چین و تکاپوی منابع انرژی

چین بعد از آمریکا بزرگ ترین کشور مصرف کننده انرژی جهان است و مصرف انرژی آن از ۹۲۴ میلیون تن فرآورده در سال ۲۰۰۱ به حدود ۱۰۸۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است

چین بعد از آمریکا بزرگ ترین کشور مصرف کننده انرژی جهان است و مصرف انرژی آن از ۹۲۴ میلیون تن فرآورده در سال ۲۰۰۱ به حدود ۱۰۸۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۳ افزایش یافته است.

در سال ۲۰۰۶ چین روزانه ۷ میلیون بشکه نفت مصرف کرد که معادل یک سوم مصرف آمریکاست. همچنین پیش بینی ها حاکی است که تا سال ۲۰۳۰ واردات نفت چین با آمریکا همطراز و تا ۸۰ درصد از انرژی مصرفی چین از واردات تامین خواهد شد.

این مساله به خودی خود موجب شده تا دولتمردان پکن برای تضمین رشد و توسعه اقتصادی و تامین نیاز روزافزون انرژی، در جست و جوی منابع قابل اتکای نفت و گاز باشند.

در دستیابی به این هدف استراتژیک است که طی دهه گذشته پکن تلاش داشته تا در مناطق مختلف دنیا حضور و نفوذ یابد. بر این اساس چینی ها سعی در نفوذ در حیات خلوت آمریکا یعنی آمریکای لاتین داشته اند و با ونزوئلا که از مهم ترین تولید کنندگان انرژی و منتقدان سیاست های آمریکا است، وارد همکاری شده اند. همچنین این کشور در خاورمیانه از یمن تا سوریه به دنبال سرمایه گذاری و کشف منابع نفت و گاز است.

این در حالی است که در خاورمیانه کشورمان به لحاظ دارا بودن دومین ذخایر عظیم نفت و گاز مورد توجه جدی پکن واقع شده است؛ تا جایی که با وجود تحریم های غرب، شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی)، برای توسعه میدان نفتی آزادگان شمالی در دی ماه سال گذشته قراردادی به ارزش ۲ میلیارد دلار امضاء کرد. پیش بینی ها حکایت از آن دارد که در فاز نخست این پروژه و در طی ۲۵ سال، ۳۳۰ میلیون بشکه نفت از این میدان قابل استحصال است که درآمد حاصل از آن بالغ بر ۱۶ میلیارد دلار خواهد بود.

همچنین براساس قراردادی دیگر توسعه فاز اول میدان یادآوران برای تولید ‌۸۵ هزار بشکه و فاز دوم برای تولید ۱۰۰هزار بشکه، در مجموع ‌۱۸۵هزار بشکه نفت در روز، به شرکت چینی ساینوپک واگذار شده است.

از سوی دیگر شرکت های چینی فعالانه به دنبال حضور درحوزه عظیم پارس جنوبی، که به باور بسیاری هشت درصد ذخائر جهانی گاز را در خود جای داده است، هستند.

در کشور همسایه، عراق، نیز شرکت ملی نفت چین (سی.ان.پی.سی) فعالیت خود را به عنوان اولین شرکت خارجی پس از برکناری صدام، در پروژه سه میلیارد دلاری نفتی "احدب " آغاز کرد. برآورد ها حاکی است که روزانه ۱۱۰ تا ۱۳۰ هزار بشکه نفت از این میدان تولید خواهد شد.

همچنین چینی ها در کویت که شرکت های نفتی غربی در آن حضوری طولانی مدت دارند، موفق شدند روز ۱۲ فروردین قرارداد حفاری به ارزش ۴۰۰ میلیون دلار امضاء کنند. این قرارداد از این جهت حایز اهمیت است که در بازار رقابتی قراردادهای انرژی در کویت، به دلیل کیفیت پایین خدمات شرکت های چینی، در گذشته کمترین استقبال از آنها به عمل می آمده است.

این قرارداد به گونه ای واضح این مسئله را به شرکت های نفتی دنیا گوشزد کرد که شرکت های چینی با بالا بردن توان کیفی و ارائه پیشنهاد های به صرفه و رقابتی درصدد یافتن جای پا در مناطق نفوذ سنتی آن ها هستند.

البته چین درصدد است تا روابط خود را درحوزه نفت و انرژی با بزرگترین تولید کننده نفت جهان یعنی عربستان سعودی نیز تقویت کند؛ موضوعی که سفر اخیر هوجین تائو به این کشور بر آن مهر تایید زد.

شرکت های چینی همچنین در کشورهای کوچک تر منطقه، مثل یمن که به واسطه مشکلات امنیتی کمتر مورد استقبال شرکت های نفتی خارجی قرار دارند، سرمایه گذاری های عظیمی داشته اند.

با کنار هم گذاردن قطعات این پازل در می یابیم که دولتمردان پکن برای سیراب کردن صنایع در حال شکوفایی و رشد خود برخلاف نگاه آمریکایی و غربی، اصل تجارت را با نگاه سیاسی به مسائل آلوده نمی کنند. چینی ها از سوی دیگر با نگاهی استراتژیک و در چشم اندازی بلند مدت در مسیری گام بر می دارند که در طول چند سال آینده آنان را به وزنه ای قابل اعتنا در معادلات خاورمیانه تبدیل خواهد کرد.

با توجه به این موارد و حضور بیش از ۷۴ شرکت چینی فعال در حوزه انرژی در " چهاردهمین نمایشگاه نفت و گاز پتروشیمی " و تاکید مکرر مقامات دو کشور بر توسعه همکاری ها در حوزه های مختلف به خصوص حوزه انرژی، به نظر می رسد در آینده ای نزدیک شاهد شکوفایی و بالندگی هر چه بیشتر روابط دو کشور بر مبنای دوستی واحترام متقابل خواهیم بود.

نویسنده:محمد آذری