چرا دانشجوها خودکشی می کنند

به عادت هر روز غروب, خوی گرم شهرستانی بودن دختر گل می کند و دلش که تنگ می شود با دوستان «هم خوابگاهی اش» بیرون می رود آن روز تصمیم بر این می شود که به کافی شاپ بروند

به عادت هر روز غروب، خوی گرم شهرستانی بودن دختر گل می کند و دلش که تنگ می شود با دوستان «هم خوابگاهی اش» بیرون می رود. آن روز تصمیم بر این می شود که به کافی شاپ بروند. در کافی شاپ نشسته اند که یک پسر با لباس هایی شیک، اتومبیل بنزش را دم کافی شاپ پارک می کند و وارد می شود.

پسر بنزسوار مستقیم سر میز دخترها می آید:" اجازه هست اینجا بنشینم؟" می نشیند و حاصل نشستن یک ساعته اش، دوستی با مینا می شود. آرش آن چنان خودش را موجه و مهربان نشان می دهد که مینا مطمئن می شود مرد رؤیاهایش را پیدا کرده است.

هنوز یک ماه از این آشنایی نمی گذرد که: "مینا ازت می خوام بیای خونه ما تا مامانم تو رو ببینه؛ خیلی از تو پیشش تعریف کردم؛ نمی دونی چقدر مشتاقه تو رو ببینه".

مینا به هر صورت می پذیرد. اما وقتی وارد خانه می شوند از مادر اثری نمی بیند. آرش از او می خواهد که کاملا" به حرف هایش گوش بدهد چرا که اگر سرپیچی کند به راحتی او را می کشد.

چند روز بعد، مینا در حمام خوابگاه خودکشی می کند و دیگر چشم هایش را باز نمی کند. همین.

چند قدم آن طرف تر، بیرون از خوابگاه دانشجویی ساعت ۹ شب؛ با لباس هایی پاره و ناتمیز و سر و صورتی نظافت ندیده، دم یکی از مغازه های بلوار کشاورز دراز کشیده بود تا بخوابد. کنارش نشستم و از سن و کار و بارش پرسیدم. ۲۷

ساله و بیکار بود. یعنی بیکار بیکار که نه! شیشه اتومبیل های پشت چراغ قرمز را پاک می کرد. یادش نمی آمد که تا حالا به خودکشی فکر کرده یا نه ولی اصلا" دوست نداشت خودش را بکشد. به نظر او فقط کسی خودکشی می کند که مخش تاب بر داشته باشد؛ و این آخرین جمله اش بود:"تا حالا گذشته از این به بعد هم خدا بزرگ است".

هر چند بر اساس آموزه های ادیان آسمانی، خودکشی، عملی غیر قابل بخشش است اما شاید این دختر دانشجو دلیل موجهی برای این کار داشته است. اما به راستی مهم ترین دلیل خودکشی دانشجویان ایرانی اعم از پسر و دختر چیست؟

راستی می دانید که سالانه چند نفر از دانشجویان دختر و پسر ایرانی خودکشی می کنند؟

بر اساس بررسی های انجام شده از سوی دفتر مشاوره وزارت علوم، "خودکشی" دومین علت اصلی مرگ در بین دانشجویان ایرانی است و طبق گفته های رئیس حراست کل وزارت علوم از هر ۲۸ مورد خودکشی دانشجویی در ایران، ۷ مورد مربوط به پسران و ۲۱ مورد دیگر مربوط به دختران است.

شاید کمی غیر قابل باور باشد اما بر اساس آمار اعلام شده از سوی نهادهای دولتی، سالانه ۴۲۰۰ دانشجوی ایرانی خودکشی می کنند.

اما چرا؟ چه می شود که قشر فرهیخته و روشنفکر جامعه بهترین راه حل را انتخاب گزینه "مرگ" می بیند؟

بر اساس نظریه های جامعه شناسانی همچون "امیل دورکیم" و "جورج زیمل"، خودکشی از عواقب و عوارض "شهرنشینی" به شمار می آید. این نظریه پردازان بر این باورند که اساس زندگی شهری بر رقابت و کشمکش است و همبستگی و همدلی به شدت در جوامع شهری کاهش پیدا می کند.

این اندیشمندان بر این باورند که بیگانگی، گوشه گیری و انزوا در فضای زندگی شهری افزایش می یابد. فارغ از این نظریات، عوامل خطر ساز و تسهیل کننده خودکشی در بین دانشجویان را می توان به صورت زیر دسته بندی نمود؛

الف) عوامل خطر ساز محیطی

همچون؛ بی کاری و مشکلات مالی، شکست در روابط عاطفی، مشکل در روابط اجتماعی و یا از دست دادن جایگاه اجتماعی، ناکامی ها و شکست های تحصیلی، تراکم بیش از اندازه دانشجویان در خوابگاه های دانشجویی، فضای فیزیکی نامناسب خوابگاه ها، برخوردهای نامناسب سرپرستان خوابگاه ها با دانشجویان، زندگی با هم اتاقی دچار بیماری های روانی- اجتماعی، نبود مراکز مشاوره و مددکاری حرفه ای و...

ب) عوامل خطرساز زیستی و روانی

از قبیل؛ اختلالات روانی به ویژه اختلالات خلقی، اضطرابی، اسکیزوفرنی و اختلالات شخصیتی خاص، آلودگی به مصرف الکل یا مواد مخدر، مشکل در سازگاری با تغییرات و رویدادها، سابقه اقدام به خودکشی، نداشتن مهارت لازم برای مدیریت استرس ها، داشتن روابط با جنس مخالف، تنهایی و دوری از خانواده و...

پ) عوامل خطرساز فرهنگی اجتماعی

همچون؛ به بن بست رسیدن در افکار و اندیشه های بنیادین اجتماعی و فلسفی (یأس فلسفی)، کمبود حمایت اجتماعی و احساس انزوا ، باورهای نادرست درباره خودکشی و...

کاملا" آشکار است که تلاش در جهت رفع این مشکلات و حل این مسائل می تواند رشد پدیده خودکشی در بین دانشجویان را متوقف کرده و کمیت آن را کاهش دهد. البته پیش از تلاش برای جلوگیری از گسترش رفتار خودکشی در بین دانشجویان باید به این سئوال پاسخ داد که آیا خودکشی قشر نخبه و فرهیخته جامعه برای مسئولان، سیاستگذاران و خانواده ها مهم است یا نه؟

طبیعی است مبارزه با پدیده نابهنجار خودکشی دانشجویی نیازمند همت و برنامه ریزی مسئولان، خانواده و خود دانشجویان است و بی توجهی به این مسئله، تبعات بسیار دردناک و غیرقابل جبرانی را برای کشور در پی خواهد داشت.

http://anareman.blogfa.com

محمد صادق زمانی