خرم آن نغمه كه مردم بسپارند به یاد

رمز ماندگاری یك چهره یا شخصیت در چیست و چرا تمامی آدمیان در تلاشند كه به چنین جاودانگی برسند و البته اندكی از آنها توفیق چنین بختیاری را نصیب می برند چرا شخصیت هایی چون استاد تجویدی ماندگار می شوند و هر مانع و رادعی كه در كار افتد تقدیر به سمتی می رود كه یاد و نام آنها و نغمه هایی كه ساخته اند در گوش و ذهن و ضمیر مردمان تمامی نسلها ماندگاری خویش را حفظ كند

●سید ابوالحسن مختاباد

رمز ماندگاری یك چهره یا شخصیت در چیست؟ و چرا تمامی آدمیان در تلاشند كه به چنین جاودانگی برسند و البته اندكی از آنها توفیق چنین بختیاری را نصیب می برند. چرا شخصیت هایی چون استاد تجویدی ماندگار می شوند و هر مانع و رادعی كه در كار افتد تقدیر به سمتی می رود كه یاد و نام آنها و نغمه هایی كه ساخته اند در گوش و ذهن و ضمیر مردمان تمامی نسلها ماندگاری خویش را حفظ كند. اگر بخشی از این توفیق را به بخت نسبت دهیم و روزگار، بخش اعظم تر را به عوامل دیگری باید نسبت داد كه جمع بست تمامی اینها در كار می افتند تا چهره ای همانند تجویدی نشو و نما یابد و به ظرفیت هایی كه برایش تعیین شده است، برسد.

●خانواده ای اهل فرهنگ و هنر

استاد تجویدی در خانواده ای متولد شد كه نسل اندر نسل در فرهنگ و هنر غوطه ور بودند. پدرش شیفته نقاشی بود و نزد استاد نامی نقاشی دوران قاجار، كمال الملك هنر آموخته بود. چون پدر علاوه بر نقاشی و مینیاتور با موسیقی هم آشنایی داشت و در نواختن تار هم تبحری داشت، این شیفتگی به هنر به فرزندان هم رسید چنانكه یكی از آنها راه پدر را در نقاشی ادامه داد و سرآمدتر از پدر شد ( مرحوم محمد تجویدی ، كه بسیاری از تابلوهای كتابهای ادبیات كهن همانند اشعار حافظ و بابا طاهر و خیام از آثار اوست ) دیگری كه نوای سازهای دوستان پدر در شب نشینی ها وی را به سمت موسیقی سوق داد و شد علی تجویدی. علی این فرصت را داشت كه آزادانه به موسیقی بپردازد، درك عمومی مردمان از موسیقی بسیار پایین بود و آن را شغلی پست و دون شأن آدمی می دانستند، اما پدر علی تجویدی كه درس و سوادی داشت و حشر و نشری با سرآمدان فرهنگ و هنر و منزل وی اطراقگاه برخی از چهره های شاخص موسیقی بود نه تنها پسر را شماتت نكرد كه تشویقش كرد به شكلی اصولی نوازندگی را بیاموزد. از جمله این چهره ها استاد ابوالحسن صبا، موزیسین نامی و نوازنده صاحب سبك ویولن و سه تار بود كه برای آموختن نقاشی به منزل پدر علی می آمد. استاد در گفت وگویی این حضور و چگونگی شیفتگی اش به موسیقی را این گونه توصیف می كند: «مرحوم ابوالحسن صبا چون نزد پدرم نقاشی كار می كرد به منزل ما رفت و آمد داشت و از همان موقع با ایشان آشنا شدم.»

