چگونه کودکان را به مطالعه تشویق کنیم

سالیان سال, مطالعه کتابهای داستانی و غیر درسی بزرگترین تفریح افراد در سنین مختلف بوده است

سالیان سال، مطالعه کتابهای داستانی و غیر درسی بزرگترین تفریح افراد در سنین مختلف بوده است. اهمیت کتابخوانی نزد خانواده ها چنان بالا بوده که مجالسی به عنوان جلسات کتابخوانی برقرار میشده است و زیبا خواندن، یکی از هنرهای دوران گذشته محسوب میشده است.

با ورود رسانه های تصویری شاید ارزش مطالعه نزد اکثر مردم تغییر نیافت، اما به دلیل در دسترس بودن رسانه های تصویری و به قولی حاضر و آماده بودن یک وسیله تفریحی دایمی، گرایش به مطالعه کمتر و کمتر شد.

متاسفانه طی چند سال اخیر مطالعه آزاد، غیر درسی و غیر کاری به شدت دست کم گرفته میشود و به دلیل فقدان تخیل و خلاقیتی که مطالعه کتابهای داستانی در انسانها ایجاد میکرد، جوامع مختلف بسته به میزان صنعتی شدن خود و با فاصله گرفتن از این "یار خاموش" ، به جوامعی سرد، افسرده، فاقد شوخ طبعی و دارای اعضای یک شکل و همسانی هستند که به دلیل استفاده از یک منبع اطلاعاتی به نام تلویزیون، هیچ ابتکار عملی در یافتن سلیقه و کشف درونیات خود ندارند.انسان آگاه، منبع مطالعه خود را "انتخاب" میکند و اجازه نمیدهد مسئولین شبکه های تلویزیونی برای او تصمیم بگیرند.

گفتگو در این باره میتواند بسیار طولانی شود و ما در اینجا به مطلبی بسیار مهمتر میپردازیم :

● چگونه کودکان خود را به مطالعه تشویق کنیم؟

راهکارهایی که در اینجا پیشنهاد شده است ممکن است بسیار ساده و ابتدایی باشند و تعدادی از آنها نیز ایده هایی نوتر محسوب میشوند. مهم این است که کدام روش پاسخ مناسبی به دنبال داشته باشد و فراموش نکنید، بزرگترین تشویق همواره از طرف ما، بزرگترها و والدین به وجود می آید. کودکانی که والدین آنها به مطالعه میپردازند، به مطالعه اهمیت میدهند و همیشه مواد خواندنی در دسترس دارند و احتمال کتابخوان شدن آنها بسیار زیاد است.

▪ کتاب را در دسترس قرار دهید. اغلب کودکان کتابخوان از خانواده هایی هستند که کتاب و خواندنیهای دیگر در آن وجود دارد. کتابهای کودک خود را در جایی قرار ندهید که از دید او دور باشد و نتواند خودش به آن دسترسی داشته باشد. به خاطر داشته باشید که اطفال، کودکان نوپا و بچه های پیش دبستانی کوچکند. کتابها را در نزدیک زمین و در دسترس آنها قرار دهید.

▪ خودتان کتاب بخوانید. یکی از بهترین روشها برای انتقال عادت مطالعه این است که خودتان هم کتاب بخوانید. اگر کودک شما ببیند که کتاب میخوانید و از این کار لذت میبرید، احتمال اینکه او هم چنین عادتی را دنبال کند بسیار زیاد است.

▪ هدیه دادن کتاب را فراموش نکنید. در جشنهای تولد، اعیاد و هر زمان دیگر کتاب هدیه بدهید. کتابهای ارزشمند و ارزان قیمت فراوان هستند و گاهی به دست آوردن کتاب از طریق هدیه، آنرا بسیار ارزشمندتر میکند. کودکان با هدیه گرفتن کتاب از کسانی که دوستشان دارند، ارزش بیشتری برای آن قایل میشوند.

▪ مطالعه را به کاری تفریحی مبدل کنید. کار مفرح همیشه محبوبتر است. نقش قهرمانان داستان را بازی کنید، از صداهای مختلف در خواندن آن استفاده کنید و از همه مهمتر اینکار را با اشتیاق انجام دهید. ایجاد افکتهای صوتی مانند در زدن (مثلا در داستان سه بچه خوک)، تقلید صدای ساعت در سیندرلا و مانند اینها، کتابخوانی را به یک تجربه بسیار جذاب مبدل میکند.فراموش نکنید که چگونه عمل کردن بسیار مهم است. یک خواننده خسته کننده، داستان را خسته کننده جلوه میدهد حال آنکه ممکن است داستان بسیار پر هیجان و جالب باشد. نتیجه دیگر شور و شوق در خواندن این است که خودتان هم بسیار لذت خواهید برد.

▪ کتاب خواندن را به کاری مداوم تبدیل کنید. هر روز برای کودکان خود کتاب بخوانید و حتا این کار را چند مرتبه در روز انجام دهید. کودکان بزرگتر و با سواد را هم به کتاب خواندن روزانه تشویق کنید و درباره کتابهایی که خوانده اید به گفتگو بپردازید.

▪ تلویزیون را خاموش کنید و مدتی را بدون سر و صدای آن بگذرانید. خاموش بودن تلویزیون کودکان را مجبور میکند تا "کار دیگری" انجام دهند. تماشای بیش از حد تلویزیون تاثیر ناگواری بر پرورش کودکان کم سن تر دارد، به خصوص زمانی که قصد دارید کتاب خواندن را به آنها بیاموزید.

▪ بچه ها را به کتابخانه و کتاب فروشی ببرید و این کار را به طور هفتگی یا ماهیانه انجام دهید تا بتوانند کتابهای مورد علاقه خود را انتخاب کنند. کودکان در کتابخانه احساس خوبی دارند و از اینکه میتوانند کتابهای مورد نظرشان را امانت بگیرند و هر از گاهی کتاب محبوب خود را خریداری نمایند لذت میبرند.

▪ کتابهای مصور و مجلات را دست کم نگیرید. آنها منابع بسیار خوبی برای تشویق کودک به مطالعه هستند و برای آموزش خواندن به کودک بسیار مفیدند. کتابهایی که به صورت نوار قصه یا CD عرضه میشوند نیز برای تقویت علاقه کودکان به شنیدن و متعاقبا خواندن قصه بسیار موثرند.

▪ کتابهای مفصل و چند قسمتی را فراموش نکنید. یک کتاب خوب مفصل میتواند خواننده را برای مطالعه بیشتر جلب کند زیرا داستان در مدت طولانی ادامه دارد و کودک برای دانستن سرنوشت قهرمان داستان پیگیر مطالعه آن خواهد شد.

▪ از علایق دیگر کودک بهره جویی کنید. اگر کودک شما به قهرمانان خاصی در فیلم و کارتون علاقه دارد، از این علاقه استفاده کنید و کتابهایی درباره این قهرمانا برایش تهیه کنید. پس از اینکه علاقه او به کتاب خواندن افزایش یافت، میتوانید کتابهای دیگری را هم شروع کنید.