تمرین اقتصادی از دوران کودکی

حسین نوری نیا می گوید از وقتی که برایش قلک خریده ام, مجبورم دو بار به او پول بدهم, یک بار برای انداختن در قلک و یک بار هم برای خرید خوراکی مدرسه البته از این که این گونه می تواند پولی پس انداز کند, هم من راضی هستم و هم خودش خوشحال است و احساس خوبی دارد

حسین نوری‌نیا می‌گوید: از وقتی که برایش قلک خریده‌ام، مجبورم دو بار به او پول بدهم، یک بار برای انداختن در قلک و یک بار هم برای خرید خوراکی مدرسه. البته از این که این گونه می‌تواند پولی پس‌انداز کند، هم من راضی هستم و هم خودش خوشحال است و احساس خوبی دارد.

آیا این شیوهء درستی است؟ آیا کودک این گونه تمرین اقتصادی می‌کند و او می‌آموزد که پولش را چگونه مدیریت کند؟ ما چگونه کودکانمان را افرادی تصمیم‌گیر در حوزهء اقتصادی تربیت کنیم؟پاسخ به این پرسش‌ها به هدف شما بستگی دارد. اگر قصدتان فقط این است که کودکتان فقط پولی پس‌انداز کند، یکی از شیوه‌ها همین است که پولی را اختصاصاً برای انداختن در قلک به او بدهید. اما اگر قصدتان این است که او خود بیاموزد که مقداری از پول را باید پس‌انداز کرد و او این گونه مدیریت پول را یاد بگیرد، شیوهء شما درست نیست. با این شیوه اگر فرزند شما به سن جوانی هم برسد و پولی در اختیارش بگذارید، احتمالاً در همان روزهای اول همه را خرج می‌کند و چیزی پس‌انداز نمی‌کند. انتظارش این است که شما برایش پس‌انداز خواهید کرد و یا پولی که برای پس‌انداز اختصاص می‌یابد، جداگانه است. پس چگونه باید عمل کرد؟

همه چیز در آموزش درست مدیریت پول نهفته است. کودک از همان ابتدا باید بیاموزد که خودش پولش را مدیریت کند. وقتی پدر یا مادر مقداری پول برای خوراکی و مقداری پول برای قلک فرزند در نظر می‌گیرند و خودشان مشخص می‌کنند که چه مقدار پس‌انداز شود، در اصل آن‌ها برای فرزندشان تصمیم می‌گیرند و فرزند، تنها مجری اوامر و تصمیم آن‌هاست. او این گونه هیچ تربیت اقتصادی نمی‌یابد و قدر پولش را نیز نمی‌داند.

راز این آموزش در پول توجیبی نهفته است. برخی از والدین به طور روزانه، برخی هفتگی و برخی ماهانه به فرزندانشان پول توجیبی می‌دهند. برخی برای آن عنوان پول توجیبی نمی‌گذارند و روزانه پولی را می‌دهند تا کودک برای مدرسه‌اش خوراکی تهیه کند. بالاخره همه به نحوی پولی را روزانه برای فرزندان خرج می‌کنند. اول آن که بهتر است عنوان پول توجیبی را به پولی که به فرزند می‌دهید، بگذارید. حتی اگر روزانه پرداخت می‌کنید، بگوید; این هم پول توجیبی تو. اما بهتر است پول توجیبی به صورت هفتگی پرداخت شود تا امکان مدیریت آن در زمانی چند روزه برای فرزند به وجود آید. برای این تمرین اقتصادی بهتر است مراحل زیر طی شود :

۱) مخارج خوراکی فرزند را در طول یک هفته محاسبه کنید. به عنوان مثال اگر روزی ۳۰۰ تومان خرید دارد، در شش روزی که به مدرسه می‌رود، ۱۸۰۰ تومان می‌شود اما این مقدار با خرج او کاملاً‌برابر است. از این رو، مقداری بیش از این در نظر بگیرید و ۳۰ تا ۴۰ درصد بر آن بیفزایید که در این صورت ۵۰۰ر۲ تومان می‌شود. این میزان پول، هم برای خریدهای روزانهء کودک است و هم برای پس‌انداز.

۲) این پول را در ابتدای هفته در اختیار کودک بگذارید و به او به طور دقیق توضیح دهید که این پول توجیبی هفتگی اوست و او خودش باید تا آخر هفته آن را مدیریت کند و اگر بعد از دو روز چیزی از آن باقی نماند، بقیهء روزهای هفته از پول خبری نیست. شما هم در این تصمیم خود جدی باشید. به احتمال زیاد در هفته‌های اول با مشکل مواجه می‌شوید و کودک به بهانهء این که می‌تواند دل پدر و مادر را به دست آورند و پول اضافه بگیرد، بی‌حساب خرج می‌کند. این شما هستید که باید در این مسیر مصمم باشید تا کودکان هزینهء ولخرجی خود را پرداخت کنند. به او بگویید این پول برای خرید خوراکی مدرسه و وسایلی چون مداد و پاک‌کن است تا از وسایلش نیز مراقبت کند.

۳) با توجه به مثالی که گفته شد، به او بگویید بهتر است از این پول روزانه ۳۰۰ تومان خوراکی بخرد و بقیه‌اش را پس‌انداز کند تا اگر با مشکلی مواجه شد مانند گم‌کردن مداد و خودکار و یا تمام شدن آن‌ها، بتواند وسایل مورد نیاز خود را تهیه کند. اگر این کار را نکند با کمبود پول مواجه می‌شود و مجبور است روزهای پایانی هفته بدون خوراکی به مدرسه برود.

۴) نیازی نیست او تمام پول هفته را با خود به مدرسه ببرد. می‌تواند آن را در خانه نگهداری کند و به مقدار نیاز روزانه برداشت کند.

۵) در طول هفته بر خرج‌کرد او نظارت کنید، مخصوصاً‌در هفته‌های اول این برنامه. به موقع به او تذکر دهید که با خرید زیاد نمی‌تواند پس‌انداز کند و یا احتمال این که آخر هفته با مشکل مواجه شود، هست. از این رو، به قاعده و به اندازه خرج کند و حتماً‌مقداری از پولش را پس‌انداز کند، چون وسایل روزانهء مدرسه را نیز باید از همین پول خرید کند.

۶) با مدیریت درست پول توجیبی، در کنار این آموزش‌ها می‌توان به کودک آموزش‌های دیگر نیز داد. آموزش قرض دادن و بخشیدن. این دو آموزش را نیز جدی بگیرید و به او یاد بدهید از پول خودش ببخشد و یا در صورت نیاز دیگران، قرض بدهد.

۷) اگر این تمرین اقتصادی را جدی بگیرد، او پس از مدتی قدر پول خود را می‌داند و می‌آموزد پول توجیبی‌اش را چگونه مدیریت کند. به اندازه خرج کند. با پس‌انداز و احتمالاً‌لذتی که از آن می‌برد، به طور ملموس آشنا می‌شود; پس‌اندازی از پول خودش نه پول پدر و مادر. از وسایلش مراقبت بیش‌تری می‌کند تا بتواند پس‌انداز بیش‌تری داشته باشد.