این آشنایی سبب شد تا علی نوجوان مشاوری كم نظیر بیابد و در نهایت در ابتدای كار به سمت آموزش تار سوق پیدا كند. تجویدی زمانی كه در دبیرستان تحصیل می كرد به گروه پیشاهنگی وارد شد و فلوت آموخت و با نت آشنایی پیدا كرد. در این دوره موسیقی ایران به دو گرایش تقسیم شده بود: چهره هایی همانند استاد علی نقی وزیری در پی درآمیختن موسیقی غربی و ساختار و فرمهای این موسیقی به موسیقی ایرانی بودند و گروهی دیگر همانند استادان یاحقی، معروفی، شهنازی و در پی ارائه سنتهای موسیقی ایرانی بودند. تجویدی جوان در چنین هنگامه ای به نزد استاد حسین یاحقی برای آموزش ویولن می رود. یاحقی كه هم در ویولن نوازی و هم در كمانچه نوازی سرآمد بود، شاگردان فراوانی تربیت كرد. وی و استاد ابوالحسن صبا دو چهره ای بودند كه توانستند ویولن را كه سازی غربی بود ، ایرانیزه كنند و از آن قرائتی وطنی به دست دهند ، به نحوی كه پس از این دو نواخت ویولن خود به دو شاخه ویولن غربی و ویولن ایرانی تقسیم شد.

«تجویدی جوان در ۱۶سالگی به نزد حسین یاحقی می رود:

در ۱۶ سالگی به كلاس حسین یاحقی رفتم و پس از ۶ ماه نزد ایشان به آموختن ویولن مشغول شدم و سپس به كلاس مرحوم صبا رفتم. ۸ سال نزد استاد به فراگرفتن موسیقی و نوازندگی ویولن پرداختم، در ضمن سه تار و ضرب را هم نزد ایشان یاد گرفتم و برای پیشرفت تكنیك ویولن بنا به توصیه ایشان ۳ سال نزد یك استاد خارجی كار كردم و نیز به وسیله یكی از دوستانم با حضرت حاج آقا محمد ایرانی و جناب ركن الدین مختاری و سایر موسیقی دانان ایرانی از جمله نورعلی برومند و مرحوم طاهر زاده و مرحوم قهرمانی آشنا شدم. در حقیقت دستگاههای كامل ایرانی و تصانیف مرحوم شیدا را نزد این بزرگواران آموختم.»

تجویدی بنا به توصیه صبا برای تكمیل تكنیك های نواختن ویولن و آشنایی با موسیقی غرب، چند سالی را نزد ملیك آبراهیمیان و بابگن تامبرازیان رفت چرا كه استاد معتقد بود برای استحكام انگشتان و آرشه باید چند سالی نزد یك معلم اروپایی، متد گام های موسیقی غربی را بنوازد.

●نقشی تازه ؛ آهنگساز

نگاهی به فهرست استادانی كه زنده یاد تجویدی از آنها درس آموخت نشان می دهد كه در هر شاخه و رشته ای شاخص ترین افراد و نامی ترین استادان به وی موسیقی و نوازندگی آموختند. اینكه تجویدی جوان شوق فراگیری سازهای مختلفی را در سر داشت و فرصتها را از كف نمی داد به این جهت بود كه جامعه موسیقی می خواست نقشی اساسی تر برای وی تدارك ببیند. نقشی به نام آهنگساز كه تنها زمانی به دست می آید كه فرد شناخت دقیقی از تواناییهای هر ساز به دست آورد. با توجه به اینكه استاد تجویدی در سه گروه سازهای بادی ( فلوت ) سازهای كششی ( ویولن و كمانچه) و سازهای مضرابی ( تار و سه تار ) خود نوازنده ای چیره دست بود، لذا به ملودی پردازی پرداخت. استعداد سرشار وی در ملودی پردازی این جا خود را نشان داد و سبب شد تا ركن الدین خان مختاری وی را تشویق به فراگیری فنون آهنگسازی كند.

«ذوق آهنگسازی داشتم ،بنا به توصیه آقای ركن الدین مختاری به ساختن آهنگ پرداختم و برای آشنایی بیشتر به فن آهنگسازی و همچنین اركستراسیون و هارمونی مدتی مثل یك طلبه نزد چند استاد به تحصیل پرداختم و در كلاس كنسرواتور آزاد موسیقی نام نویسی كردم.»پس از این آموزشها است كه نقش اصلی تجویدی در زندگی هنری اش آغاز می شود.

‌

---