دستاوردهای اقتصادی دفاع مقدس

در ذیل به ۳ دستاورد مهم اقتصادی جنگ تحمیلی اشاره می کنیم البته دستاوردهای دیگری نیز وجود دارد ولی به نظر بنده این سه دستاورد بسیار مهم تر می باشد و سایر نتایج را می توان در ذیل این سه دستاورد تقسیم بندی نمود

در ذیل به ۳ دستاورد مهم اقتصادی جنگ تحمیلی اشاره می‌کنیم؛ البته دستاوردهای دیگری نیز وجود دارد ولی به نظر بنده این سه دستاورد بسیار مهم تر می باشد و سایر نتایج را می‌توان در ذیل این سه دستاورد تقسیم بندی نمود.‏

‏۱) بازسازی اقتصاد تک محصولی

اقتصاد ایران در رژیم پهلوی نمونه کامل اضمحلال اقتصاد ملی کشورهای جهان سوم در نظام سرمایه‌داری بین الملل بود کشوری که در اواخر عمر رژیم پهلوی با فروش بی‌دریغ نفت، تلاش داشت به معیارهای رشد و توسعه غربی دست یابد. در همین راستا، کشاورزی ایران که در گذشته نه چندان دور نیاز مردم را تأمین می‌کرد در سایه واردات محو شد. و در پرتو حاکمیت هزار فامیل، اقتصاد ایران به زایده نظام سرمایه‌داری جهانی تبدیل گشت، ولی انقلاب اسلامی از همان روزهای اول روح برابری و نفی استثمار را در پیکر نیمه‌جان اقتصاد کشور دمید.

جنگ تحمیلی باعث فعال شدن بخشهای صنعتی کشور شد. تغییر شیوه سیاستگذاری اقتصادی برای تدبیر بحران اقتصادی جنگ، نقطه حرکتی برای نجات اقتصاد ایران بود. اگر جنگ تحمیلی برای ایران اتفاق نمی‌افتاد، اقتصاد ایران به همان بیماری هلندی قدیمی بیش از پیش گرفتار می‌شد و در این راستا همانند کشورهای عربی همسایه می‌شد که هیچ صنعتی ندارند و درآمدی جز فروش نفت ندارند.‏قوت این نقطه شروع به حدی بود که در دوران کوتاه سازندگی، حجم سازندگی به حدی سریع بوده که اعجاب جهانیان را برانگیخته است. علاوه بر بازسازی خرابی‌های گسترده جنگ تحمیلی طرح‌های بزرگی اجرا شده که از جمله می‌توان از مجتمع فولاد مبارکه، فولاد اهواز، سد ساوه، سد مارون و سد پانزده خرداد و کارخانجات متعدد سیمان، نیروگاههای مختلف برق، راه آهن بافق- بندر عباس و سرخس- مشهد - تجن، پروژه‌های مختلف در امور کشاورزی، صنعتی- پالایشگاهی، نفت و گاز و پتروشیمی و ... نام برد که هر کدام نیاز به توضیح فراوان دارند. راه اندازی این طرح‌ها تا حد زیادی چهره مملکت جنگ زده را دگرگون ‌کرد. به ثمر رسیدن این طرح‌ها باعث می‌گردد کشور ما از اقتصاد تک محصولی نجات یافته، صادرات غیر نفتی افزایش یابد و ثروت کشور در مسیر عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه قرار گیرد. ‏

۲) تامین استقلال اقتصادی‏

استقلال یا عدم وابستگی (به‌طور کلی) آن است که جامعه ای روی پای خود بایستد و به دیگران اتکا نداشته باشد و وابستگی آن است که جامعه تحت قیمومیت دیگران باشد و بر آنها تکیه کند.‏

استقلال اقتصادی آن است که یک جامعه در تامین منافع اقتصادی خود به جوامع دیگر متکی نبوده و زمام امور اقتصادی آن در دست دیگران نباشد البته معنای استقلال اقتصادی غیر از "خود کفایی اقتصادی" است. خود کفایی اقتصادی به این است که یک جامعه همه نیازمندیهای خود را تامین کند و نیازی به وارد کردن کالا از خارج نداشته باشد. اما در مورد استقلال اقتصادی یک جامعه مستقل اقتصادی ممکن است احتیاج به وارد کردن برخی کالاها داشته باشد، اما در تأمین این نیاز تکیه بر سایر جوامع ندارد و ناگزیر به دادن امتیاز و قبول خواستهای دیگران نیست، بلکه در یک روابط سالم به داد و ستد کالاها و خدمات می‌پردازد. ‏در این راستا ذکر دو نکته لازم است. نخست؛ استقلال اقتصادی با خود کفایی متفاوت بوده و یک مرحله بالاتر است. یک جامعه خود کفا همه نیازمندیهای خود را (اگرچه با هزینه بیشتر) تامین کند، هر چند که گاهی ترجیح می‌دهد برای بهتر استفاده کردن از امکانات خود و صرفه جویی کردن، برخی از کالاها را از خارج وارد کند که در این‌صورت با خودکفایی ناسازگار نیست، زیرا جامعه قدرت لازم برای تولید آن کالا را دارد.‏نکته دیگر؛ معنای استقلال اقتصادی غیر از قطع روابط اقتصادی با خارج است، ممکن است جامعه‌ای با سایر جوامع داد و ستد بازرگانی داشته باشد بدون اینکه استقلال خود را از دست بدهد.‏

‏۳) محرومیت زدایی گسترده

از جمله تبعات سیاست مصرف‌گرایی حکومت پهلوی، تمرکزگرایی اقتصادی به کلانشهرها و بی‌توجهی به توسعه عدالت محور است. لذا نتیجه این عملکردها، محرومیت گسترده و وحشتناک مردم در مناطق محروم، موج عظیم مهاجرت به تهران و ایجاد مناطق حاشیه‌ای و زاغه‌ای بود. ‏دهکهای متوسط و متوسط به پایین جامعه سکاندار بخش وسیعی از بدنه دفاعی جبهه‌ای نبرد حق علیه باطل بود. این چینش این امکان را می‌داد تا نیروی عظیمی برای سازندگی از بین همین اقشار پس از پایان جنگ به وجود آید. نیرویی که منجر به گسترش دامنه فعالیتهای جهاد سازندگی در دوران سازندگی و بعد آن شد.

‏زینب میری