هفت تابلوی هفت استاد بزرگ نمایشگاه هفت نگاه

موفقیت سومین نمایشگاه و فروش سال هنرهای تجسمی ایران, هفت نگاه در فروش سبب شده است وجهه هنری آثار در رسانهها نادیده انگاشته شود در این یادداشت سعی شده است با تحلیل آثار هفت نفر از بزرگان حاضر در سومین هفت نگاه, بر کیفیت هنری بالای این آثار تاکید شود هرچند که بدیهی است نوشتن درباره آثار بزرگان امری بس دشوار است

موفقیت سومین نمایشگاه و فروش سال هنرهای تجسمی ایران، هفت نگاه در فروش سبب شده است وجهه هنری آثار در رسانهها نادیده انگاشته شود. در این یادداشت سعی شده است با تحلیل آثار هفت نفر از بزرگان حاضر در سومین هفت نگاه، بر کیفیت هنری بالای این آثار تاکید شود. هرچند که بدیهی است نوشتن درباره آثار بزرگان امری بس دشوار است.

استاد سیدمحمد احصایی چهره ماندگار هنرهای تجسمی ایران با اثری۶۰*۶۰ به سومین هفت نگاه در نگارخانه پردیس پارک ملت آمده بود. وی از هنرمندان نوگرای ایران در زمینه نقاشیخط است. فعالیت او در عرصههای مختلف از جمله گرافیک، خوشنویسی و نقاشیخط از او شخصیتی جامع در جامعه هنری به تجلی رسانده احصایی از هنرمندانی است که با برگزاری نمایشگاه های مختلف در ایران و خارج از کشور، علاوه بر ایران در کشورهایی دیگر شخصیتی شناخته شده است که این حاصل دید و شناخت این هنرمند به هنر مدرن روز جهان است که در این راه در برندهای بین المللی خوش درخشیده است و مایه آبروی هنر ایران بوده است.آثار کلاسیک او آثار با قوت است. همیشه سیاه مشقهای او یادآور قدرت و قوت میرزا غلامرضا اصفهانی بوده است. آثار جدید او با شناخت نسبت به هنر روز جهان اجرا شد.

موضوع کار احصایی جمله یا کلمه است اما نگرش او به کلمات ادیبانه نیست که کلمه به عنوان قالب به کار گرفته شده باشد و صرفا تزئینی هم نیست او به خوشنویسی فقط به عنوان عنصری تزئینی نمی نگرد هربار با بازی با تجربههایش به ترکیب تازه ای می رسد روبه جلو ولی تکیه گاه او همیشه بر سنت و پیشینه گذشتگان است. او در ذهن خود به تجزیه و تحلیل کلمات یا جملات میپردازد و آنها را کاملا شخصی، انتزاعی به تجلی میرساند.

آیدین آغداشلو نیز با یک اثر در هفت نگاه شرکت کرده است اثری که اندازه اش ۷۷*۵۷ میباشد و با تکنیک گواش خلق شده است. سری مینیاتورهای مچاله شده آیدین که با نوعی ایجاز و کنایه به سوختن پایمال شدن یا نابودی و به دور انداختن سنتها و ریشه ها در گذر زمان اشاره دارد. موج مدرنیته و نوگرایی در جامعه ما در دهههای گذشته با قلم لطیف و شناخت آیدین به تکنیک های نقاشی ایرانی و گستره دید این هنرمند و شناخت نسبت به تاریخ و وضعیت کلی جامعه باعث شده تا این آثار به گونه ای موفق در نشان دادن اندیشه والای این هنرمند است. سابقه طولانی اشاره آیدین به نابودی ارزش های عمیق تنیده شده در سنت گذشته، نشان از این دارد که رسالت هنرمند بودن همانا پیش بینی وقایع بعد از اتفاق یا تحریف نمودن وقایع شیرین و دلنشین جلوه دادن وقایع ناگوار است. این تابلوی استاد هنرشناس ایران ۲۶ میلیون تومان قیمت گذاری شده است و سومین کار گرانقیمت سومین نمایشگاه هفت نگاه محسوب می شود.

نصرالله افجه ای دیگر چهرههای ماندگار هنر کهن خوشنویسی ایران با اثری ۱۵۰*۱۰۰ به این نمایشگاه آمده است. تکنیک استاد در خلق این اثر رنگ روغن روی بوم می باشد. افجهای هنرمندی از سالیان دور با وجود ۶۰ تا ۷۰ سال فعالیت، گستره ای از زمان و مکان و فرهنگ را در آثار خود جای داده است: از نسل های گذشته تا به امروز، از سنت تا مدرنیته و از مدرنیته تا سنت. اثر حاضر به نوعی کهنگی نسخ قدیمی که راحتی نویسنده خطوط آنها را تداعی می کند و با وجود حس عمیق خطوط کهنه ایرانی (ثلث، نسخ، نستعلیق، شکسته) تاش های رهای قلم استاد پیوندی بین این خطوط ایرانی و خطوط مشرق زمین ایجاد کرده است.

او از معدود هنرمندان عرصه خوشنویسی است که این حاصل شناخت او نسبت به همه خطوط فارسی و عربی است. در اثر حاضر میتوان ردپای تاثیر خط ژاپنی و چینی را حتی دید که تاش های این خط یادآور خطوط چینی و ژاپنی است. این تاثیر لطمه ای به ایرانی بودن این اثر وارد نکرده که هیچ بلکه بر قوت و تاثیر آن بر بیننده افزوده است و این اثر را تبدیل به یک اثر نقاشی انتزاعی نموده است و به اضافه رنگ خاکی زمینه اثر اشاره به کاغذهای کهنه قدیمی دارد و بر حس ایرانی و شرقی بودن کار افزوده است. این اثر ۱۲ میلیون تومان قیمت گذاری شده بود ودر روز دوم نمایشگاه به فروش رفت.

