگر را تامین خواهند کرد.

بر اساس اعلام شبکه تلویزیونی بلومبرگ کاهش تولیدات صنعتی در آمریکا و افت هزینه های مصرفی در این کشور موجب کاهش ۰.۸ درصدی قیمت جهانی نفت شده است.

خبرگزاری رویترز هم اعلام کرد: اقدام آمریکا و سایر متحدانش در استفاده از ذخایر استراتژیک انرژی با هدف کاهش قیمت نفت با انتقادات شدید کارشناسان انرژی روبرو شده است. این اقدام آمریکا و سایر متحدانش به نوعی ایجاد اختلال در بازار آزاد انرژی است. قیمت نفت برنت دریای شمال پس از اعلام این خبر به شدت کاهش یافت و به پایین ترین حد خود در چهار ماه اخیر رسیده است .

این رسانه به نقل از کارو یوسانو وزیر اقتصاد ژاپن نوشته است: اقدام سازمان بین المللی انرژی هشداری جدی به سفته بازان و دلالان در بازار نفت بوده است.

خبرگزاری رویترز همچنین به نقل از لاورنس ایگلز عضو موسسه جی پی مورگان گفته است: اقدام سازمان بین المللی انرژی نشان داد کشورهای صنعتی اعتماد زیادی به اوپک و اعضای آن ندارند.

برخی رسانه ها، رویکرد سازمان بین‌المللی انرژی را ناشی از عملکرد دوگانه این سازمان با سازمان اوپک دانسته و پیش بینی کرده اند به دلیل کاهش درآمدهای نفتی اوپک ناشی از کاهش قیمت نفت، در آینده تنش های زیادی بین او دو بوجود خواهد آمد.

روزنامه وال استریت ژورنال نوشت: اقدام سازمان بین‌المللی انرژی در باز کردن ذخایر نفتی خود در کوتاه‌مدت قیمت نفت را کاهش می‌دهد، اما در بلند‌مدت باعث بروز تنش بین این سازمان و اوپک خواهد شد.

روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال افزود: اقدام سازمان بین المللی انرژی به خوبی خشم و ناراحتی این سازمان از تصمیم اخیر اوپک در نشست وین را نشان می دهد. اوپک در این نشست به علت تنشهای موجود بین ایران و عربستان نتوانست در خصوص سیاستهای تولید تصمیم گیری کند و سقف تولید خود را بدون تغییر حفظ کرد.

سازمان بین المللی انرژی در دوران ۳۷ ساله خود دو بار از ذخایر استراتژیک انرژی خود برای جبران کمبود عرضه استفاده کرده که بار اول در جریان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ میلادی، بار دوم در زمان وقوع توفان کاترینا در سال ۲۰۰۵ بوده است و اکنون نیز برای بار سوم درجهت کاهش قیمت نفت از این ترفند استفاده کرده است. به نظر می رسد که آزانس بین المللی انرژی و عربستان برای کاهش قیمت نفت متحد شده اند. اما این ذخایر دوباره باید با نفت پر شود و فرارسیدن فصل سرد در ۳ ماه بعد به عنوان عاملی مهم که باعث افزایش تقاضا می شود، بر بازار نفت تاثیرگذار خواهد بود.

منبع: خبرگزاری ایرنا