دوشنبه, ۲۰ اسفند, ۱۴۰۳ / 10 March, 2025
مجله ویستا

بلبل هزار دستان


بلبل هزار دستان

برترین و خوش آواز ترین و با حافظه ترین پرنده جهان بلبل ( هزار دستان ) میباشد .قبل از ورود قناری به ایران نگهداری از بلبل رواج داشته است که با توسعه شهر ها و کاهش و دور شدن باغات از …

برترین و خوش آواز ترین و با حافظه ترین پرنده جهان بلبل ( هزار دستان ) میباشد .قبل از ورود قناری به ایران نگهداری از بلبل رواج داشته است که با توسعه شهر ها و کاهش و دور شدن باغات از محل سکونت افراد و همچنین دشواری پرورش بلبل عمدتا بدلیل نوع تغذیه در حال حاضرنگهداری از بلبل رونق ندارد و تعداد اندکی هستند که بلبل نگهداری میکنند . این پرنده زیبا و خوش آواز که در تمام نقاط فقط به رنگ قهوه ای سیر و روشن یافت میشود طول قدش از ۱۶ تا ۲۰سانتی متراست . دارای نوکی بلند ( به طول یک سامتی متر ) و چشمانی مشکی رنگ ، درشت وزیبا و همچنین دارای دم پهن و بلندی میباشد .بلبل در اغلب مواقع دم پهن خود را بالا و پایین و به اطراف تکان میدهد .این عمل بخصوص در مواردی که احساس خطر میکند شدت بیشتری میگیرد . ضمن اینکه تکان دادن دم زیبایی بی نظیر و چشمگیر این پرنده را آشکار میسازد . بدیهی است با این عمل بلبل خواهد توانست دشمنان خود را به سمت خود کشیده وآنها را از حوالی لانه که بلبل ماده و جوجه ها در آن سکونت دارند گمراه سازد . بلبل با حافظه قوی خود قادر است صدای تمام پرندگان آواز خوان را تقلید نماید وبدین خاطر نت های بسیار از آواز پرندگان را اجرا میکند وبهمین دلیل است که او را هزار دستان نیز مینامند . آواز بلبل تکراری نمیباشد و هر اواز با آواز قبلی متفاوت ومتغیر است و بسیارنیز دلنشین میباشد . اغراق نیست اگر بگوییم در مقابل آواز بلبل صدای قناری جذابیت ندارد . غذای بلبل در طبیعت از حشرات مانند پشه ، مورچه ،ملخ ، جیرجیرک ولارو مگس و کرم میباشد. در فصل بهارو تابستان در مناطق جنگلی و سرسبزو همچنین باغات مناطق اطراف تهران آواز دلنشین و متنوع بلبل شنیده میشود . لازم بذکر است در فصل بهار و در مناطق خوش آب وهوا بلبلان از نیمه های شب آواز خوانی را شروع میکنند و صدای آنان تا یک کیلومتر شنیده میشود .معمولا هزار دستان در فصل بهار وهمچنین تیرماه از صبح خیلی زود تا هنگام غروب آواز خوانی میکند .

