گردو؛ خواص و ترکیبات

حدود ۱۵ گونه درخت گردو وجود دارد. گردو دارای برگ‌های پر مانند به طول ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر است که این برگ‌ها دائمی نیستند. ارتفاع درخت تا ۴۵ متر می‌رسد. گردو امروزه در نقاط مختلف جهان …

حدود ۱۵ گونه درخت گردو وجود دارد. گردو دارای برگ‌های پر مانند به طول ۱۵ تا ۳۰ سانتی متر است که این برگ‌ها دائمی نیستند. ارتفاع درخت تا ۴۵ متر می‌رسد. گردو امروزه در نقاط مختلف جهان از جمله شرق آسیا، آفریقای شمالی، آمریکای شمالی، فرانسه و بعضی نقاط اروپا گسترش داشته و پرورش می یابد.

تاریخچه

گردو از زمان ماقبل تاریخ شناسایی شده و از عصر آهن در اروپا وجود داشته است. در کتاب انجیل از گردو یاد شده و از باغ‌های گردوی پادشاهی به نام SOLOMON در ۹۴۰ سال قبل از میلاد مسیح یاد شده است.

کلمه JOGLANS از کلمه لاتین JOVIS GLANS به معنی NUT of JUPITER یا NUT OF THE GODS به معنی دانه خدایان مشتق شده است. افسانه‌های قدیمی زیادی در مورد گردو نوشته شده است. در روم و یونان قدیم گردو را سمبل باروری می دانستند. در قرون وسطی اعتقاد داشتند که گردو، چشم بد شیطان را دفع می‌کند. در قدیم از شاخه‌های درخت گردو جهت درمان تورم غدد، زونا و زخم‌ها استفاده می شده است؛ هم چنین از روغن گردو جهت رفع مشکلات روده ای کمک می گرفته اند.

استفاده‌های دیگر گردو در طبخ غذاها و شیرینی جات است؛ همچنین از روغن آن‌ها در تهیه وارتیش، رنگهای نقاشی و صنایع آرایشی استفاده می‌شود. از رنگ پوست گردو در رنگ مو و کدر کردن رنگ پوست استفاده می‌شده است. از پودر پوست گردو جهت حامل حشره کش‌ها و به عنوان پرکننده بعضی قسمت‌های ساختمان و اسباب بازی‌ها استفاده می‌کنند.

ترکیبات مهم دانه گردو

مغز گردو دارای حدود ۳ تا ۴ درصد آب، ۶۰ درصد روغن مایع که حاوی دو اسید چرب ضروری آلفالینولئیک اسید (ALA) به میزان ۲/۳ درصد، و لینولئیک اسید (LA) به میزان ۳۲ درصد می‌باشد. دانه گردو حاوی ۷۰۰ کیلوکالری در هر صد گرم است.

میزان پروتئین دانه گردو ۱۵ تا ۲۰ گرم درصد گرم بوده و حاوی مقدار کمی تانن است. مواد معدنی گردو که شامل املاح مختلف هستند، شامل آهن و روی هرکدام به میزان ۳ میلی گرم درصد گرم گردو، سدیم ۲ میلی گرم درصد گرم، سلنیم ۱ میلی گرم درصد گرم و کلسیم، منیزیم، پتاسیم، مس و فسفر می‌باشند. از بیشترین ویتامین‌های گردو می‌توان C و E را نام برد. گردو همچنین حاوی مقداری فیبر است.

خواص مهم گردو

ترکیبات مهم و متعدد موجود در گردو حاکی از ارزشمند بودن آن، و نشان دهنده خواص و اثرات وسیع آن است. گردو دارای خاصیت ضدمیکروبی، ضدقارچ و ضدکرم به خصوص کرم‌های گرد و پهن است؛ همچنین در کاهش التهاب ورم‌ها از جمله آرتریت روماتئوئید نیز موثر است. روغن گردو دارای اثرات درمان زخم، التیام تاول، ضد آفتاب سوختگی و بعضی مشکلات پوستی است. تحقیقی در چین نشان داد که روغن گردو در درد گوش میانی اثراتی مشابه با نئومایسین را داراست. در قدیم از روغن گردو به عنوان رفع کولیک و مشکلات روده ای استفاده می شده است. همچنین در درمان اسهال و هموروئید مصرف داشته است.

مصارف تغذیه ای

گردو منبع مغذی بسیار خوبی است؛ چون حاوی مواد متنوع، کالری و فیبر می‌باشد. گردو به دلیل داشتن دو اسید چرب ضروری ذکر شده، به عنوان کاهش دهنده کلسترول شناخته شده است؛ همچنین دارای اثرات کاهش لخته شدن خون و جلوگیری کننده امراض قلبی است. یک تحقیق نشان داده است که افرادی با رژیم حاوی گردو، ۱۲ درصد کاهش کلسترول را داشته اند. آزمایش دیگری همین مسئله را در زنان حاوی همین رژیم نشان داده است. تحقیق دیگری در فرانسه بر روی ۷۹۳ نفر در سنین ۱۸ تا ۶۵ ساله انجام شده که کاهش کلسترول خون آن‌ها، با مصرف گردو صورت گرفته است و مطالعه دیگری نشان داد که مصرف ۷۸ گرم گردو در روز در ۲۱ نفر مرد، کاهش چربی خون را به دنبال داشته است. یکی دیگر از ترکیبات مهم، ژوگلون (Juglone) بوده که تقریبا در همه گیاهان خانواده گردو وجود داشته، ولی برای اسب سمی است. همین ماده ممکن است در تعداد کمی از افراد ایجاد حساسیت نماید. گزارشاتی از ایجاد حساسیت پوستی در تعداد کمی از افراد در تماس با پوست و چوب گردو وجود دارد و تعداد انگشت شماری از افراد با خوردن گردو حساسیت نشان می‌دهند.

دکتر سید مرتضی صفوی

متخصص تغذیه

www.drsafavi.ir