تضاد فرهنگ وارداتی دروغ ۱۳ با باورهای دینی

حدود پنج قرن پیش، "شارل نهم" پادشاه فرانسه که از او به عنوان عامل بزرگترین کشتار مذهبی فرانسه تحت تحریک مادرش یاد می شود، آغاز سال میلادی را از روز اول آوریل به اول ژانویه تغییر …

حدود پنج قرن پیش، "شارل نهم" پادشاه فرانسه که از او به عنوان عامل بزرگترین کشتار مذهبی فرانسه تحت تحریک مادرش یاد می شود، آغاز سال میلادی را از روز اول آوریل به اول ژانویه تغییر داد که متعاقب این فرمان، منزلت روز اول آوریل یکباره فرو ریخت و این تغییر ناگهانی موجب شد مردم اروپا از آن به بعد، روزی را که با یک دستور از اعتبار افتاده بود، به شوخی و تمسخر بگذرانند.

این شوخی ها به تدریج به سنتی در اروپا به نام "دروغ اول آوریل" یا "ماهی آوریل"، poisson d۰۳۹;avril، خوانده شد.

اول آوریل از لحاظ تاریخ شمسی مقارن با روز ۱۳ فروردین است که براساس برخی باورهای خرافی به نحوست معروف است و برای فرار از نحسی آن، باید اقدامات ویژه ای انجام داد. تقارن ۲ روزی که هر دو دربردارنده نوعی خرق عادت هستند، سبب شد که دروغ اول آوریل به ایران نیز وارد شود.

نقل است که نخستین بار روزنامه نبرد در سال ۱۳۲۲، کل روزنامه را در روز ۱۳ فروردین در قالب "دروغ" منتشر کرد. این روزنامه ادعا کرده بود هیتلر در اوج جنگ جهانی، دستور آتش بس صادر کرده است. "نبرد" همچنین در خبر دروغ دیگری از فوت "محتشم السلطنه" رئیس مجلس وقت نوشت که با انتشار این خبر، تعداد زیادی از مردم برای تشییع جنازه و تسلیت به طرف منزل او رفتند.

با گسترش ارتباطات و رسانه ها، این پدیده نیز رشد، سرعت و تنوع بیشتری یافته و در برخی رسانه های ایران نیز نفوذ کرده است. نوروز ۸۴، روزنامه شرق در خبری ادعا کرد برج میلاد کج شده است و پس از آن اعلام کرد این خبر "دروغ سیزده" بوده است.

سال گذشته نیز "رادیو جوان" که رویکرد جنجالی آن در عبور از خط قرمزها بسیار بحث برانگیز شده بود، در روز سیزدهم فروردین شنوندگان خود را به دروغگویی ترغیب کرد.

ترویج دروغگویی به بهانه روز سیزدهم فروردین یا همان اول آوریل در حالی طی سالهای اخیر شدت گرفته که برخی رسانه ها از این فرهنگ وارداتی ناپسند به مثابه ابزاری برای عقده گشایی استفاده می کنند.

گسترش این فرهنگ غلط در حالی منجر به قبح زدایی از این گناه کبیره می شود که آیات و روایات متعددی در اسلام، مسلمانان را از این سیئه نهی اکید کرده و از دروغگویی به عنوان "اعظم الخطایا (بزرگترین گناهان)" و ویژگی منافقان تعبیر نموده است. همچنین امام صادق(ع) در روایتی می فرمایند: «از دروغ بپرهیزید حتی در مقام مزاح».

با این حال به نظر می رسد برخی رسانه های داخلی که انتظار دارند در مواضع حساس از آنها به عنوان "چشم بیدار جامعه" یاد شود و دیدگاههای آنها به دقت مورد توجه قرار گیرد، در این موضوع خاص به جای پررنگ کردن زشتی این گناه کبیره، آگاهانه یا ناآگاهانه به قبح زدایی از آن پرداخته و این فرهنگ وارداتی متضاد با باورهای اسلامی را عادی جلوه می دهند.