بلبل درطی سال دو بار تولید مثل مینماید که یک نوبت در اواخر فروردین ماه و نوبت بعدی در اوایل تیرماه است .هزار دستان در ارتفاع کم و نزدیک زمین در لابلای تیغ ، بوته و درختان کوچک لانه سازی میکند وهر بار ۴ یا ۵ تخم به رنگ سبز تیره میگذارد که پس از خوابیدن مداوم بلبل ماده برروی تخم ها طی مدت ۱۴ تا ۱۶ روزبه جوجه تبدیل میشود . جوجه های بلبل بعد از گذشت مدت ده روزقبل از آنکه بتوانند پرواز کنند لانه را ترک میکنند و برای مدتی نیز در لابلای بوته ها و شاخه های درختان کوچک پنهان میشوند و در این مدت پدر ومادر جوجه ها غذای آنان را تامین میکنند . جوجه ها در مدت یکماه به حد رشد خواهند رسید . هزار دستان از جمله پرندگانی است که در قفس تولید مثل نمیکند و نگهداری از آن در قفس نیازمند صرف وقت و توجه بیشتر نسبت به سایر پرندگان زینتی است . بلبل را بصورت جوجه یا بالغ صید میکنند که در هر دو حالت نگهداری از آن بدلیل نوع تغذیه دارای مشکلاتی میباشد . چنانچه قصد نگهداری از بلبل بالغ در قفس باشد لازم است تا مادامیکه بلبل به زندگی در قفس عادت نماید قفس او را با پارچه سفید رنگ بپوشانند تا با سیم های قفس به خود آسیب نرساند . در صورتیکه جوجه بلبل صید شود با توجه سن جوجه از اودر قفس با توجه به مراتب مندرج در ذیل نگهداری میشود : چنانچه سن جوجه کمتر از ۲۰ روز باشد میباید تا مادامیکه جوجه بتواند مستقل تغذیه کند ، روزانه به دفعات ( ۱۵ تا ۲۰نوبت ) دانه پارس ( دانه ۱۸ یا دانه مرغ مینا ) و همچنین گوشت خام بدون چربی و چرخکرده یا کوبیده شده را بصورت گلوله های کوچک در آورده و با آب خیس نموده وداخل دهان جوجه بلبل میگذارند .

چنانچه جوجه در حدود یکماهه یا بیشتر باشد می توان گوشت خام چرخکرده و بدون چربی را به صورت گلوله های کوچک در ظرف مناسب قرار داد تا جوجه از تغذیه کند .علاوه براین دانه معروف به دانه پارس ( دانه ۱۸ یا دانه مرغ مینا ) را قدری خیس نموده وبصورت دایم در دسترس جوجه ها قرار میدهند . از آنجا که بلبل پرنده حشره خوار میباشد چنانچه در هنگام اسارت نیز بتوان خوراکی مانند لارو مگس ، ملخ های کوچک و مورچه را در دسترس او قرار داد مسلما در نوع آواز و توانایی بلبل در آواز خوانی موثر خواهد بود . از جمله مواد غذایی تقویتی برای بلبل تهیه مخلوطی از دانه پارس ، آرد نخودچی ، توت خشک ، فندق و بادام است که با یکدیگر آسیاب نموده و با مقداری کم تخم مرغ رنده شده مخلوط میشود و سپس با قدری آب مخلوط بدست آمده را مرطوب نموده و به شکل گلوله های کوچک در می آورند تا غذای مقوی برای بلبل بدست آید . استفاده از سبزیجات ، کاهو ، هویج و فلفل دلمه ای وسیب نیزدر حد بسیار کم برای تغذیه هزار دستان لازم خواهد بود .هزار دستان و همچنین جوجه های آن در صورتیکه به زندگی در قفس عادت نمایند و بدرستی تغذیه ونگهداری گردند در اسارت نیز آواز خواهند خواند .دوران تولک بلبل در فصل زمستان میباشد و جوجه های بلبل نیز در حدود یکماه پس از تولد پرریزی خواهند داشت که بعد از این پرریزی رنگ واقعی خود را بدست می آورند . در دوران تولک لازم است به آنان رسیدگی شده و با غذای مقوی تغذیه گردند بدیهی است در این دوران مصرف حشرات و گوشت بدون چربی ضروری میباشد . توصیه میشود در طی دوران تولک قفس نگهداری بلبل تغییر مکان داده نشود لیکن در سایر مواقع تغییر محل قفس ضروری است وضمنا چنانچه امکان دارد محل قرار گرفتن قفس نزدیک درخت باشد که هزاردستان بتواند از حشرات اطراف درخت تغذیه کند . بلبلان هزار دستان از لحاظ آواز خوانی با یکدیگر تفاوت هایی دارند بدین ترتیب که برخی از آنان با صدای بم آواز میخوانند که این نوع را مرغوب تر از سایرین تشخیص میدهند .برخی افراد بلبل را از لحاظ آوازخوانی به سه دسته تقسیم میکنند

۱) آواز خوان با نت معمولی

۲) واز خوان با صدای بم

۳) وازخوان موقوم .

علیرضا خسروانی

وب سایت : http://www.canaryalireza.ir