خونریزی هایی که می توانند خطرناک باشند

سه جزء دستگاه گردش خون که مهم ترین نقش را در خونریزی و شوک ایفا می کنند عبارتند از قلب, عروق و خون

سه جزء دستگاه گردش خون که مهم‌ترین نقش را در خونریزی و شوک ایفا می‌کنند عبارتند از قلب، عروق و خون. ارگان‌هایی که به کاهش خون‌رسانی بیش از حد حساس‌اند قلب، مغز، ریه‌ها و کلیه‌ها هستند. بسیاری از علایم و نشانه‌هایی که بیمار در حالت شوک نشان می‌دهد ناشی از تلاش بدن برای تامین خون‌رسانی به این ارگان‌های حیاتی است. همین ارگان‌ها هم یک نقش مهم دارند و آن کوشش برای برگرداندن شوک و جلوگیری از خونریزی بیشتر است. خون‌رسانی عبارت است از حمل اکسیژن و سایر مواد غذایی به سلول‌های دستگاه‌های بدن و حذف دی‌اکسیدکربن و سایر مواد که نتیجه گردش کافی و دایمی خون در مویرگ‌هاست.

● شوک یا کاهش خون‌رسانی

شوک عبارت است از تامین ناکافی اکسیژن و مواد غذایی به بعضی از سلول‌های بدن و عدم حذف موثر دی‌اکسیدکربن و سایر مواد زائد که از گردش ناکافی خون نتیجه می‌شود. این امر باعث تنزل عمیقی در اعمال حیاتی بدن می‌شود.

● انواع خونریزی

سه نوع خونریزی وجود دارد: شریانی، وریدی و مویرگی خونریزی شریانی: خون قرمز روشن و جهنده که از یک زخم بیرون می‌زند اغلب نشان‌دهنده شریان بریده‌شده یا صدمه‌دیده است. خون شریانی به دلیل مملو بودن از اکسیژن، روشن است و فوران خون معمولا منطبق با انقباض قلب است. کنترل خونریزی شریانی می‌تواند مشکل‌تر از سایر انواع خونریزی باشد. خونریزی وریدی: خونریزی یکنواخت به رنگ قرمز تیره از یک زخم اغلب نشان‌دهنده ورید آسیب‌دیده یا بریده‌شده است. هنگامی که خون به‌رنگ قرمز تیره است یعنی از اکسیژن تهی است. یک جریان یکنواخت خون، خونریزی از ورید را نشان می‌دهد زیرا وریدها فشار کمتری نسبت به شریان‌ها دارند. خونریزی وریدی ممکن است وسیع باشد ولی به دلیل فشار کمتر، کنترل آن از خونریزی شریانی ساده‌تر است. خونریزی مویرگی: خون قرمز تیره‌ای که به آهستگی جریان می‌یابد نشان‌دهنده مویرگ‌های آسیب‌دیده است. این خونریزی اغلب خودبه‌خود لخته می‌شود.اولین اقدام شما باید کنترل خونریزی باشد. در برخورد با بیمارانی که دچار خونریزی هستند یکسری علایم اولیه حیاتی باید چک شود. این کار به‌دو دلیل صورت می‌گیرد: ا- علایم حیاتی بیان‌کننده شدت خون از دست رفته‌اند ۲- علایم حیاتی اولیه می‌توانند در مقایسه با علایم حیاتی بعدی تعیین کنند که وضعیت بیمار رو به وخامت است یا در حال بهترشدن.

● روش‌های کنترل خونریزی خارجی

۱-فشار مستقیم ۲- بالا بردن موضع و استعمال وسایل سرد ۳-پانسمان با فشار ۴-بستن آتل ۵–تورنیکه.

فشار مستقیم: اولین روش برای کنترل خونریزی فشار مستقیم است. روش انجام کار: یک گاز استریل یا پانسمان را روی محل جراحت گذاشته و فشار مستقیم با نوک انگشتان روی محل خونریزی وارد می‌کنیم. زخم‌هایی که شکاف بزرگی دارند ممکن است نیاز به گاز استریل و فشار مستقیم دست داشته باشند و این امر در صورتی است که فشار انگشتان موفقیت‌آمیز نباشد در صورت ادامه خونریزی پانسمان را برداشته و روی نقطه خونریزی‌دهنده فشار مستقیم وارد کنید. بالا بردن و استعمال وسایل سرد: بالا بردن یک اندام آسیب‌دیده هماهنگ با فشار مستقیم برای کنترل خونریزی استفاده می‌شود. دست‌ها یا پاها را بالاتر از سطح قلب ببرید تا جریان خون کند شود و به لخته‌شدن کمک کند. اگر اندام، دردناک و متورم است یا دچار تغییر شکل شده می‌تواند نشانه شکستگی احتمالی باشد. اندام را تنها پس از آتل‌گیری بالا ببرید. به‌کار بردن یخ یا پک سرد باعث تسهیل در مراحل لخته می‌شود و انقباض عروقی را تسهیل کرده و ممکن است تورم را کاهش دهد.

● پانسمان با فشار

شریانی که نزدیک به سطح پوست و روی یک برآمدگی استخوانی قرار دارد یک نقطه دارای نبض را می‌آفریند این نقاط، نقاط فشار نیز نامیده می‌شوند. نقطه فشار در اندام فوقانی نقطه فشار براکیال: این محل در سطح داخلی بازو میانه راه بین شانه و آرنج قرار گرفته است. از سطوح صاف انگشتان برای فشار شریان در مقابل استخوان استفاده کنید. نقطه فشار در اندام تحتانی: از نقطه فشار فمورال استفاده می‌شود که در چین بین شکم و قسمت فوقانی ران قرار گرفته است. بستن آتل‌ها: آتل بستن اندام باعث کنترل فوری خونریزی همراه با شکستگی احتمالی می‌شود.

● خونریزی داخلی

علل متعددی دارد از جمله، ضربه غیرنافذ، پارگی یک رگ خونی، شکستگی‌های اصلی به‌خصوص شکستگی‌های لگن که به دلیل قابل مشاهده نبودن این نوع خونریزی می‌تواند منجر به اتلاف خون شدید و مرگ در عرض چند دقیقه شود. علایم و نشانه‌های خونریزی داخلی: درد، حساسیت، تورم، بی‌رنگ شدن ناحیه مشکوک به آسیب، خونریزی از دهان، رکتوم، استفراغ خون قرمز روشن یا خون به‌رنگ قهوه‌ای تیره، مدفوع تیره قیر مانند یا وجود خون قرمز روشن در مدفوع، شکم حساس و سفت یا متورم.

علایم و نشانه‌های خونریزی داخلی که نشان‌دهنده شوک (کاهش خون‌رسانی) هستند عبارتند از اضطراب و بیقراری، ضعف و گیجی، تشنگی، تنفس سریع و کم‌عمق (بیش از ۲۲ تا در دقیقه در فرد بالغ)، نبض سریع (از ۱۰۰ تا در دقیقه در فرد بالغ) پوست رنگ‌پریده خنک و مرطوب، افت فشار خون، مردمک‌های گشادشده که در پاسخ به نور کند هستند.