هانیبال الخاص با اثری۳۱*۳۳ که دو میلیون تومان قیمت گذاری شده بود به نمایشگاه آمد. سادگی برخورد این هنرمند پرسابقه نقاشی با استفاده از اسطورهها و نمادهای نقاشی ایران کهن از ویژگی های اثر این هنرمند است. آثار این هنرمند این تصور را در ذهن بیننده ایجاد می کند که نقاش خواب های کودکی خود را به تصویر میکشد. پرترههای موجود در آثار این هنرمند تداعی کننده بعضی طراحیهای ساده پیکاسو و مدلیانی است.

تاثیر گرفتن از این دو هنرمند تاثیرگذار در جهان در آثار او مثبت است این هنرمند در کنار تکیه زدن به میراث کهن و اسطورههای ملی ایران با نگاهی نو به امروزی کردن آنها پرداخته است استفاده از رنگ های اصلی و به صورت آبرنگی در آثار این هنرمند حاصل لطافت و صمیمیت خاص شخصیت این نقاش است. تکرار خطوط عمودی موجود در اثر حاضر تداوم بخش راحتی و سادگی خطوط طراحی شده و باعث وحدت و پیوستگی کار شده است.

منصوره حسینی دیگر بزرگ حاضر در این نمایشگاه است. او که از نسل نخست زنان نقاشی ایران محسوب می شود اثری در قطع ۱۲۰x۷۰ با تکنیک رنگ روغن روی بوم به روی دیوار نگارخانه پردیس پارک ملت فرستاده است.

اوجزو پیشکسوتان عرصه نقاشی و از هم عصران سهراب سپهری و از بنیانگذاران ورود خط به عرصه نقاشی بوده است که با خط به فضایی شخصی دست یافته که گاهی خط به صورت یک کنش در وجود هنرمند تجلی پیدا میکند و نوعی نقاشی کنشی که عنصر خط به ظهور رسانده این کنش در هنرمند است که این کنش با تاش ها و ضربات قلم ظهور می یابد. در این اثر که ضربت نام دارد کلمه علی با تاش هایی قرمز نشان داده شده و اشاره به ضربت خوردن حضرت علی(ع) در محراب عبادت دارد و مصداق کلام حضرت علی(ع) در هنگام ضربت (فزت برب الکعبه) دارد که کلمه علی نوشته شده در تابلو به نوعی رها شدن و به عروج رسیدن حضرت علی (ع) و رقص عشق و رهایی را تداعی میکند. این اثر بانوی نقاشی ایران ۹ میلیون تومان قیمت گذاری شده است.

یدالله کابلی استاد مبرز خط و خوشنویسی ایران با اثری ۳۰x۴۰ که چهار میلیون و پانصد هزار تومان قیمت گذاری شده است به سومین هفت نگاه آمده است. رقص سحرانگیز قلم استاد یدالله کابلی که از پیشکسوتان عرصه شکسته نویسی است برای ما ایرانی ها جذابیت خاصی دارد که شاید جای بسی تعجب که من بارها شاهد استقبال غیرایرانی ها بودم. رقص حروف و حالت سماع قلم استاد و اوج و فرود کلمات و به معراج رفتن جملات از پائین صفحه رو به بالا و روان بودن قلم استاد و تغییر در دانگ با توجه به مفهوم کلمات در یک جمله یا یک مصرع در یک ترکیب از خلاقیت های موجود در اثر حاضر و آثار دیگر این استاد شکسته نویس است. این استاد بزرگوار با تواضع فراوان بعد از عبدالمجید طالقانی و استاد گلستانه روزگاری یکه تاز میدان شکسته نویسی بود.

ولی امروز از دولت این استاد بزرگوار شاگردان زیادی که خود جزو اساتید به نام این خاک و سرزمین هستند و باعث گسترش شکسته نویسی در ایران بوده اند. پرویز کلانتری استاد موی سپید کرده تجسمی ایران است که بوی کاه گل هایش هنوز به مشام میرسد اما او در عین پیشکسوتی تجربه گرا نیز هست اثر او که در این نمایشگاه ۷۰*۱۰۰ است بهترین نمونه است تا بتوانیم استاد را از هنرمندان غیرقابل پیش بینی بنامند. در هر نمایشگاهی که از این هنرمند چه انفرادی چه گروهی می توانید با کاری جدید غیرقابل پیش بینی رو برو شوید با وجود تکرار بافت کاه گل ولی هربار با خلاقیت جدیدی از این هنرمند روبرو می شوید اسم کلانتری یادآور ساختمان های کویری با انحناهای سقف ها و کاه گل های موجود در بناهای سنتی ایران است. ولی در بعضی از آثار این هنرمند از جمله اثر حاضر در نمایشگاه نشان دهنده حس مینی مالیستی این هنرمند نسبت به جهان اطراف است جزو موفق ترین هنرمندان این عرصه نیز هست.

ساده گرایی و انتزاع در آثار این هنرمند به وفور دیده می شود. دوران ها و خطوط ساده این هنرمند آرامش کویر و فضاهای آرام و بی آزار معماری ایران را به بیننده هدیه می دهد با غوری در هنر معماری ایران که تزئینات و هنر در ذات طراحی بنا چه استخوان بندی چه تزئینات ظاهری در کل بنا اجرا می شده که امروز باتوجه به رعایت نکردن این اصول در معماری نیاز به هنرهای دکوراتیو از جمله نقاشی و حجم بیش از پیش احساس می شود که آثار این هنرمند به نوعی جبران کننده این ضعف موجود در طراحی ساختمانهاست.

نویسنده : علیرضا سعادتمند