فرهنگ‌سازی بافت مسکونی

در مورد ویژگی <معماری> بوشهر صحبت شد، اگر در خصوص ویژگی‌های <بافت> نیز سخن گفته شود ارزش‌های آن هم خودش را نشان می‌دهد. در معماری به ارزش فردی توجه می‌شود، ولی در بافت ارزش اجتماعی …

در مورد ویژگی <معماری> بوشهر صحبت شد، اگر در خصوص ویژگی‌های <بافت> نیز سخن گفته شود ارزش‌های آن هم خودش را نشان می‌دهد. در معماری به ارزش فردی توجه می‌شود، ولی در بافت ارزش اجتماعی مد نظر قرار می‌گیرد. واقعیت این است که ما نتوانسته‌ایم از بافت‌های تاریخی مان در سراسر ایران نگهداری کنیم. یکی از داده‌ها و جواهرات با ارزشی که در ایران داریم همین بافت است. من فکر می‌کنم فقط با همین استدلا‌ل، این بافت را باید نگه داشت، ضمن اینکه خود بافت تاریخی بوشهر، فی نفسه، دارای ارزش‌های فراوانی است.

با این استدلا‌ل که (مثلا‌ً) ارزش افزوده در بافت تاریخی برای مردم قابل قبول نیست، نمی‌شود بافت را تخریب کرد. من در بیش از ۱۶ استان و تعداد زیادی شهر کار کرده ام، بنا تعمیر کرده‌ام و این عدد و رقم‌ها را می‌شناسم و خواهش می‌کنم این را از من قبول کنید. بعضی وقت‌ها، نمی‌دانیم اساسا ارزش افزوده نسبت به چه؟ اگر نسبت به آورده‌مان باشد، حتماً ارزش افزوده در بنای تاریخی خیلی بیش از سرمایه‌گذاری‌ای است که در بناهای دیگر می‌کنیم. چرا؟ چون برای چیزی که وجود دارد، لا‌زم نیست خرج اضافی کنیم. دوم، مصالح تاریخی که با آن بنا را مرمت می‌کنیم، اساساً مصالح ارزانی است. می‌گویند اورسی تان خیلی خرج دارد! چرا با اورسی مان مقایسه می‌کنید؟ شما ایکس مترمربع را با ایکس مترمربع مقایسه کنید. اگر بخواهید در بنای جدید هم اورسی یا کار ظریف و خاص چوبی کارکنید، آن هم گران تمام می‌شود. در شرایط مساعد، بی‌تردید، ارزش افزوده در بنای تاریخی بیش از ساختمان‌های جدیدی است که می‌سازیم. ما این را در بسیاری شهرها تجربه کرده‌ایم. موضوع دیگری که طرح شد، این بود که هزینه نگهداری بافت بالا‌ است. بافت را با چه مقایسه می‌کنیم؟ مثلا‌ً ۳۴ هکتار بافت را با ۳۴ هکتار اینجا (ساختمان اداری تازه‌ساز) مقایسه می‌کنیم؟ خوب، بله با این مقایسه زیاد می‌شود. اما مثلا‌ً هزینه یک ساختمان موزه با هزینه نگهداری یک ساختمان اداری یکسان است؟ نه، هر کدام هزینه‌های خود را دارد. ایراد می‌گیرند که زمان مرمت بافت خیلی طول می‌کشد. خوب، ما مثلا‌ً یک دانشگاه می‌سازیم وچندین سال بعد از آن نتیجه می‌گیریم، پس نباید دانشگاه بسازیم؟ و نهایتا می‌خواهم به نکته‌ای اشاره کنم که این بافت تاریخی مسکونی است که فردا برایتان فرهنگ‌سازی خواهد کرد. ما، در تفکر میراثی، با کاربری‌های دیگر مخالف نیستیم چراکه هر تغییر کاربری و احیایی اساساً جهت حفاظت از بنای تاریخی است وخیلی هم ممنون هستیم، اما نرویم به سمتی که همه این بناهای تاریخی را تبدیل به فضاهای دیگر کنیم. در فضاهای دیگر زندگی شبانه وجود ندارد. اساساً فضاهای دیگر معرفی داشته‌های ما را انجام می‌دهد، اما تولید فرهنگ نمی‌کند. در کشورهای دیگر که خیلی به مسائل اجتماعی و فرهنگی‌شان فکر می‌کنند، فضاهایی را طراحی می‌کنند