بازی بزرگ چین با آمریکا

با فروش تسلیحات توسط آمریکا به تایوان و پذیرش دالائی لاما در کاخ سفید بار دیگر روابط چین و آمریکا به سردی گرائید

با فروش تسلیحات توسط آمریکا به تایوان و پذیرش دالائی لاما در کاخ سفید بار دیگر روابط چین و آمریکا به سردی گرائید.چین به خاطر این دو موضوع از اوباما و به تبع آن از آمریکا بسیار دلخور است .

درست است که تصمیم گیری در باب این مسائل مستقیما توسط شحص اوباما نبوده و رویه ای بس فراخ داشته اما بعضی رهبران چینی توقع دارند اوباما حساسیت و توجه بیشتری درباره آنچه برای چین و همبستگی ملی آن ارزش محوری دارد داشته باشد.

سال گذشته دولت اوباما تلاش زیادی برای نزدیکی هرچه بیشتر با دولت چین انجام داد. چنان که "هیلاری کلینتون" وزیر امور خارجه آمریکا با استفاده از ضرب المثلی انگلیسی که می گوید ما هر دو در یک قایق هستیم -به این معنی که سرنوشت مشترکی داریم - بیان داشت که صعود و سقوط آمریکا و چین به هم وابسته است. "تامی گیدنر" وزیر خزانه داری هم اعلام داشت که برای گفتگو ومشاوره با همتای چینی خود بیشتر از سایر کشورها وقت صرف می کند و بر مبنای همین شواهد بعضی ناظران به این باور رسیدند که جی ۲ – اتحاد چین و آمریکا – به زودی سکان دنیا را در دست خواهد گرفت.

از دید بنده ، ایده جی ۲ از ابتدا خام و ناسنجیده بوده چرا که به فرض اتحاد چین و آمریکا ، اقتصاد اروپا از اقتصاد این دو کشوربه مراتب قوی تر خواهد بود و به تازگی اقتصاد ژاپن نیز چیزی کمتر از اقتصاد چین ندارد. با این وجود رشد همکاری های چین و آمریکا در سال گذشته در چارچوب گروه جی۲۰ نشانه مثبتی بود بر اتحاد دو جانبه آنها .

اما با پیش آمدن کدورت های اخیر در رابطه چین و آمریکا در باب موضوع دالائی لاما و تایوان این امر به ذهن می سد که گویا اتحاد آمریکا- چین پیشاپیش در حال افول است.به عنوان مثال بسیاری از نمایندگان کنگره آمریکا اینک اعتراض دارند که چین برای ایجاد ارزش ساختگی و کاذب برای یوان با مداخله های خود در بازارهای ارزی زحمات آمریکا را به باد می هد.

دومین مسئله ای که دورنمای روابط این دو کشور را تیره و تار کرد عدم همکاری چین در کنفرانس تغییرات آب و هوائی سازمان ملل که در دسامبر گذشته در کپنهاک برگزار شد ،بود در این اجلاس نه تنها چین بر مواضع خود پافشاری کرد بلکه نخست وزیر این کشور "ون جیائو بائو" تصمیم گرفت که نماینده ای با مرتبه اداری پائین برای دیدار با اوباما بفرستد که این توهینی عیله اوباما بود .چین زمانی هم که ۵ عضو دائمی سازمان ملل به اضافه آلمان برای مذاکره در باب مسئله هسته ای ایران ملاقات کردند رفتار مشابهی نشان داد.

اما حال سوال این است که چه بر سر اتحاد دو کشور چین و آمریکا آمد و چه چیز باعث تغییر رفتار چین گردید؟ .دو دلیل برای تغییر رفتار چین وجود دارد:

۱) تغییرات سیاسی که انتظار میرود تا سال سال ۲۰۱۲ به وجود آید ودر کنار آن رشد ناسیونالیسم درچین و مواضع رهبران این کشور مبنی بر اینکه هیچگونه ضعفی در برابر حریفان از خود نشان دهند . با توجه به این امر درک رفتار چین در قبال استان سین کیانگ و تبت وکلای مدافع خقوق بشر قابل درک ترخواهد بود. همچنین به نظر میرسد که چین در آستانه یک گذار اقتصادی بزرگ باشد. چنان که بسیاری از چینی ها معتقدند که رشد اقتصادی کمتر از ۸ در صد در این کشور، فرصتهای شغلی کافی و امنیت اجتماعی را تامین نمیکند. در همین راستا میزان صادرات چین افزایش یافت که این امر باعث پیدایش مشاغل در جامعه چین شد.

۲) یکی دیگر از دلایل رفتارهای اخیر چین ناشی از غرور و اطمینان بیش از حد به خودش است.چین از بحران اقتصادی به راحتی گریخت و از این بابت به خود می بالد چرا که این کشور در خلال بحران اقتصادی اخیر نه تنها متضرر نشد بلکه چیزی در حدود دو ترلیون دلار از محل مبادلات خارجی ذخیره کرده است.

بسیاری از چینی ها این مسائل را حاکی از تغییر در توازن قدرت جهانی دانسته و بیان میدارند که با قدرت یافتن کشورشان دیگر دلیلی برای کرنش در برابر بعضی از کشور ها همچون ایالات متحده وجود ندارد،حتی آنها قدم فرا تر نهاده و خبر افول آمریکا که اوج قدرتش در سال ۲۰۰۰ بود را می دهند .این اعتماد به نفس چین در بعد خارجی و توسعه سیاسی و اقتصادی این کشور و از طرف دیگر یک سری در گیری های داخلی در این کشور دست به دست هم داده تا باعث تغییر در رفتار چین در نیمه آخر سال ۲۰۰۹ گردد. اما نگارنده معتقد است که چین در محاسبات خود دچار اشتباهی بزرگ شده است.دلیل اول این است که بر خلاف دید چینی ها امریکا در حال افول نیست.آمریکائی ها و دیگران بارها سقوط آمریکا را پیش بینی کرده بودند به عنوان مثال می توان به سال ۱۹۵۷ که شوروی اسپتنیک – اولین ماهواره مصنوعی – را به فضا پرتاب کرد ، اشاره کرد.

برای اثبات دروغین بودن افول آمریکا کافی است بدانید که آمریکا در بازار اقتصاد جهانی رتبه دوم را دارد این در حالی است که چین حداقل سی میرتبه پاین تر قرار دارد.

دلیل دوم برای اثبات اشتباه بودن معادلات چین اینکه: درست است که این کشور در دوران بحران مالی چند ترلیون دلار ذخیره کرده است اما این دلیل خوبی برای برای قدرتمندی چین نیست.از انجائی که وابستگی در روابط اقتصادی متقابل است، اگر چین آن دلار ها را در بازار جهانی به انحصار خود در آورد اقتصاد آمریکا رابه زانو درمی آورد اما بلافاصله پس از آن خود به زانو در می آید، .چرا که نه تنها ارزش دلار کاهش می یابد بلکه بلکه با از دست دادن یک مشتری بزرک صنعت این کشور دچار رکود و بحران بیکاری رخ می دهد.

و اما حجت آخر اینکه هنوز دلار آمریکا بزرگترین واحد پولی دنیا است که این امر باعث شده کماکان آمریکا قدرت برتر باشد.

آنچه در نهایت به ذهن میرسد این است که چین از دانش دنگ شیائو پینگ استفاده نکرد او کسی بود که معتقد بود چین باید با احتیاط عمل کند . اگر او اینک بر سر کار بود شرایط را برای تمایل چین و آمریکا به بکدیگر فراهم می نمود.

نویسنده جوزف نای

مترجم: آرین پورقدیری

منبع: Daily News Egypt